Türkiye'nin BRICS'e tam üyelik başvurusunun dış politikada nasıl yankı uyandıracağı tartışılırken, uzmanlar olası ekonomik sonuçlara dikkat çekti. Eski diplomat Sinan Ülgen konuya ilişkin, "BRICS üyeliğinin Türkiye’nin dış ticaret performansını olumlu etkilemesi kolay olmayacak." dedi. Emekli Büyükelçi Selim Kuneralp ise, "BRICS ekonomik bakımdan hiç bir şekilde Türkiye için AB’nin yerini alamaz. Çin’le ticaretimiz 1/10, Rusya ile ticaretimiz 1/8 açık veriyor." uyarısında bulundu.
SEDA İNCİRKUŞ
1952'den beri NATO üyesi olan, 1999 yılından bu yana da Avrupa Birliği (AB) adaylık süreci devam eden Türkiye'nin, Rusya ve Çin'in domine ettiği BRICS'e katılmasının ekonomide ve dış politikada nasıl ses getireceği merak konusu.
RUSYA'DAN UKRAYNA ŞARTI
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov konuyla ilgili kendisine yöneltilen soruya, “BRICS tüzüğünde bir sınırlama yok. Ancak burada önemli başka bir husus var. BRICS’e tam üye olan ülkelerin belirli temel ortak değerleri paylaşması gerekiyor. Örneğin Avrupa Birliği gibi sürekli Ukrayna’ya destek vererek Ukrayna’daki aşırı milliyetçiliği Avrupa’nın temel değeri göstermemesi lazım." yanıtını verdi. Rusya ve Ukrayna arasında 3 buçuk yıldır süren savaş, Ukrayna'nın Rusya'ya ait Kursk bölgesine başlattığı saldırılarla yeni bir boyut kazanmıştı.
Türkiye, Ukrayna'yı destekleyen Batı ile savaşın diğer tarafı olan Rusya arasında savaş boyunca denge siyaseti izledi. BRICS üyeliğinin öteden beri istendiği açıklamalarında ise NATO ve AB'yi dışlayan bir söylem kullanılmadı. Ancak BRICS üyeliğinin siyasi ve ekonomik sonuçlarının Türkiye için olumsuz etki yaratacağına dair kuvvetli görüşler de var.
Eski AB Daimi Temsilcisi Sinan Ülgen sosyal medyada yaptığı paylaşımda dış ticaret verilerine dikkat çekerek konunun ekonomik boyutunu ele aldı.
BRICS üyeliğinin Türkiye’nin dış ticaret performansını olumlu etkilemesinin kolay olmayacağını vurgulayan Ülgen, "Bir IMF (Uluslararası Para Fonu) araştırmasına göre, gelişmiş ülkelerin doğrudan yatırım kararlarında artık coğrafi yakınlıktan ziyade siyasi yakınlık ön plana çıkıyor. Jeopolitik risklerin arttığı bir zaman diliminde, şirketler yatırımlarını fikirdaş ülkelere yönlendiriyor." ifadelerini kullandı.
ÇİN'LE DIŞ TİCARET AÇIĞI 40 MİLYAR DOLARDAN FAZLA
Türkiye'nin AB ile kurduğu ticaret hacmini BRICS üyesi ülkelerle kıyaslayan Ülgen, aradaki farka dikkat çekti:
"Türkiye’nin ilk sıradaki ticari ortağı olan AB ile ihracat ilişkisi dengede. İhracat 155 milyar dolar, ithalat 160 milyar dolar. BRICS’ın başat ülkesi Çin ile çok ciddi bir dengesizlik var. Toplam ihracat 3.5 milyar dolar, ithalat ise 45 milyar dolar. Bunun da nedeni aslında yapısal. Türkiye’nin üretim yapısı Çin gibi bir ülkeye ihraç edilecek, orada rekabetçi olacak ürün çıkarmakta zorlanıyor."
Öte yandan Rusya Federasyonu'ndan yapılan ithalat 2023 yılında 45,6 milyar dolar olarak keydedilirken ihracat ise 10,9 milyar dolar oldu.
'BRICS ÜLKELERİNDEN GELEN YATIRIM BATI'NIN ONDA BİRİ'
Ülgen ayrıca, Türkiye'ye 2002'den beri gelen 188 milyar dolarlık yabancı sermayenin 142 milyar dolarının Batı kaynaklı, 14 milyar dolarının ise BRICS üyesi ülkelerden olduğunu ifade etti:
"2002 yılından bu yana Türkiye’ye gelen yabancı sermayenin toplamı 188 milyar dolar. İlk 20 ülkenin toplamı 171 milyar dolar. Bu ilk 20 içinde, Batılı ülkelerden gelen yabancı sermayenin toplamı 142 milyar dolar, BRICS+ ülkelerinin toplamı ise 14 milyar dolar. Yani Batılı ülkelerinde onda biri. AB ülkelerinin toplamı 119 milyar dolar. BRICS'in yaklaşık 8 katı."
'BRICS HİÇBİR ŞEKİLDE AB'NİN YERİNİ ALAMAZ'
Eski büyükelçi Selim Kuneralp de Türkiye'nin bir NATO üyesi olarak BRICS'teki varlığının sorgulanacağını vurgulayarak, "BRICS ekonomik bakımdan hiç bir şekilde Türkiye için AB’nin yerini alamaz. Çin’le ticaretimiz 1/10, Rusya ile ticaretimiz 1/8 açık veriyor. Üstelik BRICS ekonomik değil, siyasi bir oluşum. Batı karşıtlığı üzerine kurulu." dedi.
BRICS üyeliği kesinleşirse Türkiye oluşumdaki tek NATO üyesi ülke olacak. Türkiye'den bir açıklama gelmese de Rus kaynakların bildirdiğine göre başvuru 22-24 Ekim'de Kazan'da gerçekleştirilecek zirvede ele alınacak.
