Türkiye ekonomisinin 2022 üçüncü çeyrekte önceki çeyreğe göre yüzde 0,1 daralması ekonominin alarm vermeye başladığının işareti olarak görülürken konu uluslararası finans basınının da gündemine girdi. ABD'li Bloomberg ajansı büyüme rakamları ile ilgili yaptığı 'Türk ekonomisi tökezledi, seçimden önce daha büyük bir düşüş riski var' başlıklı analizde, bu verilerin Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı seçimden önce alarma geçirebileceği belirtildi.
Türkiye ekonomisinin 2022 üçüncü çeyrekte önceki çeyreğe göre yüzde 0.1 daralması ekonominin alarm vermeye başladığının işareti olarak görülürken konu uluslararası finans basınının da gündemine girdi. ABD merkezli finans ajansı Bloomberg’te Barış Balcı imzasıyla yayımlanan “Türk ekonomisi tökezledi, seçimden önce daha büyük bir düşüş riski var” başlıklı haberde ülkedeki enflasyon krizinin ekonomiye zarar vermeye başladığı belirtildi.
TÜİK tarafından bugün açıklanan verilere göre, Türkiye ekonomisi yılın üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 3.9 arttı. Ekonomi bir önceki çeyreğe göre yüzde 0.1 daraldı. Böylece Türkiye ekonomisi 9 çeyrek sonra ilk kez çeyreklik bazda daralmış oldu.
2020'DEN SONRA EN KÖTÜ BÜYÜME PERFORMANSI
Haberde Türkiye ekonomisinin 2020’de küresel salgından bu yana en kötü büyüme performansını gerçekleştirdiği belirtilirken bu verilerin gelecek yılki seçimler öncesinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı alarma geçirebileceği ifade edildi.
Yazıda ekonomideki ivme kaybının merkez bankasının ağustostan bu yana gerçekleştirdiği faiz indirimlerin aciliyetini açıkladığı aktarıldı. Analizde ayrıca “Alışılmışın dışındaki yaklaşım aynı zamanda ekonomiye giderek daha fazla zarar veren enflasyonu besliyor” ifadeleri kullanıldı.
Haberde gelecek yıl tekrar seçilmek isteyen Erdoğan’ın fiyat istikrarını ve para birimini geriletmek pahasına ihracata, üretime ve istihdama öncelik veren bir ekonomik modeli savunduğu vurgulanırken Erdoğan’ın merkez bankasına tek haneli faiz için baskı uyguladığı hatırlatıldı.
‘MERKEZ BANKASI'NIN FAİZ İNDİRİMLERİ İŞE YARAMADI’
Bloomberg’te yer alan haberde tüm bu gelişmelere rağmen şimdiye kadar arka arkaya yapılan dört faiz indiriminin ekonomiye ivme kazandırmayı başaramadığı belirtildi. Analizde “İşletmeler ve tüketiciler, Türkiye’nin ekonomik büyümesinin iki yıl boyunca her çeyrekte yüzde 6’yı aştığı bir salgın sonrası dönemin ardından enflasyonun tahribatına karşı daha az bağışık olduklarını kanıtlıyor” ifadelerine yer verildi.
'SEÇİM ÖNCESİ HÜKÜMET YENİ HAMLELERDE BULUNABİLİR'
Erdoğan’ın ihracatı artırma hedefinin Avrupa’daki durgunluk tehdidi belirdiği için risk altında olduğu belirtilirken, ihracattaki yavaşlama nedeniyle büyümenin önümüzdeki aylarda güçlü iç talep ve yatırımlara bağlı olacağı vurgulandı. Analizde haziran ayına kadar yapılması gereken seçimler öncesinde hükümetin ekonomiyi canlandırmak için çeşitli önlemler almasının muhtemel olduğu kaydedildi. Haberde, “Merakla beklenen asgari ücret artışı, hanehalkına enflasyona karşı bir nefes aldırabilir” ifadeleri kullanıldı.
‘ENFLASYON BÜYÜK ENDİŞE KAYNAĞI’
Haberde son olarak uzman yorumlarına yer verildi. Bloomberg ekonomisti Selva Bahar Baziki konu ile ilgili şu değerlendirmelerde bulundu:
“Büyüme yavaşlasa bile, enflasyon ekonomi için daha büyük bir endişe kaynağı olmaya devam edecek. Merkez Bankası’nın gevşek para politikası duruşu TL’ye zarar verecek ve enflasyonu besleyecektir. 2023 ortasında gerçekleşecek seçimlere kadar genişlemeci politikaların talebi artırdığını ve fiyat artışlarını artırdığını görüyoruz”
'TÜRKİYE İÇİN ALARM ÇANLARININ ÇALDIĞINI GÖSTERİYOR'
Öte yandan VOA Türkçe'de yer alan habere göre Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın üçüncü çeyrekte bir önceki çeyreğe göre daralma olmasına rağmen büyümeden memnun olduğunu ifadelerinin aksine iktisatçıların aynı düşünmediği belirtildi.
Dünkü ihracat istatistikleri ile bugünkü büyüme verileri birlikte değerlendirildiğinde Yeni Türkiye Modeli’nin duvara çarptığını söyleyen Marmara Üniversitesi İngilizce İktisat Fakültesi öğretim üyesi Hurşit Güneş, ekonomideki daralmanın süreceği görüşünde.
Güneş “Büyüme beklentilerden düşük geldi. Burada iki dikkatimizi çeken nokta var. İnşaat sektöründe ciddi bir daralma var. Yatırımlarda da düşüş görünüyor. Üretim tarafından bakarsak hizmetler sektöründe durum iyi. Ancak bu sektörü dışarıda bırakırsak veriler parlak değil. Dünkü veriler de ihracatta sorun olduğunu ortaya koydu. Ekim ayındaki yüzde 3 artış çok küçük. İhracatta tıkanmaya gidiyoruz. Kasım ayında ihracat da azalacak. Kur yetersiz. Dış talep daraldı. Avrupa ve Amerika frene bastı. Dış talep ve ihracatta sıkıntı var. Yeni Ekonomik Program’ın iki bacağı vardı. Biri büyüme, diğeri ihracat. İki motor da aksıyor. İkisi de tıkanmış vaziyette. Hem iç talebin yavaşlaması hem ihracatın düşmesi, Türkiye için alarm çanlarının çaldığını gösteriyor” dedi.
'BİR SONRAKİ ÇEYREK İTİBARIYLA TEKNİK OLARAK RESESYONA GİRECEĞİZ'
Ekonomist Firuze Nazlı Ergin de enflasyonla mücadeleden vazgeçen ve kendisine büyüme hedefi belirleyen Türkiye’nin, yılın üçüncü çeyreği itibarıyla daralma döngüsüne girdiğini söyledi.
Ergin “Öncü veriler yılın son çeyreğinde bu daralmanın daha da derinleşeceğini gösteriyor. İki çeyrek üst üste daralma teknik olarak resesyona girer. Bunun önemi şurada. Türkiye, Avrupa ve Amerika’nın aksine enflasyonla mücadeleden vazgeçti ve büyümeyi önceliklendirdi. Geldiğimiz nokta itibarıyla dünyanın en yüksek enflasyonlarından birine sahibiz ve bir sonraki çeyrek itibarıyla teknik olarak resesyona gireceğiz.
Dahası Türkiye, 2012’de 846 milyar dolarlık bir ekonomiydi, on sene sonra bugün 842 milyar dolar büyüklüğe sahip. Geride bıraktığımız 10 yıl büyük bir kayıp olarak gözüküyor. Yılın ilk çeyreğinde tüm dünya küçülürken biz büyüyorduk. Bunda da bir istikrar sağlayamadık ve artık daralma döngüsünün içine girdik” dedi.
