BDDK'nın şirketlere döviz sınırlaması getirmesi sonrası başlayan tartışmalar ve onun beraberinde getirdiği dolardaki çalkalanma devam ediyor. BDDK kararı sonrası Borsa İstanbul'da işlem gören ve 15 milyon TL'nin üzerinde döviz varlığı bulunan şirketlerin sayısı da ortaya çıktı. BİST'te işlem gören ve döviz varlığı 15 milyon liranın üzerinde olan şirket sayısının 195 olduğu belirtildi. Bu şirketlere ait BDDK'nın belirlediği sınırın üstünde olan toplam döviz varlığı ise 3.6 milyar dolar.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BBDK) cuma akşamı “Piyasadaki dolarizasyonu engellemek adına atılan adımların en yenisi olan karara göre, şirketler TL kredi kullanmak istiyorlarsa BDDK’nın getirdiği sınır kadar döviz varlığı olmak zorunda. Sınır ise şirketlerin döviz varlıklarının 15 milyon TL’yi aşmaması. Eğer 15 milyon TL’yi aşıyor veya şirketin cirosu ile aktif büyüklüğünün yüzde 10’undan fazla dövizi varsa bu şirketler TL kredi kullanamayacak. 15 milyon TL’yi aşmayan şirketler ise sınırı aşmama sözü vererek TL kredi kullanabilecek” açıklaması yaptı.
Bu açıklama şirketlere döviz sınırlaması getirirken, ekonomistler ve muhalefet kanadı atılan adımın şirketlerin dövizine göz dikmek anlamına geldiği belirtti. Bu tartışma sürerken Borsa İstanbul'da işlem gören ve döviz varlığı 15 milyon TL'nin üzerinde olan şirket sayısının da kaç olduğu ortaya çıktı. Dünya gazetesinden Barış Erkaya'nın borsa analizine göre 2022 ilk çeyrek bilançolarına (son açıklanan) göre BIST’te 15 milyon TL’nin üzerinde döviz varlığı bulunan şirket sayısı 195.
“REZERVDEN SATIŞ ANLAMINA GELİR”
Analizde şöyle denildi: Piyasaların kapanması sonrasında açıklanan bu kararın ardından ilginçtir ki döviz kurlarında çok sert bir geri çekilme yaşandı. Bu harekete getirilen yorumlardan özellikle Mahfi Eğilmez’in yorumu dikkat çekiciydi. Eğilmez “Rezervden satış anlamına gelir” dedi”
195 ŞİRKET ARASINDA, BANKALAR SİGARTA ŞİRKETLERİ FİNAN KURUMLARI YOK
Son açıklanan finansal tablolar yani 2022 ilk çeyrek bilançolarına göre Borsa İstanbul’da BDDK tarafından belirlenen kriterlerde yani TL karşılığı 15 milyon TL’nin üzerinde döviz varlığı bulunan şirket sayısı 195. Bu sayının içerisinde bankalar, sigorta, finansal kiralama, factoring, girişim sermayesi yatırım ortaklıkları, spor kulüpleri ve gayrimenkul yatırım ortaklıkları dahil değil.
Bu 195 şirketin içerisinde ise yine BDDK tarafından belirlenen eşik değer olarak, elindeki döviz varlığın aktif büyüklük veya son 12 aylık net satış hasılatından büyük olanın yüzde 10’unu aşan şirket sayısı ise sadece 65. Bu 65 şirketin 2022 ilk çeyrek bilançolarına göre toplam nakit ve benzeri döviz varlığı (parasal finansal varlık kalemi baz alınmıştır) 171 milyar TL’ye denk geliyor. Yani bugünkü kur üzerinden hesaplama yapmak gerekirse 10 milyar dolardan biraz daha fazla. Bu şirketlerinin aktif veya net satış bazında BDDK’nın belirlediği sınırı aşan döviz varlığı tutarı ise 3.6 milyar dolara yakın bir rakama denk geliyor.
BDDK'YA GÖRE ŞİRKETLERİN 3.6 MİLYAR DOLARI SATMASI GEREKİYOR
Yani diğer her şeyi sabit varsayıp (yani bu şirketlerin 31 Mart 2022’den bu yana bu dövizleri zaten satıp satmadığını ya da daha fazlasına sahip olup olmadığını, şirketlerin zaten TL bazında kredi ihtiyacı olup olmadığını, döviz bazında kredi bulma sıkıntısı bulunup bulunmadığını) bir hesaplama yapmak gerekirse bu 65 şirketin eğer TL bazlı kredi kullanma niyeti varsa bundan önce toplamda 3.6 milyar doları döviz varlığını piyasada satması gerekiyor.
Kaldı ki listeye bakıldığında bu şirketlerin çok büyük bir bölümü zaten dövizle borçlanma kabiliyetine sahip. Diğer bir bölümü ise net döviz pozisyonu olarak ekside. Yani BDDK’nın koyduğu istisna sınırına giriyor. Bu da taşınan döviz fazlasının 3.6 milyar dolardan çok daha az olduğu anlamına geliyor.
