Asgari ücret artıyor, ‘canavar’ yutuyor, fakirlik baki kalıyor... 12 ayda üçüncü artış için ‘Bu da enflasyona çok dayanmaz’ denildi. Hem çalışanı hem işvereni ezen sarmalı kıracak önlem çağrısı yapıldı: Maliyetler artırıyor, üretici zam yapıyor sonuçta vatandaş yine geçinemiyor. Asgari ücret artırılsın ama önce beyhude tabloya çare bulunsun.
ENFLASYONUN ÖNÜ ALINMAZSA SON ZAM DA İKİ AYDA BUHARLAŞIR
Asgari ücrette her artış zamlarla eridi gitti. 8 bin 506 TL’nin de açlık sınırının altında kalacağı kanaati oluştu. İki ucu keskin kılıç döngüde kilit taşı ise enflasyon oldu. Maliyetler patlayınca işveren zamsız ayakta kalamaz hale geldi, etiketler artınca vatandaşın zamlı maaşı daha cebe girmeden kayba uğradı. CHP’li Veli Ağbaba “Temel mesele ücret değil alım gücü. Enflasyon böyle gittikçe ücretler yine eriyecek” dedi.
ASGARİ ÜCRETİ ORTALAMA ÜCRETE DÖNDÜREN YAPI DA DÜZELTİLMELİ
Sorunun çözümünde iki kritik nokta öne çıktı. Maaşları kemiren enflasyonu kontrol altına almak için yapısal önlemlerin devreye sokulması gerektiği belirtildi. Çalışanların yüzde 40’tan fazlasının asgari ücretli hale gelmesi de diğer kritik nokta oldu. DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu “Dünyada bu ücretle çalışanlar yüzde 3’ü geçmez. Ancak Türkiye’de iki kişiden biri bu ligde. Yani bir memleket meselesi” hatırlatmasında bulundu.
‘KASKO, SİGORTA ÇOK PAHALI’YA BAKAN YANITI: MAAŞ DA ARTIYOR
Ulaştırma Bakanı Karaismailoğlu, TV’de katıldığı programda değerlendirmelerde bulundu. Sunucunun “MTV, kasko, sigorta pahalı değil mi?” sorusuna Karaismailoğlu “Maaşlar da artıyor” yanıtını verdi. Dikkat çeken ifadeler ‘İşte asıl sorun da bu Sayın Bakan. Zamlar sürdükçe maaş artışının hiçbir anlamı yok’ eleştirilerine yol açtı.
BARİ GEÇMİŞTEN DERS ÇIKARALIM
Türkiye’de her çalışanın ortalama ücreti haline gelen asgari maaş 2023 yılında 8 bin 506 lira olarak açıklandı. Artan ücretin enflasyon karşısında bir işe yaramadığı görülürken, ekonomistler ‘15 bin lira da olsa fayda etmez’ yorumunu yaptı. Daha Temmuz ayında düzeltme yapılan asgari ücrette maaşlar 2 ayda eridi. Bu yüzden yeni yılda da vatandaşlar ‘asgari ücrete değil enflasyona çözüm bulun’ çağrısı yaptı.
Türkiye’de asgari ücret artık ortalama ücret oldu. Patlayan enflasyon ve maliyetler karşısında mutfaktaki yangın her geçen gün büyürken, artan asgari ücret bu yangına benzin dökmekten öteye gidemedi. Neredeyse üç hanelerden dönen enflasyon karşısında hükümet daha yılın ikinci yarısında 4 bin 250 lira olan asgari ücreti 5 bin 500 liraya çıkarmıştı. Fakat gelinen 6 aylık sürede bu artışın zamlarla yok olduğu hatta daha fazlasını götürdüğü uygulamalı şekilde görüldü. Yaşananlardan hâlâ ders alınmazken şimdi yeni yılda asgari ücretteki mecburi artıştan da vatandaş hiçbir şey anlamayacak. 8 bin 500 lira olan asgari ücret mevcut enflasyonla birlikte yine kısa sürede eriyecek. Enflasyona önlem alınmadığı takdirde kısır döngü böyle sürecek. Ocak 2023 ile birlikte başlayacak asgari ücret zaten daha ilk aydan hesaplamalara göre açlık sınırıyla baş başa kalacak. Kasım ayında TÜRK-İŞ’in açlık sınırı önceki aya göre yüzde 4,8 oranında artarak 7 bin 785 liraya çıktı. Yoksulluk sınırı da 25 bin 365 lira oldu. Son iki aylık dönemde yüzde 4+4 artış olduğunda bile Ocak 2023’te açlık sınırı 8 bin 420 lira olacak. Böylece daha ilk aydan asgari ücret açlık ücreti haline gelecek. Ekonomistler de bu durumu şöyle değerlendirdi:
HASTAYI TEDAVİ ETMİYORLAR AĞRI KESİCİ VERİYORLAR
Daha asgari ücret belirlenmeden önce sosyal medya hesabından yorum yapan ekonomist Özgür Demirtaş “8 bin 600’de olsa, 9 binde olsa, 10 binde olsa hiçbir işe yaramayacak” dedi. Asgari ücretin ‘10 bin TL de olsa’ hiçbir işe yaramayacağını söyleyen Demirtaş, “İlk bir iki ay insanlar ellerine para geçeceği için sevinecekler. Ama en geç 5-6 ay sonra o para eriyip gidecek. Alım gücünüz düşecek” dedi. Önceki gün ise yine paylaşımda bulunan Demirtaş “Asgari ücret 8 bin 500 lira olarak belirlendi. Bu hiçbir sorunu çözmeyecek. Bacağı kırık hastaya kırığı tedavi etmek yerine, hasta acı hissetmesin diye morfin vermek ile aynı. 3 ay içinde geçmiş yıllardan bile daha kötü alım gücü olacak. Maaşlar eriyip gidecek. İzleyip… Görelim…”
ARTAN ÜCRET MALİYETLERİ VURACAK
Ekonomist Murat Sağman ise “Asgari ücret 8 bin 506 TL oldu. Şirket maliyetleri artacağı için enflasyon artacak. Enflasyon arttığı için satın alma gücü kaybı olacak. Satın alma gücü azaldığı için yine asgari ücret artacak. Maliyetler yine artacak, enflasyon artacak. Ekonomi deneyi bizi böyle bir sarmala soktu” dedi.
BU ÜCRET ENFLASYONA DAYANMAZ
Ekonomist Mustafa Sönmez de “8 bin 500 TL net, adil bir ücret değildir; 4 kişilik hanelerin yüzde 43’ünde tek kişi üçte birinde ancak 2 kişi çalışıyor. Mutfak gideri (açlık sınırı) 7 bin 800 TL, yoksulluk sınırı 25 bin TL ise 2 kişinin geliri bile aileyi geçindirmeye yetmez. Aylık artışı yüzde 3-4’lük enflasyona bu ücret dayanmaz” diye konuştu.
İSTİHDAMI KAYBETME KORKUSU ÇALIŞANA YIKILDI
Ekonomist Uğur Gürses “TÜİK ölçümüyle son 1 yılda gıda yüzde 102, ulaştırma yüzde 100, elektrik yüzde 101, gaz yüzde 132, asgari ücret yüzde 100. Sadece nakit akışı diye bakılsa finansman-borçlanma maliyetiyle işçiler alacaklı kalıyor. Hükümet istihdamı kaybetme korkusuyla bedeli çalışanlara yıkıyor.”
TEMEL MESELE ÜCRET DEĞİL ALIM GÜCÜ
CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba 2023 yılı için belirlenen 8 bin 500 TL asgari ücreti yetersiz buldu. Ağbaba, CHP’nin asgari ücret teklifinin 10 bin 128 TL olduğunu belirterek, açıklanan net asgari ücretin hızla yükselen enflasyon karşısında erimeye mahkum olduğunu kaydetti. Ağbaba “8500 TL Asgari ücret, ne yılın ortasında verilen eksik zammı, ne yılın ikinci yarısında enflasyon karşısındaki erimeyi ne de gelecek yıl ki muhtemel kayıpları karşılamadı, karşılamayacak. 8.500 TL Asgari ücret, sofradaki kayıpları telafi etmeyecektir” dedi.
‘SARAYDA YAŞAYANLARIN ÇARŞI PAZARDAN HABERİ YOK’
CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın “Sırtımızda küfe var diyenlerin; küfeleri boş çıktı. Sarayda yaşayanlar vatandaşın çarşı, pazarda ne yaşadığını görmüyor. Ne yazık ki iktidarın asgari ücretle çalışan vatandaşlarımıza verdiği söz boş çıktı. İktidarın ne sırtında küfe var, ne de kalbinde vicdan. Asgari ücretteki artış yeni yılda hiç zam olmasa bile; 2022 yılındaki enerji enflasyonunun altında kalıyor. Vatandaşın ortak derdi geçim sıkıntısı. Vatandaş yine temel ihtiyaçlarından kısmak zorunda kalacak. Bu koşullarda gerçek küfe 20 yıldır olduğu gibi yeni yılda da yine milletin sırtında olacak. Gıda enflasyonu yüzde 120’nin üzerinde, vergi, harç ve cezalardaki yeniden değerleme oranı yüzde 122. Kent merkezlerinde en ucuz kiralar 4-5 bin lira arasından başlıyor. Servis ücreti 5 bin liradan başlıyor. Hayat pahalılığı vatandaşı perişan ederken; Her gün raf fiyatları değişirken, iktidar adeta zamanı dondurmuş gibi bir ücret belirliyor.”
PAHALILIK OLSA BİLE GELİRLER DE ARTIYOR
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Habertürk TV’de Mehmet Akif Ersoy’un programında gündeme dair açıklamalarda bulundu. “MTV, kasko, sigorta ücretleri pahalı olmaya başlamadı mı?” sorusuna “Gelirler de artıyor ama bu arada tabii. Bir düzenleme gelmesi gerekiyor. Sonucunda bunlar bir hesap işi. Aynı şekilde araç muayene ücretleri de var mesela. Sayın Cumhurbaşkanlarımız uygun görürse onu da düşürebilir. Artış oranını tamamına uygulamayabilir” yanıtını verdi.
SEÇİM EKONOMİSİ: AVRASYA’YA ZAM YOK GARANTİ VAR
Avrasya tüneli ücretlerine Ocak 2023 itibariyle zam yapılmayacak. Bakan Adil Karaismailoğlu “Hükümetimiz, bu projeleri vatandaşımız daha fazla kullansın diye zam yapmayı düşünmüyor” dedi. Hükümet bu sene seçim öncesi Avrasya Tüneli’ne zam yapmayacak ama garanti ödemeye devam edecek. Yani vatandaş zamlı geçmese bile ödenen garantilerle geçmiş gibi olacak. 2022 yılı içinde İstanbul Avrasya Tüneli ücretleri gündüz ve gece tarifesi olarak ayrı ayrı uygulanıyor. Saat 05.00-23.59 aralığındaki gündüz tarifesinde otomobil geçiş ücreti 53 lira, minibüs 79.5 lira, motosiklet 20.7 lira. Saat 00.00’dan 04.59’a kadar uygulanan gece tarifesinde ise Avrasya geçiş otomobil için 26.5 lira, minibüs için 39,75 lira, motosiklet için 10.35 lira.
HİNDİ 136 POUND TÜRKİYE’YE UÇUŞ 104 POUND
İngiliz The Sun gazetesi de, İngiltere’de Noel öncesi bir süpermarketteki hindi fiyatlarına yönelik tepkileri Türkiye üzerinden gündeme taşıdı. Markette bir hindinin 136,6 pounda satıldığı belirtilen haberde Türkiye’nin uluslararası alanda eskiden kullandığı İngilizce “Turkey” kelimesi nedeniyle Türkiye’ye uçak biletiyle hindi fiyatı karşılaştırıldı. Hindinin fiyatı 136 poundken, Türkiye’ye 26 Aralık tarihli bir uçuşun 104 pound olduğu aktarıldı. Bu yıldan itibaren “Türkiye” markasını güçlendirme çalışmaları kapsamında, başta diğer devletler ve uluslararası kurum, kuruluşlarla resmi ilişkilerde olmak üzere, her türlü faaliyet ve yazışmalarda, “Turkey”, “Turkei”, “Turquie” ve benzeri ibareler yerine, “Türkiye” ibaresi kullanılıyor.
‘DÜNYADA YÜZDE 2 BİZDE MEMLEKET MESELESİ’
DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı önünde; “Belirlenen bu asgari ücretle siyasi iktidar bir kez daha tercihlerini ortaya koymuştur. Bu tercihle siyasi iktidar bu ülkenin tüm değerlerini ve güzelliklerini üreten işçi sınıfını ve emekçileri bir kez daha yoksulluğa mahkum ettiğini göstermiştir. Hepimizin çalışarak ürettiği milli gelirden, toplam değerden işçiler, emekçiler, emekliler, halkımız payını almayacaktır demiştir. Bu asgari ücretle siyasi iktidar zengini daha zengin yoksulu daha yoksul yapan bu düzeni devam ettireceğini ilan etmiştir. Siyasi iktidar yoksuldan alıp zengine veren politikalarının devam ettiğini söylemiştir. Bu asgari ücretle siyasi iktidar bir kez daha işçileri, emekçileri onların çoluğunu, çocuğunu, ailesini açlıkla, yoksullukla yüz yüze bıraktığını açıkça ifade etmiştir” açıklamasını yaptı. Çerkezoğlu, önce Hazine ve Maliye Bakanlığı’na vergi adalet” talebiyle topladıkları imzaları temsil ettiklerini belirterek; “Şimdi de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı önündeyiz. Günlerdir herkes nefesini tuttu, Cumhurbaşkanı tarafından milyonlarca işçinin ailesiyle birlikte geçineceğini, evine götüreceğinin ne kadar olacağını belirleyeceği asgari ücreti açıkladı. Dünyanın hiçbir yerinde asgari ücret bu kadar konuşulmaz çünkü sembolik bir ücrettir, asgari ücretle çalışanların oranı yüzde 2-3’ü geçmez. Ama Türkiye’de her iki kişiden birinin aldığı ücret her iki kişiden birinin geçinmek zorunda olduğu ücrettir asgari ücret o nedenle memleket meselesi haline gelmiştir” dedi.
‘ORTA DİREK YOK OLDU’
Büro İş Sendikası, 8 bin 506 lira olarak belirlenen 2023 yılı asgari ücretini protesto etmek için bugün Ankara’da SGK Mali Hizmetler ve Sosyal Güvenlik Merkezi önünde basın açıklaması yapmak istedi. Polis, sendika üyelerine kamu kurumunun önünde açıklama yapmanın yasak gerekçesi ile izin vermedi. Büro İş Sendikası Genel Başkanı Alay Hamzaçebi “Milyonlarca çalışanı ilgilendiren asgari ücret; sermaye ve onun güdümündeki hükümet tarafından tek taraflı olarak net 8 bin 506 lira olarak belirlenip açıklandı. Bu ücret birçok büyükşehirde kira parasını bile karşılamıyor. Bu paraya çalışan birisi ne yiyip ne içecek ne giyecek ne yakacak, nasıl ısınacak? Asgari ücret açıklanır açıklanmaz marketler fiyatları kademeli olarak güncellemeye başladı. Bu para çalışanın cebine girene kadar pul olup gidecek. Geçen hafta 48 liraya aldığım 3 kg yoğurdu dün 58 liraya aldım. Yüzde 20 zammı hemen şimdiden yansıtmışlar. Asgari ücret ocak ayına göre yüzde 100 artmış olsa da bu rakam şu an açlık sınırında bir ücrettir. Çalışanın cebine girmeden gelecek zamlar ile açlık sınırının da altına düşecektir. En düşük memur maaşı şu an 7 bin 977 TL. Asgari ücretin altında kalmıştır. Asgari ücret; çok düşük olmakla beraber yıllarca okumak için para ve emek harcayan, dirsek çürüten memurun maaşını geçti. Emeklinin halini düşünemiyoruz artık. Asgari ücret genel ücret halini aldı. Orta direk kavramı yok oldu. Tek direk var. Asgari ücret memur maaşlarını geçerken yandaş Memur-Sen ve yancı Kamu-Sen, sendikal tekelleşmeyi sağlamak için bizim gibi gerçek emek mücadelesi veren sendikalara daha önce yüzde 1 olarak getirmeye çalışıp başaramadıkları barajı bu kez yüzde 2 olarak dün Meclis’ten geçirdiler. Bu tarih, kamu sendikacılığı açısından kara bir leke olarak tarihe geçmiştir. Biz emekçiler, sendikacılar olarak sizler adına utandık.”
