Heyet Tahrir Şam (HTŞ)’ın Beşşar Esad rejimini devirerek Şam’ın kontrolünü ele geçirmesinin ardından, Suriye’de yeni bir siyasi dönem başladı. Geçici yönetim şekillenmeye devam ederken, Batılı ve bölgesel güçlerin Suriye’nin yeni hükümeti üzerindeki nüfuz mücadelesi dikkat çekiyor. Türkiye, Suudi Arabistan ve diğer Arap devletleri arasında bu yeni dönemin etkisiyle başlayan stratejik yarış, Suriye’nin geleceğini şekillendirecek kritik adımları beraberinde getiriyor.
The Wall Street Journal'ın analizine göre, Suudi Arabistan ve diğer Arap ülkeleri, Suriye'nin İslamcı geçici hükümeti üzerinde etkilerini artırmak için adımlar atıyor. Beşar Esad rejiminin çöküşüyle ortaya çıkan güç boşluğunda, bu ülkeler insani yardımları ve enerji projelerini stratejik nüfuz aracı olarak kullanmayı hedefliyor.
Suudi Arabistan, Katar ve Ürdün gibi ülkeler, savaşın yıkıcı etkilerini azaltmak adına Suriye’ye gıda, barınma ve enerji yardımı ulaştırıyor. Ancak uzmanlar, bu yardımların ardında dar kapsamlı insani hedeflerin ötesinde, Suriye’nin sınırlarında radikal savaşçı akışını engellemek ve Türkiye ile İran’ın bölgedeki nüfuzuna karşı koymak gibi stratejik hedeflerin olduğunu vurguluyor.
Lyon Üniversitesi’nden Fabrice Balanche, WSJ'ye verdiği demeçte, “Bölge hükümetleri, Suriye'nin yeni yöneticilerinin İslamcı geçmişlerinden endişe duyuyor. Ancak, bu hükümetin popülerliğinin kendi toplumlarında da yayılmasından korkuyorlar,” dedi. Aynı zamanda Arap devletlerinin yeni Suriye’de yer almak için çaba gösterdiğini ekledi.
TÜRKİYE'NİN AVANTAJI
WSJ'nin analizinde Türkiye’nin, Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ) ve diğer Esad karşıtı gruplarla olan uzun yıllara dayanan bağları sayesinde yeni hükümetle ilişkilerde avantajlı bir konumda olduğu ifade edildi. Ankara, Şam ile hızlı bir temas kurarak enerji sektörünün yeniden inşası için iş birliği teklifinde bulundu.
Ayrıca Türkiye’nin, Suriye’deki Kürt milislere baskı uygulamak ve bölgesel gücünü artırmak için daha geniş bir manevra alanına sahip olduğu belirtildi.
SUUDİ ARABİSTAN’IN HEDEFLERİ
Suudi Arabistan ise, geçmişte Saddam Hüseyin sonrası Irak’ta nüfuz mücadelesini İran’a kaybetmesinden sonra, Suriye'de aynı hatayı tekrarlamamak için yardım tekliflerini bir stratejik araç olarak kullanıyor. WSJ, Riyad yönetiminin Türkiye’nin yeni Suriye’deki rolünü dengelemek ve bölgede yeniden şiddet ya da toplumsal kargaşa yaşanmasını engellemek istediğini aktardı.
London School of Economics’ten Fawaz Gerges, gazeteye yaptığı açıklamada, “Suudi Arabistan’ın hedefi, Türkiye’nin yeni Suriye üzerindeki önemli rolünü dengelemek ve aynı zamanda bölgesel istikrarı sağlamak” dedi.
HTŞ VE İSLAMCI GEÇMİŞ ENDİŞESİ
Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ), El Kaide bağlantılı geçmişini terk ettiğini iddia etse de, birçok Arap devleti bu durumdan rahatsız. Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Suriye heyetini ağırlamasına rağmen ekonomik yardım konusunda henüz kamuoyuna bir açıklama yapmadı.
ABD ve Batılı güçler de Suriye'nin yeni liderliğine karşı temkinli bir yaklaşım sergiliyor. Biden yönetimi, insani yardımlar üzerindeki kısıtlamaları altı aylığına gevşetmiş olsa da, HTŞ ve liderleri üzerindeki yaptırımların kaldırılması yeni rejimin kapsayıcı ve demokratik olmasına bağlı.
