Tayvan çip üretiminde dünya ihtiyacının yüzde 64’ünü karşılıyor. Hem ABD hem de Çin ekonomisi Tayvan’ın ürettiği çiplere bağımlı.
KARAR /ALMANYA
Dünya Çin, Tayvan ve ABD üçgeninde yaşanan siyasi ve askeri krizi konuşurken aslında bu üç ülke arasındaki ilişkilerde en merkezi öneme sahip konu çip üretimi. Pazar araştırmaları şirketi Trendforce’un verilerine göre dünya çip ihtiyacının yüzde 64’ünü Tayvan üretiyor. Güney Kore pazarın yüzde 18’ine, Çin ise yüzde 7’sine hakim.
Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC) dünyanın en büyük çip üreticisi. Sadece TSMC’nin ürettiği çipler dünya pazarının yüzde 53’ünün ihtiyacını karşılıyor. Apple’ın iPhone telefonlarında kullanılan gelişmiş çiplerin yüzde 90’ından fazlası TSMC tarafından üretiliyor. TSMC bu yönüyle Tayvan’ın güvenliği için ordudan daha stratejik bir öneme sahip
Çipler sadece cep telefonları için değil laptoplar, elektronik ev eşyaları, ağır sanayi makinaları, otomobil sanayi ve silah sanayi için vazgeçilmez aksamlar. Bu teknolojiye sahip olan, gelecek teknolojilerinde rakiplerinden her zaman bir adım önde.
Tayvan’dan gelen çipler olmasa ABD ekonomisinin resesyona gireceğini sadece uzmanlar söylemiyor. Bu gerçeği daha Temmuz ayında ABD Ekonomi Bakanı Gina Raimondo da dile getirdi. ABD çip sanayini geliştirmek için 70 milyar dolarlık bir resmi teşvik destek programı devreye soktu. Ama bu yatırım bile kısa vadede Tayvan’la ABD arasındaki farkı kapatmaya yetmeyecek.
ABD ve Çin’in çiplere olan bağımlılığı muhtemel bir savaşın çıkma ihtimalini de düşürüyor. Amerikalı savunma uzmanları Jared M. Mckinney ve Peter Harris Çin’in Tayvan’a saldırması durumunda savunma stratejisi olarak Tayvanlıların TSMC’nin üretim tesislerini yok etmesini öneriyor. İki uzmana göre bu Çin ekonomisini yıllarca geriye atar. Pek mantıklı gözükmeyen bu tavsiyenin Çin’in saldırı tehdidine yönelik karşı bir tehdit olarak belki caydırıcı etkisi olabilir.
Uzmanlar Tayvan’ın çip üretim konusunda yakaladığı ilerlemenin ne Çin ne de ABD tarafından kolay kolay yakalanabilir olduğunu düşünüyor. Tayvan’ın yakaladığı kalite düzeyi çok yüksek. Amerikan çip üreticisi İntel çipleri 7 nanometre yöntemiyle üretirken, TSMC 5 nanometre yöntemi kullanıyor. Bu TSMC’nin çiplerini daha hızlı ve kullanışlı hale getiriyor. Rekabeti zaten önde yürüten TSMC 2023 yılında teknolojisini daha da yükselterek 3 nanometre fabrikası kurmayı planlıyor. Bu arada Çin ve Avrupa sadece 14 nanometre düzeyinde üretim yapabiliyor.
Aktüel siyasi gerilim çip sanayi açısından da büyük kriz potansiyeli taşıyor. Çin’in hava ve deniz ticaret yollarını kapatması durumunda dünyanın ihtiyaç duyduğu çipler teslim edilemeyecek. Bunun ötesinde yaklaşık 8 bin Tayvan şirketi Çin’de faaliyet gösteriyor. Bunlar arasında Appl’e çip tedarik eden Foxconn da var.
