İsveç’in NATO üyeliğinde Ankara teröre desteğin kesilmesini masaya kırmızı çizgi olarak koydu. ABD ise Türkiye’nin istediği F-16’ları sürecin unsuru haline getirdi. 1.5 yıldır süren tıkanıklık katılım protokolünün TBMM Dışişleri Komisyonu’nda CHP’nin de desteğiyle kabul edilmesiyle aşıldı. Ankara’dan yanan yeşil ışığın ardından Washington da jetlerin önünü açtı.
Ukrayna işgalinin ardından İsveç ve Finlandiya NATO’ya başvuru sürecini başlattı. Ancak Türkiye her iki ülkenin de terör örgütlerine desteğini işaret ederek üyeliğe itiraz etti. Geçen yıl Madrid’de imzalanan üçlü muhtıra sonrası Helsinki’ye vize verilirken Stockholm’ün yükümlülüklerini yerine getirmediği belirtildi. Bu aşamada ABD, F-16 satışının onaya bağlı olduğu yönünde mesajlar verdi. Erdoğan ile Biden’ın temasında da konu gündemdeydi.
CHP ‘EVET’ OYU VERDİ, İYİ PARTİ VE SP REDDETTİ
Gelinen noktada 23 Ekim’de TBMM’ye sevk edilen İsveç’in NATO’ya üyelik protokolü komisyon aşamasında onaylandı. AK Parti, MHP ve CHP ‘evet’ oyu verirken, İYİ Parti ve SP ‘hayır’ dedi. DEM Parti ise oylamaya katılmadı. İsveç Dışişleri Bakanı Billström “NATO üyeliğini sabırsızlıkla bekliyoruz” ifadesini kullandı. ABD Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasında “Başkan Biden, Türkiye’nin F-16 filosunun modernizasyonuna desteğini sürdürüyor’ denildi.
Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik başlattığı işgal savaşı sonrası İsveç ve Finlandiya NATO’ya üye olmak için girişimde bulundu. Oy birliği ile üyeliğin gerçekleştiği NATO’da İsveç için Türkiye ve Macaristan veto kartını kullandı. Macaristan veto gerekçesinde herhangi elle tutulur bir gerekçe sunmasa da Ankara geçerli sebepler ortaya koydu. Stockholm yönetiminden PKK başta olmak üzere terör örgütü üyelerinin iadesini ve örgütlerin ülkedeki faaliyetlerinin kısıtlanmasını, mevcut silah satışı önündeki ambargonun da bertaraf edilmesini istedi.
İSVEÇ TERÖR KONUSUNDA AĞIR KALDI
İsveç, silah ambargosu önündeki adımları hemen atsa da terör örgülerine dönük adımları Ankara’yı tatmin etmedi. Ankara İsveç’in üyeliğini ısrarla isteyen ABD’den ise F-16 satışları önündeki engelin kaldırılmasını talep etti. Başkan Joe Biden yönetimi bu konuda her ne kadar Ankara’ya güvence ve destek verse de Senato’daki engellemeleri kaldıramadı. Ancak geçtiğimiz hafta Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ABD başkanı Biden ile yaptığı son görüşme konuya ilişkin yapıcı bir durum ortaya koydu. Erdoğan Biden’a F-16 satışı konusu ve İsveç’in NATO’ya üyeliklerinin Meclis’ten geçmesinin koordineli bir şekilde ele alınması gerektiğini söyledi. Biden da bu konuda destek verecğini taahhüt etti.
BİDEN İLE SON GÖRÜŞME KİLİDİ ÇÖZDÜ
Gerçekleştirilen temaslar sonrası iki aydan beri TBMM Dışişleri Komisyonu’nda bekletilen İsveç’in NATO’ya üyeliğini sağlayacak protokol önceki gün akşam saatlerinde komisyondan geçti. Teklife AK Parti, MHP ve CHP evet oyu verirken, İYİ Parti ve Saadet Partisi hayır oyu verdi. DEM Parti ise oylamaya katılmadı. Komisyondan geçen protokol, Meclis Genel Kurulu’na 16 Ocak’ta gelmesi bekleniyor. Protokol, Meclis Genel Kurulu’nda toplam vekillerin bir fazlasıyla geçtikten sonra İsveç’e NATO kapısını açacak belge Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın masasına gidecek. Erdoğan’ın onaylamasıyla İsveç NATO’ya girebilecek. Macaristan ise Ankara’nın kabulü sonrası vetolarını kaldıracaklarını daha önce açıklamıştı. İsveç’e NATO üyeliğinin önünü açan gelişmenin ise ABD yönetiminin F-16 satışını sağlayacak adımlar için güvence vermesi olduğu belirtildi.
BİDEN F-16 SATIŞINI DESTEKLEYECEK
ABD Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’nin İsveç’in NATO üyeliğine ilişkin attığı adımı memnuniyetle karşıladığını belirtti. Bakanlık açıklamasında “Başkan Biden, uzun zamandır Türkiye’nin F-16 filosunun modernizasyonuna verdiği açık desteği sürdürmektedir ki bu durum NATO’nun operasyon kabiliyetini geliştirecektir” ifadelerine yer verildi. ABD Dışişleri Bakanlığı, Ankara’ya F-16 satışına ilişkin Kongreye resmi bildirim yapılıncaya kadar bu tür dış silah satım süreçlerine ilişkin açıklama veya yorum yapamayacaklarını da belirtti.
