Uzmanlar ‘7.2’lik deprem her an olabilir’ uyarısı yaparken İstanbul’da çöken apartman, yine aklımızdan çıkıveren ölüm-kalım meselesini yüzümüze çarptı. 15 milyonluk metropolde 10 bin tabut bina bulunması ve bunların sayısının Silivri sonrası artması, endişeleri katladı. Kapıdaki ‘kıyamete’ karşı 21 yıldır bir türlü alınmayan önlemler için ‘Acil adım atılsın’ çağrıları yükseldi.
SEDA ÇAKIR
2019 yılında Ege ve Marmara’da meydana gelen depremlerle korkuyu yaşayan Türkiye, 24 Ocak 2020’de Elazığ’dan gelen 6.8’lik depremle sarsıldı. Depremde 41 kişi hayatını kaybetti. Elazığ’da 7 bin 319 binanın ağır hasarlı, 1650 binanın orta hasarlı, 15 bin 158 binanın az hasarlı olduğu açıkalandı. Bilim insanlarından ardı ardına yeni depremlerin olabilçeği ve beklenen Marmara depreminin yaklaştığına yönelik uyarılarda bulundu. Bunun üzerine ‘depreme ne kadar hazırız’ sorusu tartışılmaya başalandı.
İstanbul Silivri açıklarında 26 Eylül 2019’da meydana gelen 5.8’lik depremin hemen ardından yapılan hasar tespit çalışmalarında 320 ağır hasarlı bina belirlendi. Binalardan büyük bölümü boşaltıldı. Ancak mühürlenen binaların yıkımı tamamlanmadı. Bazı hasarlı binalarda ise oturanlar bile var. Cuma günü de İstanbul Bahçelievler’de kentsel dönüşüm için boşaltılan 7 katlı bina çöktü. Şans eseri olayda ölen yada yaralanan olmadı. Bina, benzer durumdaki yapıları bir kez daha gündeme getirdi. İstanbul’da deprem olmasa da yıkılma riski taşıyan binlerce binanın bulunması ‘acil önlem’ alınması gerektiğini gösteriyor. Bahçlievler’de çöken binanın fotoğrafları vahim tabloyu adeta özetliyor.
DEPREM ENDİŞESİ, EV SATIŞLARINDA ÖNCELİKLERİ ETKİLEDİ
Bahçelievler’deki binanın neden çöktüğüne ilişkin henüz resmi bir açıklama yok. Ancak KARAR’ın ulaştığı 2 gün önce çekilen fotoğraflar ‘hurdacıların demir için kolonları kırması’ gibi çok konuşulan gerekçeleri geçersiz kılıyor. Fotoğraflarda binanın kolonlarının patladığı, demirlerinin eğildiği görülüyor. Bu da 2 katı kaçak olduğu açıklanan henüz 29 yaşındaki binanın kolonlarının yükü taşıyamadığını gösteriyor. Fotoğraflar apartman sakinlerinin kentsel dönüşüme başvurarak terk ettiği binanın neden yıkıldığını tüm çıplaklığı ile gözler önüne seriyor. Bahçelievler’deki 7 katlı apartmanın çökmesi İstanbul’da deprem korkusunu artırdı. İstanbul’da 10 bin tabut binanın bulunması, endişeleri artırdı. 21 yıldır bir türlü alınmayan önlemler için ‘Acil adım atılsın’ çağrıları yükseldi. Deprem endişesi, ev satışlarında öncelikleri de değiştirdi. Vatandaşlar, fiyattan önce binanın deprem sonrası yapılmasını ve az katlı olmasını gözetmeye başladı.
İSTANBUL'DA VAHİM TABLO
5.8’lik Silivri uyarısı sonrası mega kentte ‘ayakta zor duran’ daha kaç ev olduğu sorusu gündeme geldi. Çevre Bakanlığı’nın 2014 raporunda, İstanbul’da 116 bin riskli bina bulunduğu belirtildi. Alarm listesinin ilk sırasında ise 22 bin yapıyla Kadıköy yer aldı. AKOM da 40 ila 60 bin binada çökme tehlikesi bulunduğunu bildirdi. İstanbul Valiliği verilerine göre İstanbul’da bulunan 7 bin 437 okul binasından sadece 1135 okul binası depreme karşı hazırlanmış durumda. Bu okullarda okuyan öğrenci sayısı ise 3 milyon 175 bini geçiyor. Vahim tablo, kentsel dönüşümün sağlanması, AVM olan toplanma alanlarının kurulmasının gerekliliğini gösterdi.
RANTI DEĞİL HALKI DÜŞÜNELİM
Silivri’de meydana gelen 5.8 şiddetindeki depremin ardından Avcılar Belediyesi yeni bir imar planı hazırlamış ve karar Belediye İlçe Meclisi’nden geçirilmişti. Ancak, Avcılar Belediye Meclisi tarafından ilçedeki binaların depreme karşı güçlendirilebilmesi için hazırladıkları imar planı notu değişikliğinin İstanbul Büyükşehir Belediyesi Meclisi (İBB) tarafından henüz gündeme alınmadı.
Avcılar Belediye Başkanı Av. Turan Hançerli “Ekim 2019’dan bu yana, 5 aydır İBB Meclisi’nde bu sorunun çözümünü bekliyoruz. İlçemizde yıkılmak üzere olan bin 500 bina var. Halkımızın sağlığını, güvenliğini düşünelim, rantı değil halkımızın güvenli konutlara kavuşması için çalışalım. 2008’de yapılan değişiklikle, bölgede bir inceleme yapmadan, uzaktan, binaların katlarının düşürülmesi gerektiğine karar verilmiş ve bir plan yapılmış. İnsanlar hakları olan yapıları aynı şekilde bugün yapamıyorlar. Dolayısıyla insanlar dönüşüme yanaşmıyor. İşte biz diyoruz ki bu plân değişmelidir. Mevcut binalar aynı büyüklükte, aynı kat adediyle, bağımsız bölümle yapılabilsinler” dedi.
‘ARTIK FAZLA ZAMANIMIZ YOK’
Elazığ’daki 6.8’lik depremin uyarılarını aylar öncesinden yapan Bilim Akademisi Üyesi Prof. Dr. Naci Görür, Marmara’da da 7.2 büğüklüğünde bir depremin olacağını belirtti. İstanbul ve Marmara’da depremi beklediklerini aktaran Görür, “Alarm vermiş durumdayız. Artık fazla zamanımız yok. Son dilimlere girmişiz demektir. 30 sene içerisinde zaten olma ihtimalinden söz edilirken 20 senesi geçti. Son 10 sene, belki artı eksisi bir 5 sene ileriye gidebilir, ama İstanbul’da risk daha da fazla demektir. İstanbul’u tümüyle depreme hazırlayacak bir kentsel dönüşüm olmadı. Ağırlıklı olarak yapı stoku üzerine eğilim gösterildi. Hâlbuki bir kenti depreme hazırlamada halk, yönetim, alt yapı, yapı stoku, çevre ve ekonomi önemli. Bunlar üzerinde çok şey yapılamadı” ifadelerini kullandı.
