Nükleer projeler ‘stratejik yatırımlar’ kapsamına alınmasının ardından şimdi de ‘öncelikli’ kategorisine dahil edildi. Bu yeni hamle ile 50 bin liralık azami destek tutarı 900 bin liraya yükseldi. Yurt içinden sağlanacak TL cinsi kredilerde faiz yardımı ise 5’ten 7 puana çıktı.
2015’in Kasım ayında yaşanan uçak düşürme hadisesi Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkilere zarar verse de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Ağustos 2016’daki Rusya ziyaretiyle ilişkilerin normal seviyeye gelmesinde önemli bir adım oldu. Türkiye bu görüşme sonrasında nükleer projeleri ‘stratejik yatırımlar’ kapsamına alındı. 9 Mart tarihindeki ikinci ziyaretinin sonrasında ise nükleer enerji santralleri ve lisanslı depoculuk, şimdi de devlet yardımlarından yararlandırılan “öncelikli yatırımlar” arasına alınmasına karar verildi.
Yatırımlarda devlet yardımları hakkında kararın “öncelikli yatırım konuları” başlıklı maddesine eklendi. ‘Stratejik yatırım’ kapsamına alınan nükleer enerji projelerinin ‘öncelikli’ de olması ile bazı avantajları daha da cazip hale getirildi. Azami destek tutarı bu yeni düzenlemenin katkısı ile 50 bin liradan 900 bin liraya çıktı. Sigorta priminde destek tutarının azami miktarı ise birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci bölgelerde yüzde 15’ten yüzde 35’e yükseldi. Altıncı Bölge’de gerçekleştirilecek yatırımlarda sağlanan iç kredilerdeki faiz desteği de 5 puandan 7’ye çıkarıldı. Öncelikli yatırımlar, birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci bölgelerde teşvik araçlarından aynı süre ve oranlarda faydalanabiliyor.
Beşinci bölgede organize sanayi bölgesinde yapılan öncelikli yatırımlar ile altıncı bölgede yapılan yatırımlar için daha avantajlı destekler sağlanıyor. Lisanslı depoculuk ve nükleer enerji santrallerinin öncelikli yatırım konuları kapsamına alınmasıyla bu alanlarda yatırım yapan şirketler pek çok destekten de faydalanmış olacak. Öncelikli Yatırımlara Yönelik Teşvik Uygulaması çerçevesinde de vergi indirimi yoluyla sağlanan yatırıma katkı tutarının bir kısmından, yatırım tamamlanmadan önce faydalanılması da mümkün. Öte yandan Ekonomi Bakanlığı, 3 milyar TL’nin üzerindeki öncelikli yatırımların ise stratejik yatırımlar kapsamında değerlendirilebileceğini bildirdi.
SAĞLADIĞI AVANTAJLAR ÇOK DAHA FAZLA
Yeni Yatırım Teşvik Programı’nda belirli yatırım konuları “öncelikli” olarak tanımlayarak, söz konusu yatırımlar için istisnai bir uygulama getirdi. ‘Öncelikli’ kapsamındaki yatırımlar KDV ve Gümrük Vergisi’nden muaf. Yatırımın yapılacağı bölgeye göre yüzde 80-90 oranlarında vergi indirimi sağlanacak ve bu avantajlardan 7-12 yıl arasında faydalanmaya devam edecek.
Birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci bölgelerde devletin yatırıma katkı oranı yüzde 40, altıncı bölgede ise yüzde 50 seviyesinde gerçekleşecek. Organize sanayi bölgeleri dışındaki tüm bölgelerde yatırım yeri tahsisi desteği olacak olan projeler, sadece altıncı bölgelerde 10 yıl boyunca sigorta prim ve gelir vergisi stopajı desteğine de sahip olacak. Öncelikli yatırımlar kapsamında bulunan bazı projeler şunlar: Özel sektör tarafından yapılacak demiryolu, test merkezleri, savunma sanayi.
İLK KRİTER İTHALATI AZALTMAK
Stratejik Yatırımların Teşviki Uygulaması, özellikle yurt içi üretim kapasitesinin ithalattan az olduğu ara mallarının veya ürünlerin üretimini özendirmeyi hedefleniyor. Stratejik yatırım olarak tanımlanan bu nitelikteki yatırımlar bölge ayrımı gözetilmeksizin tüm bölgelerde Bölgesel ve Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki Uygulamalarına göre daha avantajlı şekilde desteklenmektedir.
Uygulama kapsamında desteklenecek olan yatırımlar açısından önemli bir ön koşul olan arz açığının %50’nin üzerinde olması, yatırım projesi tamamlandığında üretilecek olan ürün ile ilgili bir yıllık yurt içi toplam üretim kapasitesinin, aynı ürünün aynı dönemdeki ithalatından az olmasını ifade etmektedir. Diğer bir ön koşul olan %40 katma değer sağlanması ise yatırım sonucu üretilecek ürün için, toplam ürün satış tutarı ile ürün girdi maliyeti arasındaki farkın, toplam ürün girdi maliyetine oranı olarak değerlendirilmektedir.
DEVLET ALIM GARANTİSİ DE VERDİ
Rus Devlet Nükleer Şirketi (Rosatam) tarafından 20 milyar dolarla kurulacak 4 bin 800 megavat (MW) gücündeki Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin (NGS) üreteceği elektrik için devletin alım garantisi var. Hükümetlerarası anlaşmaya göre 4 reaktörde üretilecek elektriğin yüzde 50’si 12,35 sent /kwh’dan KDV hariç TETAŞ tarafından satın alınacak. Bu rakam esas alındığında, 15 yıl boyunca Akkuyu NGS’ye ödenecek rakam 58 milyar doları bulacak. Mersin’de kurulumu için şu ana kadar 3 milyar dolar harcanan ve üçüncü teşvik bölgesinde yer alan proje ayrıca stratejik yatırım kapsamına alındı. Bu teşviklerin başında KDV, gelir, kurumlar vergimi ve gümrük muafiyetleri geliyor. Buna göre, Akkuyu tüm yatırım ve işletme süresi boyunca yüzde 18 KDV’den muaf olabilecek. Bu da Maliye’nin 3,9 milyar dolar (14.6vergiden vazgeçmesi anlamına geliyor. Tüm makine teçhizat ithalatları gümrük vergisinden muaf olacak. Tamamlandığında 15 bin kişinin çalışması beklenen nükleer santralde sigorta primlerinin işveren payı yedi yıl boyunca Hazine tarafından karşılanacak. Üstelik tüm binalar, inşaat için harcanmış ve harcanacak tutarlar üzerinden yapılan yüzde 18 KDV kesintisi şirkete iade edilecek. Yatırımda daha sonra ihtiyaç duyulacak araziler Rus şirkete bedelsiz verilecek. Öte yandan Sinop’ta kurulması planlanan nükleer santral için devletin alım garantisi 11,80 sent.
ÖNCELİKLİ YATIRIM
Yeni Yatırım Teşvik Programı’nda belirli yatırım konuları “öncelikli” olarak tanımlanmış ve söz konusu yatırımlar için istisnai bir uygulama getirilmiştir. ‘Öncelikli Yatırımlar’, yatırım yerine bakılmaksızın ‘Bölgesel Teşvik Uygulamaları’ kapsamında Beşinci Bölge’ye sağlanan bölgesel desteklerden yararlanabilecektir. Öncelikli Yatırımlar, altıncı bölgede gerçekleştirilir ise bu bölgede geçerli olan desteklerden yararlandırılacaklardır.
