Akaryakıt fiyatlarındaki yükseliş ile kamu, geçen yıl ÖTV ve KDV gelirlerinin yüzde 26’sı pompalardan sağladı. Artan akaryakıt fiyatlarıyla uzmanlar bu oranın artmasını bekliyor. 9 kuruşluk zamdan sonra benzine 12 kuruş, motorine ise 18 kuruşluk artış yapıldı.
Kredi Garanti Fonu (KGF) ile birlikte KOBİ’lere kredi musluklarını açan bankalar, bol para dönemiyle birlikte gaza bastı. Hatta bankaların KOBİ'lere kullandırdığı toplam nakdi kredi tutarı, ağustos sonu itibarıyla geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 22,1 artarak 490,3 milyar lira oldu. Bununla birlikte bol para dönemine giren Türkiye’de, tüketim arttı büyüme hızlandı. Yüzde 5’in üzerinde büyüme yakalayan Türkiye’nin yıl sonu tahminlerinde ise çift haneli rakamlardan söz ediliyor. Öte yandan, bununla birlikte artan enflasyon beraberinde yüksek faiz ve kur artışını getirdi. Küresel piyasalarda da artan petrol fiyatları, Türkiye’deki yüksek faiz ve kurla birleşince akaryakıt zammını da kaçınılmaz bir hal aldı. Hafta başında küresel petrol piyasalarında Brent petrolün varil fiyatı 60 doları aştı. Uzmanlar, Brent petrolde teknik olarak 60,13 ile 60,19 dolar aralığının direnç, 60,01 ile 60,07 dolar aralığının ise destek bölgesi olarak dikkate alınabileceğini belirtiyor. Bunun ardından faiz, kur, enflasyon ve para muslukları akaryakıtın ateşini yükseltti. Geçtiğimiz hafta 9 kuruş zamlanan benzin, bugün itibariyle 12 kuruş daha zam gördü. Hatta bu zam oranından bu sefer motorinde nasiplendi. Toplamda 17 kuruş zamlanan motorinin litre fiyatı yaklaşık 4,90 liranın üzerinde olacak.
* Ağustos 2017’de benzinin ürün fiyatı 1,47 lira idi. Bundan alınan toplam vergiler 3,17 lira iken, Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) buna sabit vergide diyebiliriz 2,37 liraydı.
* Yüzde 18 KDV ve 0,55 liralık toptan bayi marjı eklendiğinde bu rakam ağustos ayında 5,19 liraya kadar çıktı.
* Aynı dönemde motorinin ürün fiyatı 1,45 lira iken, toplam vergiler 2,49 lirayı buldu.
* Sabit vergi 1,79 seviyelerinde gezerken, buna yüzde 18 KDV ve 0,59 liralık bayi marjıyla birlikte motorinin satış fiyatı 4,53 lira seviyelerinde seyrediyordu.
* Akaryakıta en son ÖTV zammı Eylül 2016’da yapıldı.
* ÖTV benzinde 2,1765 liradan 2,3765 liraya artırıldı.
Motorin ise 1,5945 liradan 1,7945 liraya yükseltildi. Akaryakıt fiyatı belirlenirken öncelikle ürün fiyatı ile ÖTV toplandıktan sonra yüzde 18 KDV alınıyor. Bu nedenle akaryakıt fiyatında asıl belirleyici ÖTV tutarı oluyor. Ürün fiyatı benzinde 1,47 lira olurken, mazotta 1,45 liradır. Ama sabit (ÖTV) vergiler eklendiğinde yüzde 18 KDV’ye tabi fiyat benzinde 3,8465 liraya, mazotta ise 3,2445 liraya çıkıyor.
GÜNLÜK 10 MİLYON LİRA FAZLADAN VERGİ
Akaryakıt zamlarıyla ilgili açıklamalarda bulunan CHP’nin Ekonomiden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, Türkiye’de akaryakıttan yüzde 60’ın üzerinde vergi alındığını, benzin ve mazota yapılan zamların asıl itibari ile vergi zammı olduğunu, benzine yapılan zamlarla vatandaşın sırtına günlük 10 milyon lira daha fazladan vergi bindiğini ifade etti. Erdoğdu, “Eğer yılsonuna kadar benzine zam yapılmazsa vatandaşlar 3 milyar 600 milyon TL daha fazladan vergi ödeyecek” dedi. Erdoğdu şöyle devam etti: “1,6 TL’ye ithal ettiğimiz akaryakıt dağıtım masrafları ve özellikle alınan fahiş vergilerle pompada 5,5 TL oluyor. Bizim hükümetimiz vergiden vergi alan yani önce ÖTV alıp daha sonra aldığı ÖTV’nin de KDV’sini alıyor.”
VERGİ GELİRLERİNİN YÜZDE 26’SI DEPODAN
Petrol Sanayi Derneği'nin (PETDER) PwC Türkiye ile hazırladığı “Akaryakıt Dağıtım Sektörünün Türkiye Ekonomisindeki Yeri ve Önemi Raporu”na göre, son 5 yılda her yıl ortalama yüzde 7 büyüyen akaryakıt dağıtım sektörünün dolaylı vergiler hariç toplam satışı 2016'da yaklaşık 65 milyar liraya, dolaylı vergiler dahil büyüklüğü ise 140 milyar liraya ulaştı. Akaryakıt dağıtım sektöründe, ÖTV ve KDV gibi dolaylı vergiler yoluyla sağlanan kamu gelirleri son 3 yılda yüzde 9 artışla yaklaşık 75 milyar liraya çıkarken geçen yıl kamunun toplam ÖTV ve KDV gelirlerinin yaklaşık yüzde 26’sını akaryakıt dağıtım sektöründeki dolaylı vergiler oluşturdu.
’YAPMAYIN DEMEKTEN BIKTIK’
Esnafın ve çiftçinin yapılan bu zammı kaldıramayacağını belirten Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Palandöken, “Benzinin litre fiyatı 5,50, motorinin ise 4,96 TL oldu. Esnafın ve çiftçinin en büyük maliyet kalemi motorin. Esnaf da çiftçi de 5 liralık motorin fiyatının altından kalkamaz. Artık bıktık zam yapmayın demekten” sözlerine yer verdi. Yapılan son zamdan sonra benzin ve motorinde vergi indirimi yapılmasının artık zorunlu hale geldiğinin altını çizen Palandöken, “Benzin fiyatının yüzde 60’ı, motorinin de yüzde 66’sı vergi. Akaryakıtta KDV oranı yüzde 18 ve her zammın yüzde 18’i kadar vergi de artıyor. Deniz ve hava taşıtları vergisiz motorin alırken esnafın yüzde 66 vergi ödemesi Anayasamızın hem eşitlik ilkesine hem de ‘Devlet esnaf ve sanatkârı koruyucu ve destekleyici tedbirleri alır’ şeklinde ifade edilen 173’üncü maddesine aykırı” dedi.
