Çin ile neredeyse anlaşmaya varan ABD bu sefer İran’ın askeri liderlerini öldürmesiyle piyasanın tansiyonunu yeniden yükseltince güvenli limana kaçış başladı. Petrol fiyatları sert artarken, kur tarafı da oldukça gergin. Güvenli liman olarak kabul edilen altına kaçış ile birlikte ons fiyatı bin 500 doların altında seyrederken bin 600 dolara yaklaştı.
Orta Doğu’da yükselen tansiyon kendini en çok emtia piyasalarında gösterdi. ABD füze saldırısıyla İran Devrim Muhafızları’na bağlı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani ve Haşdi Şabi Genel Komutan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis’in öldürülmesi dünya gündemine bomba gibi düştü. Bu olayın ardından yapılan misillemeler ve söylemler ise emtialar üzerinde baskı kurdu. Kur ve petrol tarafı oldukça dalgalandı fakat en büyük etki altın üzerinde gerçekleşti. İran olaylarıyla birlikte bin 510 dolar olan ons fiyatı dün bin 580 doları aştı. Petrol tarafında da hareketlilik devam etti. Brent petrolün varil fiyatı 66 dolardan 71 dolara kadar çıktı. TL/dolar ise 5.98 seviyesindeki seyrine devam ediyor.
Risk almak istemeyen yatırımcılar ‘güvenli liman’ arayışına girerken, altının onsu 1.587 dolarla Nisan 2013’ten bu yana en yüksek seviyesini test etti. Altının gramı ise 304 liraya kadar çıkarak yeni rekor kırdı. Sydney’de MineLife Pty kıdemli kaynak analisti Gavin Wendt “Altın 2020 yılına güçlü bir ivme ile girdi. ABD-Çin ticaret görüşmelerine ilişkin belirsizlikler ve İran konusunda artan güvenlik endişeleri dikkate alındığında, altının rallisi sürpriz değil” dedi. Altın geçen yıl zayıf dolar, düşük reel faizler ve ABD-Çin ticaret savaşının küresel büyümeyi olumsuz etkilemesi dolayısıyla 2010’dan bu yana en güçlü yıllık yükselişini gerçekleştirdikten sonra bu seyrine devam ediyor. İranlı general Süleymani’nin drone saldırısı ile öldürmesinden kaynaklanan gerilim artacak gibi görünüyor ve bu durum risk iştahının azalmasına yol açarken, güvenli liman niteliğindeki varlıklara talebi güçlendiriyor. Goldman analistleri, bu safhada geniş bir potansiyel senaryo yelpazesi olduğu konusunda uyarıda bulunurken, altının petrolden daha iyi bir yatırım olabileceğine dikkat çekti. Altını destekleyen diğer başka faktörler de var. MineLife’tan Wendt’e göre, FED muhtemelen önümüzdeki altı aylık dönemde faiz artırımına gitmeyecek ve bu durum ABD dolarındaki yükselişlere sınır çekecek. Wendt, her iki durumun da altın için ‘aşırı’ olumlu olduğunu sözlerine ekledi.
PETROL 71 DOLARA KADAR YÜKSELDİ
Petrol fiyatları ABD ve İran arasında artan gerginliğin etkisi ile varil başına 70 dolar üzerindeki güçlü yükselişini sürdürüyor. Vadeli petrol kontratları pazartesi günü, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Suudi Arabistan’daki askeri üsler ve enerji tesisleri yakınlarına füze saldırıları riskinin arttığı uyarısında bulunmasının ardından yüzde 3 daha yükseldi. Fiyatlar, ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’ın “bir şey yapması” durumunda misillemede bulunacağı tehdidini yinelemesi ve OPEC’in ikinci en büyük üreticisi Irak’ın ABD güçlerini ülkeden çıkmaya zorlaması durumunda ağır yaptırımlar uygulayacaklarını kaydetmesinin ardından daha da güçlendi. Petroldeki sert yükseliş, Washington ve Tahran arasındaki sert söz düellosunun daha geniş çaplı bir anlaşmazlığın dünyanın en önemli petrol bölgesinde arz aksaklığına neden olabileceği endişelerini artırmasından dolayı devam ediyor. 66 dolar seviyesinden alıcı bulan petrolde başlayan düello ile birlikte 71 dolara kadar yükseldi.
DOLAR/TL ŞİMDİLİK SAKİN
Dolar/TL ise geçen haftaki yükselişin ardından yeni haftaya sakin başladı. Olaylar sonrasında 5.97’ye tırmanan kur, haftaya da 5.98’nin üstünde start aldı. Merkez Bankası’nın politika faizi yüzde 12 seviyesinde bulunurken, cuma günü açıklanan yıllık tüketici enflasyonu yüzde 10.56’dan yüzde 11.84’e yükseldi. Uzmanlar reel faizin azalmasının dolar/TL kuru üzerinde baskı yarattığını belirtiyor. Ünlü Menkul Değerler yolladığı bir notta TL’nin yılın ilk haftasını baskı altında tamamladığını belirterek “ABD-İran geriliminin yatırımcıları riskten kaçışa itmesi kaçınılmaz olarak TL’ye de negatif yansırken yılın son iki haftasını 5,95’ten çok fazla uzaklaşmadan geçiren USD/TL 2020’nin ilk haftasında ise 5,97’nin üzerini test etmeye başladı. Teknik açıdan bakıldığında kurda yukarı yönlü risklerin geçerli kalmaya devam ettiğini düşünüyoruz. Bu noktada psikolojik olarak da öne çıkan 6 seviyesini ilk direnç olarak görmeye devam ediyoruz” ifadesini kullandı.
ALTIN DİKKAT ÇEKTİ
Alnus Yatırım’ın piyasa notu işe şöyle: Gelişmeler üzerine en dikkat çeken piyasa enstrümanı, altın oldu. Altın ons fiyatı bin 580 doları geçerek son zamanların en yüksek seviyesini kırmış oldu. Brent petrolün fiyatı da 70 doları aştı. Borsaların da biraz negatif tepki verdiği ancak şimdilik sadece yılın ilk günkü kazançlarını geri verdikleri görüldü. Muhtemelen izliyorlar ki iş büyüyecek ve sıcak savaşa mı dönecek mi? Dolayısıyla şimdilik fikir yürütmek için erken. Hisse sahipleri için, BIST100 114,000 yukarı geçmeden kendilerini hedge etmeleri tavsiye edilebilir.
LİRA YİNE BASKI ALTINDA
Ahlatçı Yatırım ise şu bilgileri verdi: Dolar/TL’de bir süredir devam eden yukarı yönlü baskı ciddi bir oynaklık artışı olmasa da devam etmekteydi. 2019’un son işlem gününü 5.95 altında tamamlayan kur yeni yılla birlikte yukarı yönlü seyrin devam etmesiyle bu seviye üzerinde hareketine başladı. Geçen haftanın en önemli gelişmesi diyebileceğimiz ABD’nin İran’lı generali vurması ile artan jeopolitik tansiyon ile gelişmekte olan ülke para birimlerindeki değer kaybından etkilenen kur aynı zamanda yüzde 11,84 olarak açıklanan 2019 yılsonu enflasyonu ile sıfıra yaklaşan reel faiz desteğinin azalmasının da verdiği etkiyle Türk Lirası üzerinde oluşan baskıyla yükseliş yönündeki eğilimini devam ettiriyor. Haftanın ilk işlem gününde ABD-İran arasında haftasonu da devam eden gerilimin etkisi kur üzerindeki yukarı yönlü baskının nedeni olabilir. Bunun yanında reel faiz desteğinin minimize olması ve TCMB aksiyonunun beklenmesi de kurdaki hareketin yönünün yukarı olmaya devam edebileceğini gösteriyor. Geçen hafta itibariyle başlayan yeni yıla 5.94’lü seviyelerde başlayan kur, diğer gelişmekte olan ülkelerin para birimleri kadar hızlı değer kaybı yaşamasa da 5.94 Fibo. 61.8 eşik seviyesinin üzerinde kapanış gerçekleştirdi. Bugün bu seviyeyi baz alacağız. 5.94 üzerinde tutunma sürdüğü müddetçe kurda yükseliş eğilimi devam edebilir. Bu durumda 5.98 ilk direnç olarak izlenecek. Burası aşılırsa 6.02 ve 6.05 seviyeleri gündeme gelebilir. 5.94 altına olası bir geçişte ise düşüş bir miktar daha hız kazanarak 5.92 ve 5.89 seviyelerinin test edilmesine neden olabilir.
JAPONYA MERKEZ BANKASI BİLE TAKİPTE
Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı Haruhiko Kuroda, ticari bankaların Yeni Yıl toplantısında yaptığı konuşmada “ABD-Çin ticari gerilimleri ve jeopolitik riskler, gelecekte ilişkilerin nasıl ilerleyeceğini öngöremeyeceğiz bir noktaya geldi” dedi. ABD ve İran arasındaki gerilimler, ABD ordusunun Başkan Donald Trump’ın emriyle İran’ın önde gelen askeri yetkililerinden General Kasım Süleymani’yi öldürmesi ve Tahran’ın 2015 nükleer anlaşmasından çekileceği açıklaması ile Orta Doğu´daki ABD güçlerine saldırma tehdidiyle yükselmişti. Bunun öncesinde Trump, Çin ile varılan ticaret anlaşmasının ilk kısmının 15 Ocak’ta Beyaz Saray’da imzalanacağını ve anlaşmanın ikinci kısmına yönelik müzakerelerin kısa süre içinde başlayacağını duyurmuştu.
ENFLASYONDA ENERJİ VURGUSU
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’nda, Aralık 2019’da yıllık enflasyonun alt gruplar genelinde yükseldiği, en belirgin artışın enerji enflasyonunda izlendiği belirtilerek, bu gelişmede bir önceki yılın aynı dönemindeki düşük baz etkisinin öne çıktığı bildirildi. Merkez Bankası’nın Aylık Fiyat Gelişmeleri raporunda “Bu dönemde petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimindeki ılımlı seyir devam etmiştir” denildi. Bu dönemde, elektrik üretimi ve dağıtımı ile petrol ürünleri fiyatlarındaki artışa karşın, gaz imalatı ve dağıtımı fiyatlarındaki düşüşle, enerji grubu fiyatları yatay bir seyir izledi. Enerji fiyatları Aralık ayında yüzde 0,16 ile sınırlı bir oranda arttı. Bu gelişmede, petrol fiyatlarındaki yükseliş ve yakın dönem döviz kuru gelişmelerine bağlı olarak tüp gaz ve akaryakıt fiyatlarında (sırasıyla yüzde 1,14 ve yüzde 0,37) gerçekleşen artışlar belirleyici oldu. Bu dönemde, akaryakıt ürünlerinde eşel mobil uygulaması ve şebeke suyu fiyatlarında gözlenen gerileme enerji fiyatlarında daha olumsuz bir görünümü sınırladı. Böylelikle, enerji fiyatlarındaki sınırlı yükselişe karşın, baz etkisiyle enerji yıllık enflasyonu 3.64 puan artarak yüzde 10.98 oldu.
