Türkiye tarihinin en önemli referandumunda millet değişime onay verdi. Seçmenlerin yüzde 51.4’ü Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne ‘Evet’ dedi, yeni bir dönemin kapısı aralandı. Bıçak sırtı seçimde İstanbul, Ankara ve İzmir tercihini ‘Hayır’dan yana kullandı.
Türkiye tarihinin en kritik referandumundan ‘yeni dönem’ kararı çıktı. Sandık başına giden 49 milyonu aşkın seçmenin yüzde 51,3’ü yeni sisteme ‘Evet’ dedi. Kesin olmayan sonuçlara göre İstanbul, Ankara, İzmir’de ‘Hayır’ oylarının önde çıkması dikkat çekti. Türkiye 2019’da tam yetkili ilk cumhurbaşkanını seçmek için seçime gidecek.
TÜRKİYE’NİN ZAFERİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye tarihinde ilk kez olağanüstü süreçler haricinde millet eliyle bir yönetim sistemi değişikliğine gidildiğini belirtti, referanduma katılarak oy kullanan herkese teşekkür etti. “Bu Türkiye’nin zaferidir” diyen
Erdoğan Batı’ya da seslenerek sonuçlara saygı duyulması çağrısında bulundu.
İL İL REFERANDUM SONUÇLAR İÇİN TIKLAYINIZ
Referandum sonucunu İstanbul’da takip eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, Huber Köşkü’nde gazetecilere açıklama yaptı. Daha sonra dışarıda bekleyen kalabalığa seslenen Erdoğan, “Bu neticeyi küçümsemeye gayret edenler var. Boşuna uğraşmayın, atı alan Üsküdar’ı geçti” dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, resmi olmayan referandum sonuçlarına göre “Evet” çıkmasının ardından İstanbul’daki Huber Köşkü’nde gazetecilerin karşısına çıktı. Erdoğan, “16 Nisan, ‘evet’ veya ‘hayır’ diyen herkesin, 80 milyon nüfusun, tüm Türkiye’nin zaferidir. Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımız da bu zaferin önemli bir parçasıdır” dedi. Cumhurbaşkanı’nın konuşmasından başlıklar şöyle oldu:
TARİHİ BİR KARAR VERİLDİ: Oyunun rengi ne olursa olsun sandık başına giderek iradesine sahip çıkan milletimizin her bir ferdine şükranlarımı sunuyorum. Bugün Türkiye 200 yıllık kadim bir tartışma konusu olan yönetim sistemi konusunda tarihi bir karar vermiştir. Bu karar sıradan bir olay değildir. Çok ciddi bir yönetim sistemi üzerindeki değişim, dönüşüm kararının verildiği gündür bugün.
BÜTÜN TÜRKİYE’NİN ZAFERİ: 16 Nisan, ‘evet’ veya ‘hayır’ diyen herkesin, 80 milyon nüfusu, 81 vilayeti, 780 bin kilometrekare toprağıyla tüm Türkiye’nin zaferidir.
HERHANGİ BİR DEĞİŞİM DEĞİL: Bu anayasa değişikliği, herhangi bir değişiklik değildir. Farklıdır ve çok anlamlıdır. Türkiye tarihinde ilk defa TBMM’nin ve milletimizin iradesiyle böylesine önemli bir değişime milletimiz karar vermiştir. Geçmişte anayasalarımızın ve onunla biçimlenen yönetim sistemimizin belirlenmesi ya Kurtuluş Savaşımız ve sonrası gibi olağanüstü şartlarda veya darbe dönemlerinde olmuştur. Cumhuriyet tarihimizde ilk defa tamamen sivil siyaset eliyle yönetim sistemimizi değiştiriyoruz.
GÜNEYDOĞU’YA ÖZEL VURGU: Verilen tüm oylar, elbette önemlidir ama özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgemizdeki oyların ayrıca önemi olduğunu da burada vurgulamak isterim. Partilerin halk oylamasındaki pozisyonlarını dikkate aldığımızda, Güneydoğu Anadolu bölgesindeki tüm illerde 10 ilâ 20 puanlık artışlar olduğunu görüyoruz. İnşallah bu sonuçlar, ülkemizin önünde yeni bir dönemin başladığının da müjdecisi olacaktır.
TARTIŞMALAR GERİDE KALDI: Yarından itibaren ülkemizi gereksiz tartışmalarla yormak yerine herkesin bu hedefe odaklanmasında fayda görüyoruz. Aynı şekilde diğer ülkelerin ve kurumların milletimizin kararına saygı duymalarını istiyoruz. Özellikle müttefik olarak kabul ettiğimiz devletlerin ülkemizle ilişkilerini, terörle mücadelemiz başta olmak üzere hassasiyetlerimize uygun şekilde geliştirme yönünde çaba göstermelerini bekliyoruz. Halk oylaması bitmiş ve o süreçte yaşanan tartışmalar geride kalmıştır ama önümüzde yepyeni bir dönem vardır.
ATI ALAN ÜSKÜDAR’I GEÇTİ: Dünya yüzde 35’lerle seçim yapıyor. Biz yüzde 85 katılımla seçim gerçekleştirdik. Böyle bir katılım var mı? Bunun yüzde 51.5’ini evet aldı. Bazı televizyonlarda aç tavuk kendini buğday ambarında sanarmış ya neticeyi küçümsemeye çalışanlar var. Boşuna uğraşmayın atı alan Üsküdar’ı geçti, haberiniz yok. AK Parti, MHP, BBP’ye gönül veren kardeşlerime teşekkür ediyorum. Özellikle Güneydoğu’da Hüdapar’a gönül veren kardeşlerime teşekkür ediyorum.
REFERANDUMUN KAYBEDENİ YOK KAZANAN MİLLET
Seçim sonuçlarının belli olmasının ardından AK Parti’de büyük bir sevinç havası hakim oldu. Genel merkez’de balkon konuşması yapan Başbakan Yıldırım ‘birlik’ mesajı verdi. “Sesimizi duymayan duysun” diyen Başbakan şunları söyledi: Tek vücüt tek milletiz. Halk oylaması sonuçları evet ile neticelendi. Hayırlı uğurlu olsun. Yüksek bir katılımla sandık başına giderek tercihini yapan demokrasimize sahip çıkan vatandaşlarımaz şükranlarımı sunuyorum. Çıkan sonucu halkımızın refahı, huzuru için en güzel şekilde değerlerdineceğiz. Teşekkürler Türkiye... Teşekkürler aziz milletim.”
Referandum sürecinde halkın demokratik tercihinin ortaya çıkması için çok çaba sarfettiklerini söyleyen Yıldırım şöyle devam etti: Bu anayasa değişikilğin hazırlanmasında MHP genel başkanı Devlet bahçelyi ve partisinin büyüt teşkilatlarına ve diğer partilerimize de olumlu katkılarından dolayı teşekkür ediyorum. Farklı düşünceler olacak tabiki, ama neticede birliğimizi, beraberliğimizi gözümüz gibi koruyacağız. Millet evet dedi, noktayı koydu. Dış mihraklara en güzel cevabı milletimiz sandıkta vermiştir. Bizler Türkiye Cumhuriye’tinin birince derecede eşit vatandaşlarıyız. Birliğimizi bozamayacaklardır. Vatandaşlarımızın tercihi doğrultusunda geleceği güven içinde inşa edeceğiz. Bu halk oylamasının kaybedeni yoktur, kazanan Türkiye ve aziz milletimdir. Şimdi dayanışma, birlik olma, beraber olma Türkiye lma zamanıdır. Evet çıktığı için mutluyuz. Bu mutluluğa gölge düşürecek yorumdan kaçınacağız. Bizim nezdimizide öteki yoktur. Kimsenin kalbi kırık olmasın. Kimse mahsur olmasın. Türkiye’ye müdahil olmak isteyenler, Türkiye’nin ayağına basmak isteyenler bugün mahcubiyet yaşamışlardır. Onların değil, milletin dediği oldu. Şimdi önümüze bakacağız. Şimdi işimize bakacağız. 2019 seçimlerine kadar gerekli hazırlıkları yapıp, yeni yönetim sistemini ilk genel seçimde hayata geçireceğiz. Bugün demokrasi kazandı, bugün hukuk devleti kazandı. Bu sistem değişikliğiyle beraber biriliğimizi daha fazla güçlendireceğiz. Kalkındırmamızı hızlandıracağız. İç ve dış düşmanla mücadele daha da hızlanacak. Türkiye’yi terörden arındırılmış örnek lider bir ülke haline birlikte sokacağız. Bütün vatandaşlarımızın hakkını, hukukunu koruyacağız. Hayır diyen de evet diyen de birdir.”
LİDERLERİN SANDIĞINDAN ÇIKANLAR
Türkiye’nin en kritik seçiminde liderlerin oy kullandığı sandıklardan çıkanlar da merak ediliyordu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın oy kullandığı sandıktan 205 evet, 146 hayır oyu çıktı. 3 oy ise geçersiz sayıldı. Başbakan Binali Yıldırım’ın oy kullandığı İzmir’in Menderes İlçesi’nde Gölcükler Adnan Olcay Ortaokulu’ndaki ‘1085’ numaralı sandıktaki oy dağılımı şöyle oldu: “Evet 144, Hayır 175, geçersiz 4.” 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün oy kullandığı sandıktan 228 Evet, 133 Hayır oyu çıktı. 5 oy ise geçersiz sayıldı. Eski Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun referandumda oy kullandığı sandık sonucu ise 249 evet, 107 hayır oldu. CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun oy kullandığı Çankaya’daki Çukurambar Arjantin İlkokulu’nda, 4142 numaralı sandıktan 269 ‘hayır’, 95 ‘evet’ ve 7 ‘geçersiz’ oy çıkarken MHP lideri Bahçeli’nin oy kullandığı Anıttepe Ortaokulu’ndaki 1285 numaralı sandıkta sayılan 368 oyun 57’si ‘evet’, 305’i ‘hayır’ oldu.
47 İL EVET 34 İL HAYIR DEDİ
Seçim sonuçları, oyların yine bazı bölgelerde yoğunlaştığını ortaya koydu. Ege, Marmara, Trakya ve Güneydoğu’da ‘Hayır’ oylarının önde çıkması dikkat çekti. Özellikle İç Anadolu ve Karadeniz’de ise neredeyse blok halinde sisteme destek çıktı.
YSK
Yaldığı kararlarla seçimin en çok tartışmalı kurumu haline geldi. Kenis olmayan sonuçların açıklanmasının ardından konuşan YSK Başkanı Sadi Güven kendisini eleştiren CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’na da yanıt verdi. Güven ‘mühürsüz pusulaya onay’ kuralanın daha önce de verildiğini belirterek bunun referandum sonuçlarına etki edecek bir durum olmadığını savundu. “Maç oynanırken kural değiştirmedik” diyen Güven henüz sisteme girmemiş 500 bin civarında oy olduğunu söyledi. Güven, kesin sonuçların 11-12 gün sonra açıklanacağını kaydetti.
MAÇ OYNANIRKEN KURAL DEĞİŞMEZ
CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, Yüksek Seçim Kurulu’nun aldığı ‘mühürsüz pusulanın geçerli sayılması’ kararına sert tepki gösterdi. Parti genel merkezinde açıklamalarda bulunan Kılıçdaroğlu, anayasanın toplumsal uzlaşma metni özelliğini yitirdiğini belirterek CHP lideri şöyle konuştu: YSK bir karar aldı ve TBMM’den geçen Seçim Kanunu’nu ihlal etti. Hiçbir kurum kendini parlamentonun üstünde göremez. Maç yapılırken kurallar değişmez. Bu hukuksuzlukların peşyini bırakmayacağız. ”
TÜRK SİYASETİ İÇİN YENİ DÖNEM
MHP lideri Genel Başkanı Devlet Bahçeli de yazılı açıklama yaparak referandum sonuçları ile Türkiye’nin yeni bir döneme girdiğini söyledi. “Millet Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilmesine hür iradesiyle onay vermiştir. Buna herkes saygı göstermek ve riayet etmek durumundadır” diyen Bahçeli “Sandıktan evet oyunun çıkması için mücadele veren Sayın Cumhurbaşkanı’na, Sayın Başbakan’a, iktidar partisi AKP’ye şükranlarımı sunuyorum” ifadelerini kullandı.
MİLLİ İRADENİN TECELLİSİ
Eski Başbakan ve AK Parti Konya Milletvekili Ahmet Davutoğlu, halk oylaması kapsamında Konya’da oyunu kullandı. Oyunu kullandıktan sonra kısa bir açıklama yapan Davutoğlu referandumu, milli iradenin tecelli ettiği süreçler olarak tanımladı. “Demokratik süreçte görüşünü beyan eden her vatandaşımızın görüşü saygıdeğerdir” diyen Davutoğlu şöyle devam etti: “ Söylenen her şey söylenmiştir. Karar ne olursa olsun milli iradenin tecellisidir.”
ÜLKEMİZİN GELECEĞİ AÇIK
11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, anayasa değişikliğine ilişkin halk oylamasında oyunu İstanbul’da kullandı. Oy kullanmadan önce vatandaşlarla bir süre sohbet eden Gül, daha “Demokrasilerde önemli konular tartışılıyor ve halkın önüne geldikten sonra da son söz milletin oluyor. Türkiye’nin hep geleceğe bakmasını ve ümit ediyorum ki bundan sonra her şey geride kalır. Türkiye’nin geleceği açık, parlak ve öngörülebilir yapılır. İnşallah iyi olur” ifadelerini kullandı.
