AK Parti Yeni Anayasa’nın dibacesini yazdı. Parti kapatma gibi anti demokratik uygulamalara gerekçe gösterilen başlangıç metni gitti. Yerine temel insan hak ve hürriyetlerini koruyan ifadeler geldi. .
[Karar]
EYÜPHAN KILIÇ
AK Parti’nin Yeni Anayasa çalışmalarında, Anayasa’nın başlangıç metni ile ilk üç maddesinde yapılacak değişikliğe ilişkin mesafe alındı. Anayasa yapım ve yazım çalışmalarına katılan parti kurmayları, Atatürk ilke ve inkılaplarının yer aldığı 1921 Anayasası ile CHP ilkelerinin eklendiği Milli Şef dönemindeki 1937 Anayasası’nı inceledi. Çalışmalarda, üniversitelere başörtülü öğrencilerin girişinin yasaklanması ve parti kapatma gibi anti demokratik uygulamalara gerekçe gösterilen Anayasa’nın başlangıç metnindeki maddeler çıkarıldı.
İNSANLIK ONURU ÖNCELİKLİ
Buna göre, 1982 Anayasası’nın başlangıç metninde de yer alan CHP’nin cumhuriyetçilik, halkçılık, milliyetçilik, devletçilik, laikçilik ve inkılapçılık ilkeleri Yeni Anayasa’da olmayacak. Başlangıç metni, insan onuru, kişinin maddi ve manevi varlığını geliştirme hakkı, çocuk hakları, konut dokunulmazlığı, haberleşme hürriyeti, yerleşme ve seyahat hürriyeti, din, vicdan ve inanç hürriyeti gibi temel hak ve özgürlükleri garanti altına alacak şekilde yazılacak.
HİÇBİR MADDEDE ATIF OLMAYACAK
Yeni Anayasa’da ayrıca hiçbir maddede başlangıç metnine atıfta bulunulmayacak. 7’nci Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Anayasa’nın başlangıç metnine aykırı olduğu gerekçesiyle yüksek öğretim kurumlarında kıyafet serbestisi getirilen kanunun iptali için Anayasa Mahkemesi’ne dava açmıştı. Mahkeme, Anayasa’nın 176’ncı Maddesinde atıfta bulunulan Anayasa’nın başlangıç metnine aykırı olduğu gerekçesiyle kanunu iptal etmişti. Anayasa Mahkemesi parti kapatma davalarında da Anayasa’nın başlangıç hükümlerini temel almıştı.
MEVCUT METİN
Mevcut Anayasa’nın başlangıç kısmından bir bölüm özetle şöyle:
“Türk Vatanı ve Milletinin ebedî varlığını ve Yüce Türk Devletinin bölünmez bütünlüğünü belirleyen bu Anayasa, TC’nin kurucusu, ölümsüz önder ve eşsiz kahraman Atatürk’ün belirlediği milliyetçilik anlayışı ve O’nun inkılâp ve ilkeleri doğrultusunda... Hiçbir faaliyetin Türk millî menfaatlerinin, Türk varlığının, Devleti ve ülkesiyle bölünmezliği esasının, Türklüğün tarihî ve manevî değerlerinin, Atatürk milliyetçiliği, ilke ve inkılâpları ve medeniyetçiliğinin karşısında korunma göremeyeceği ve lâiklik ilkesinin gereği olarak kutsal din duygularının, Devlet işlerine ve politikaya kesinlikle karıştırılamayacağı; topluca Türk vatandaşlarının “Yurtta sulh, cihanda sulh” arzu ve inancı içinde, huzurlu bir hayat talebine hakları bulunduğu; Fikir, inanç ve kararıyla anlaşılmak, sözüne ve ruhuna bu yönde saygı ve mutlak sadakatle yorumlanıp uygulanmak üzere,
Türk milleti tarafından, demokrasiye âşık Türk evlatlarının vatan ve millet sevgisine emanet ve tevdi olunur.”
YENİ METİN
Yeni Anayasa’nın başlangıç kısmı:
İnsan onuru ve haysiyeti dokunulmazdır. Devlet bütün kurum ve kuruluşlarıyla insan onur ve haysiyetini korumakla ve saygı göstermekle yükümlüdür. Herkes dil, din, mezhep, inanç, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce ve diğer sebeplerle ayrım gözetilmeksizin hukuk önünde eşittir. Devlet organları ve idare makamlar, bütün eylem ve işlemlerinde hukuk önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadır.Devlet, her türlü ayrımcılığın önlenmesi ve ayrımcılığı doğuran şartların ortadan kaldırılmasını sağlamakla yükümlüdür.
DİBACE NEDİR?
Türkçe ve Osmanlıca sözlüklerde “Mukaddeme, başlangıç, giriş, önsöz” anlamına gelen dibace sözcüğü, metinlerin yazılış nedeni ve felsefesini içeriyor.
