Bugün dünya üzerinde 4 milyar insan internet bağlantısına sahip.
Ülkemizde de 54 milyondan fazla internet kullanıcısı var. Bu nufüsun yüzde 67'sine tekabül ediyor. Bunların 51 milyonu aktif sosyal medya kullanıcısı. Günlük 2 saat 48 dakikalık sosyal medya kullanımı ile de dünya sıralamasında üst sıralarda yer alıyoruz.
Faturalarımızı internetten ödüyor, geçimimizi bir kısmımız internet bağlantısının sunduğu olanaklar sayesinde kazanıyoruz.
Türkiye'de ortalama bir internet kullanıcısı öyle ya da böyle günlük 7 saatini internette geçiriyor.
Bunlar 2018 Yılı Global Dijital Raporu'nda yer alan istatistiki bilgiler. Ben de bu istatistiki bilgileri Nisan ayında yayımlanan İnternet Çağında Internete Erişim Raporu - Türkiye'nin Sansür ile İmtihanı raporundan iktibas ettim. Rapor da bu bilgileri Hootsuite ve We Are Social'ın verileri baz alınarak hazırlanan 2018 Yılı Global Dijital Raporu'ndan almış.[1]
Bir dakikada 29 milyon WhatsApp mesajının gönderildiği, 350 bin tweetin paylaşıldığı, 65 bin fotoğrafın Instagram'a, 243 bin fotoğrafın Facebook'a yüklendiği, dakikada 3.8 milyon aramanın yapıldığı bu muazzam teknoloji aslında nedir? Hiç merak ettiniz mi?
Bugün dünyanın tüm nimetlerini bir tık kadar yakınlaştıran bu teknoloji, velev ki bir sebeple hayatımızdan çekilse ne olacak?
Internet, Türkçe olarak ağların ağı olarak çevirebileceğimiz bir terim. Evimizde birkaç cihazın bağlı bulunduğu ağ, servis sağlayıcınızın en yakın şebekesine, oradan şehrin omurgasına oradan da okyanus altındaki kablolar vasıtası ile dünyaya bağlanıyor.
Ne yazık ki bu muazzam teknolojinin nasıl çalıştığı ile pek ilgilenmiyoruz. Felakat anları için bir B planımız yok.
Kendisi bir mimar olan Andrew Blum, TED'de yaptığı Internet Gerçekte Nedir, konuşması vasıtası ile bu muazzam teknolojinin künhüne nasıl vardığını anlatıyor. [2]
Bir gün ansızın internet bağlantısı kesilen Blum, hiç yok olmayacakmış sanısı uyandıran bu muazzam kuvvetin nasıl da bir sincabın ısırıkları ile hayatımızdan çekilebileceğini gösteriyor. Bir sincabın kabloları kemirmesi sonucu bağlantısı kesilen Blum, merakına yenik düşüyor ve kabloların gittiği yeri sonuna kadar takip ederek okyanus diplerinde dünyayı birbirine bağlayan fiber optik kablolara, büyük resmin ötesine erişiyor.
Muazzam teknolojilerin ardındaki bu mütevazi işleyiş kiminin hayranlığını arttırırken, kimi için ise gerçeğe döndüren soğuk bir şok anlamına geliyor.
Hayatımızın pamuk iplikleri misali su altından geçen kablolara bağlı olduğunu düşünmek bir yanıyla da ürkütücü. Zira insan oğlunun hâlâ kontrol edemediği kozmolojik kuvvetler bu büyük teknolojiyi hayatımızdan çekip alabilir.
Dünya felaket anları için B planını konuşuyor. Nitekim Netflix'de yayınlanan Siber Dünyanın Hayret Verici Gelişimi[3] isimli belgesel de olası bir güneş ışıması durumunda, kabloların erimesi ile tüm bağlantının kesilebileceği o "kıyamet"e dair akıl yürütüyor. Şimdiden pek çok gönüllünün insanlığın büyük bilgi hazinesi olan Wikipedia'daki maddelerin yazıcı çıktılarını alıp sakladığına dahi değiniliyor.
1999 Ağustos depreminde de tüm iletişim ağlarının koptuğu o korkunç günde, imdadımıza radyo sinyalleri ve telsiz ekipmanları yetişmiş idi.
Hâlâ sebebi konusunda net bir bilgi bulunmayan 2015 elektrik kesintisi de çok uzakta yaşanan bir tecrübe değil.
Faturasını ödeyerek gönül rahatlığıyla kullandığımız internet hizmeti, ceplerimize dünyayı sığdıran akıllı telefonlar ilelebet payidar olmayabilir.
Dumanla haberleşmeden, Mors alfabesine, oradan telgraflara ve nihayet 0 ve 1 elektrik sinyalleri ile bugünkü formuna varan sistem, helezonik bir hareketle özünü koruyarak geçmişten günümüze uzanıyor.
Geçmişin bu bilgisi, hem bugünü daha iyi anlamıza, hem de insanoğlunun yüzleşmesi söz konusu olan felaket anları için insanoğlunun biriktirdiği bilimsel ve teknolojik bilginin korunmasına ve farklı formlarla yeniden tesisi ne imkân verebilir.
Mors alfabesinden başlayarak insanoğlunun bu destansı yürüyüşüne bir göz atmak isterseniz, Khan Akademi Türkiye sayfasında bulunan Mors Alfabesi ve Bilişim Çağı videosunu izleyebilirsiniz. [4]
Bir sonraki yazımızda nasipse 1999 depreminde hayat kurtaran radyo sinyalleri ve telsizcilik faaliyetlerine değinelim.
Dipnotlar:
[1] http://cdn.chp.org.tr/cms/0/Other/NewFolder/trkysnsrimtihn.pdf
[2] https://www.ted.com/talks/andrew_blum_what_is_the_internet_really/transcript?language=tr#t-693754
[3] https://www.netflix.com/title/80097363
[4] http://www.khanacademy.org.tr/video.asp?ID=7694
