Bu hafta tüm dünyada coşku ile Edward Snowden'in binlerce sayfayı bulan ifşaatlarının beşinci yıldönümünü kutluyoruz.
Snowden'in ifşaatlarından sonra dünyada çok şey değişti.
Snowden bize interneti egemenlerden geri alabileceğimizi ve bu enformasyon devriminin ne hükümetlerce ne de dev tröstlerce tutsak edilemeyeceğini gösterdi.
Önü ne kadar alınmaya çalışılsa da suyun akıp yatağını bulacağının delili Snowden!
34 yaşındaki Snowden bugün Rusya'da Ekvador Büyükelçiliği'nde sürgün hayatı yaşasa da bu onurlu tercihinden pişman olmadığını belirtiyor.
Snowden sayesinde öğrendik ki PRISM programı ile NSA tüm internet trafiğini izleyip, kullanıcıları profilleyebiliyor. Sizi parolanızdan dahi tekilleştirebilecek teknolojiye sahipler. Farklı sosyal mecralardaki profillerinizi birbirine bağlayıp, sorguları derinleştirebiliyorlar.
Güvenli bağlantının (HTTPS) yüzde 80'lere varan oranda webde yaygın hâle gelmesinde Snowden'in ifşaatlarının ve tüm dünyada yarattığı gizlilik endişesinin payı büyük. Yine Signal vb. güvenli, şifreli mesajlaşma imkânı sunan uygulamaların ayakta kalması bu ifşaatlardan sonra artan bağışlarla mümkün olabildi.
Tam bir ajan olarak yetiştirilen ve NSA'de önemli görevlerde bulunan Snowden vicdan muhasebesi neticesinde çözümü sadece kirli çarkın bir parçası olmayı reddetmekte değil, aynı zamanda bu kirli mekanizmayı tüm dünyaya duyurarak gerçeklerin farkedilmesinde görüyor. Tası tarağı toplayıp Hong-Kong'a gidiyor. Bir otel odasında The Guardian muhabirlerine yaptığı açıklamalar ve teslim ettiği belgeler ile adeta bombayı patlatıyor!
2014'te yayınlanan Citizenfour belgeselinde süreci tüm gerilimi ile izlemek, adeta yaşamak mümkün. Kamera arkası bazı ayrıntıları ise röportajlardan, anılardan öğrenebiliyoruz. Birkaç yıl sonra (2016) vizyona giren Snowden filmi ise meseleyi daha farklı bir kompozisyonla ele alıyor. Snowden'in askerlik yıllarından başlayarak, sıtkının sıyrılmasına giden yoldaki önemli kilometre taşlarını görmemizi sağlıyor.
Asker, hain, hacker, casus, kahraman. Snowden'e farklı zaviyelerden yakıştırılan, bir sürü farklı sıfat var!
Benim tercihim mi? Bence Snowden sorumlu bir yurttaş. Bir hacker. Ve internet tarihini okuyacak yarının gençleri için gerçek bir cesaret ve kahramanlık portresi.
Snowden, kendi ifadesi ile daha önce devlet, şimdi ise halk için çalıştığını belirtiyor.
Sıkı eğitimlerden geçen, iyi bir ajan eğitimi alan Snowden'in vicdanının sesine kulak vermesi, hatırıma hep Bertolt Brecht'in şu şiirini getiriyor:
"İnsan dediğin nice işler görür, generalim,
Bilir uçurmasını, öldürmesini, insan dediğin.
Ama bir kusurcuğu var;
Bilir düşünmesini de." Bertolt Brecht (Çev. Asım Bezirci)
