Daha önce hiç podcast dinlemiş miydiniz? Podcast sizi radyo günlerinin sıcaklığına götürecek, günümüzün yaygın teknolojileri ile yoğrulmuş görece yeni bir yayın formatı!
Mesnevi, Mevlana Celaleddin Rumi'nin ünlü eseri. Bu eserden hareketle Mevlana'nın "kitabı vardır ama peygamber değildir" şeklinde anılmasına yol açmış, tasavuf tedrisatında yüzyıllardır önemli yerini korumuştur.
Eserdeki yoğun sembolizmanın anlaşılması elbette ki kolay değil; dolayısıyla bu sembollerin anlamlarını bilen, esere vukufiyet kesbetmiş biri şerh ederek eseri açıklar; manaları ve eserdeki remizleri billurlaştırır. Şerh, bir şeyi yarıp açmak gibi anlamları olan bir kelime; bu şerhi yapan kişiye de şarih deniyor.
İstisnasız Mesnevi'nin tüm şerhlerinde şarihler, Bişnev yani Dinle kelimesine uzun uzadıya yer vererek dinlemenin hikmetinden, duymanın diğer duyulara olan üstünlüğünden bahis açarak başlarlar söze.
Dinlemek önemli bir mesele. Zamanımızda daha da önemli zira insanın insan olmasındaki en önemli aşama nasıl ki ayağa kalkıp ellerinin serbest kalması ise; o ellerden yazı gibi, yazı neticesinde Mesnevi gibi kıymetli sanat eserleri vucuda gelmişse; günümüz insanının gözlerini özgürleştirip, bilgi akışına farklı duyular ile, mesela işitme ile devam edebilmesi gerekiyor. Kısıtlı olan, giderek de kısalan zamanlarımızdan maksimum fayda sağlamanın en pratik yolu bu: Aynı anda iki işi yapabilmek.
Spor yaparken, koşarken, biteviye işleri tekrarlarken kulağınızda kulaklık ile sadece müzik değil, belki merak ettiğiniz bir konudaki yayınları pekâla dinleyebilirsiniz.
İstanbul gibi büyük metropollerde, günde en az iki saatini yolda geçiren; gerek özel aracını kullanan gerekse toplu taşıma kullanan kişiler için işitmenin verimli kullanılması büyük faydalar verecektir.
Geçtiğimiz hafta Türkiye Gazeteciler Sendikası'nın ev sahipliği ve Medyapod işbirliğinde gerçekleşen podcast eğitimine katıldım. Benim için ufuk açıcı bir etkinlikti; dinlediğim, hatta bir tarafıyla da üretici durumunda olduğum podcast dünyasının farklı bir çehresi ile tanıştım; podcast üretimi için yeni ve haklı nedenler keşfettim bir kez daha.
Podcast birleşik, bir kelime. 2004 yılında ortaya çıkması için her şeyin hazır denildiği dönemde, köşe taşlarından biri de herkesin cebinde olan Apple'ın iPod isimli cihazları idi. Bu cihazların ucuzlayan maliyetleri, artan popülaritesi; yayıncıların fikirlerini ses kayıtları ile paylaşma konusundaki deneysel pratikleri iPod ve Broadcast (yayın) kelimelerinden müteşekkil podcast kelimesinin sözlüklere girmesine yol açtı. Hatta öyle ki Oxford Sözlüğü tarafından 2005 yılında yılın kelimesi seçildi.
Peki podcast'i bu kadar değerli kılan ne?
Podcast ortaya çıkışı, gerek fikir gerek dağıtım olarak web'in tüm imkanlarını kullanan bir format.
Podcast'i değerli kılan en önemli özelliklerinden biri yıllar içerisinde oluşan dağıtım ekosistemi. iTunes'dan, Spotify üzerinden podcast üreticilerini takibe alıp, yeni bir yayından anında haberdar olabiliyorsunuz. Aslında bu diğer platformlarda da mevcut olan bir özellik; dolayısıyla en azından bu günün dünyasında bir alamet-i farika olarak sayamayız; ama yakın bir zamana kadar önemli bir özellik olduğunu söyleyebiliriz.
Fakat podcasti diğer yayın türlerinden ayıran başka bir özellik bu yayınları indirip, dilediğiniz zaman dinleyebiliyor oluşunuz. Örneğin 2 saatlik bir uçuşunuz var. Cep telefonunuzu uçuş moduna alıp, öncesinde indirdiğiniz bu yayınları dinleyerek uçuşun keyfini çıkartabilirsiniz. Podcastler ses dosyaları olduğu için videolara nazaran boyutları çok küçük. İndirmesi kolay; hem hız hem de bant genişliği açısından sınırlı bağlantılara sahip kullanıcıların çevrimiçi olarak bile rahatlıkla tüketebilecekleri medya ürünleri.
Her ilgi alanına hitap eden podcast yayınları mevcut. Bir bilgi edinme yolu olarak, üstelik göz bağımlılığından kurtulup, başka işler ile birlikte pekala podcast dinlenebilir. Ortalama 15 dakikalık yayın süreleri ile dinlenmesi kolay; her konuda bir yayın bulabileceğiniz renklilikte bir dünya!
Podcast mecrası sadece biz meraklı dinleyicilere değil; söyleyecek sözü olan tüm üreticilere de açık bir mecra. Bir ses kayıt cihazınız; bir mikrofon ve kulaklığınız varsa siz de bir podcast yayıncısı olabilirsiniz! Hatta ortalama bir cep telefonu, bir kulaklık pekala başlangıç seviyesinde podcast üretimleri yapabileceğiniz donanımlar.
Üretim kadar dağıtım, yani bu çıktıların dinleyicilerle buluşması da önemli. Bunun için podcast yayınınızı bir yerde barındırmalı, host etmelisiniz. Anchor ve Spreaker servisleri ücretli ve ücretsiz modelleri ile husustaki ihtiyaçlarınızı karşılayabileceğiniz online servisler. Dağıtım ve izleyici ile buluşma noktasında Türkiye'nin ilk podcast ağlarından Medyapod vb oluşumlardan da destek alabilirsiniz.
Birkaç kez görüntülü yayıncılığı denemiş biri olarak benim için podcast alanı birçok avantajı ile birlikte radyo günlerinin "sihirli kutu"metaforunu anımsatıyor. Zira kulak ile birlikte dinleyicinin muhayyilesine, haydi gençleri küstürmeyelim hayal dünyasına, hitap ediyor. Bu bakımdan her şeyi bizim yerimize tasvir eden "aptal kutusu" ve günümüzdeki muadillerinden epey farklı.
Günümüzde modern insanın pek çok işi arasında bir şeyler dinleyebilmesi en mümkün aktivite.
Birkaç podcast tavsiyesi ile yazımı sonlandırmak isterim:
Benim favorilerimden biri Nilay Örnek'in hazırlayıp sunduğu Nasıl Olunur serisi. Mesleğinin erbabı kişiler ile yapılmış sohbetler, dinleyicilere ilham veriyor.
Medya Scope'u bilmeyen yoktur. Ruşen Çakır'ın bağımsız medya projesi. Medya Scope yayınlarını podcast olarak da dinleyebilirsiniz.
Evrim Ağacı, Coşkun Aral'ın Özgür Radyo'da sunduğu ve podcast olarak da dağıtılan dünya mutfağındaki tatlara dair hazırladığı Lezzet Avcısı programı ve niceleri.
Bence podcast dinlemeye başlamak için pek çok sebep mevcut.
Hem ne diyordu Mesnevi'nin Dinle kelimesi ile başlayan ilk On Sekiz beytinde Mevlana:
"O halde sözü kısa kesmek gerektir, vesselam!"
