Hatırlanacağı üzere, geçen yıl Altılı Masa’nın teşekkülünün hemen ardından iktidar bloku seçim yasasında ciddi değişiklikler gerçekleştiren bir düzenlemeyi meclisten geçirmişti. Seçim sisteminde maharetli bir mühendislik çabasıyla yeniden düzenlenen hususlar esas itibarıyla ittifaklarla ilgiliydi.
Daha önce bir ittifakın içinde bulunan partilerin çıkaracağı milletvekili sayısı ittifakın toplam oyuna göre belirleniyordu. Yeni düzenlemede partilerin ayrı ayrı oy sayıları esas alınacak.
Buna göre, seçimde ittifak içinde yer alan partilerin kazanacağı milletvekili sayısı, ittifak yokmuş gibi hesaplanacak.
İttifak partilerinin aldığı oyların o ittifakın diğer ortaklarına faydası da olmayacak. Çünkü daha önceki sistemde bir seçim bölgesinde milletvekili çıkaramayan partilerin oyu, içinde yer aldığı ittifakın hesabına “artık oy” olarak yazılıyordu. İttifakın bu sayede daha fazla milletvekili çıkarma şansı oluyordu. Yeni sistemde ise milletvekili çıkaramayan partinin aldığı oy boşa gitmiş olacak.
Yapılan bütün bu değişiklikler seçim sistemindeki ittifak mekanizmasının fiilen ortadan kaldırılmış olduğu anlamına geliyor. Zaten bunun Altılı Masa’nın kurulmasından hemen sonra yapılması da tesadüf değildi.
***
İşte bu şartlar altında özellikle yeni kurulan ve oy oranları düşük görülen partilerin ortak liste ile seçime katılmaları tek çıkar yol haline geldi.
Bunun için ise iki seçenek vardı. İlki Saadet, Gelecek, Deva partilerinin içlerinden birinin logosu altında seçime girmeleri. Yani “ittifak içinde ittifak” formülü. Hem söz konusu üç partiye hem de ittifakın bütününe en fazla kazanç sağlayacak bu formülün uygulanması mümkün olmadı. Niye mümkün olmadığını tartışmaya bu saatten sonra gerek yok herhalde.
İkinci seçenek ise baraj altında kalma riski taşıyan partilerin milletvekili adaylarının CHP ve İYİ Parti listelerinde yer almasıydı. Bu formüle İYİ Parti soğuk baktı. Belki de benzer kültürel kodlara sahip seçmen kitlelerine hitap eden partilerin birbirleriyle işbirliği yapmasının zorlukları yüzünden.
CHP’nin yaklaşımı ise tam aksine tavanda yapılan bu tür iş birliklerinin tabandaki etkilerinden daima oy oranı daha yüksek partilerin kazançlı çıkacağı görüşüne dayanıyordu. Diğer yandan, cumhurbaşkanlığı seçiminde “ortak aday” olarak CHP liderine oy verecek bir kitlenin temsilcileri bu partinin listesinde yer alan adaylar. Dolayısıyla ana muhalefet partisinin bu işbirliği çerçevesinde verdikleri aldıklarından fazla değil. Oy oranları düşük diğer partilerin de aldıkları verdiklerinden fazla değil.
Mamafih ortaya çıkan kompozisyon her bakımdan güllük gülistanlık bir tablo da sayılmaz. Bu işin ciddi zorlukları olduğu unutulmamalı.
***
Şimdi şurasının tartışılacak yönü yok bir defa: Saadet, Gelecek, Deva ve DP’nin adaylarının CHP listesinde yer almasına ilişkin kararın gerekçesi yeni seçim yasasının tuzaklarından kurtulma zarureti.
Ne var ki CHP’li bir ittifaka ancak “bu partiler orada olduğu için” oy vermeye ikna edilebilen “CHP’ye mesafeli sağ seçmenin” önüne altı ok logosu koymanın birtakım ciddi riskleri var.
İktidar sahiplerinin öncelikli stratejisi toplumdaki dindar-seküler karşıtlığı üzerinden Saadet, Gelecek, Deva tabanının kafasını karıştırmak olduğundan muhalefetin bu durumu seçim meydanlarında iyi izah etmesi gerekir.
Benzer bir problem de bugün Muharrem İnce’nin destekçisi olarak görünen çevrelerin CHP’ye karşı kullandığı “Bunlar eski AK Partilileri iktidara getireceğine göre Kılıçdaroğlu’na oy vermekle Erdoğan’a oy vermek arasında fark yok” argümanından etkilenebilecek CHP seçmeninin varlığı…
Buna karşı, meselenin şunu bunu iktidara getirmek olmadığını… hukuk düzeninin yeniden tesisi için, ülkede yapay kutuplaşmaları ve kavgaları bitirip huzuru ve toplumsal barışı sağlamak için, artık iyice su alan devlet gemisini yeniden yüzdürmek için, ekonomiyi düze çıkarmak için, otokrasiden demokrasiye geçebilmek için… farklı kesimlerin işbirliğinin şart olduğunu iyi anlatmak gerekiyor.
Bunun da gereği muhalefet partilerinin hem söylemleriyle hem de eylemleriyle söz konusu hususlarda kararlılık içinde olduklarını göstermeleridir.
Ortaya çıkan ortak liste, bu bakımdan -birtakım eleştiri götürür tercihlere rağmen- arzu edilen yönde bir sonucun alınabilmesi için elverişli bir tablo sunuyor.
Hayırlı olsun.
