Wushu, savaşma sanatı veya fiziksel yetenek anlamına gelir. Dövüş sporu olan wushu'da beden ve ruhun uyum sağlaması amaçlanır. Ülkemizde 1970'li yıllardan itibaren kung fu adı altında yapılan wushu, 1990'lardan sonra dünyada olduğu gibi ayrı bir spor olarak yapılmaya başlandı. İşte, wushu sporu ile ilgili bilgiler...
Türkiye Wushu Federasyonu Başkanvekili Abdurrahman Akyüz'ün kızı Elif Akyüz'ün aynı turnuvaya hem hakem hem de sporcu olarak katıldığının ve Akyüz ailesinin bütün üyelerinin federasyonda görevlendirildiğinin ortaya çıkmasının ardından wushu merak konusu oldu. 2017 yılında wushu'da Türkiye birincisi ve Avrupa ikincisi olan milli sporcu Harun Koyuncu'nun evinde kendini iple asarak intihar etmesiyle wushu gündeme gelmişti.
WUSHU'NUN KELİME ANLAMI NEDİR?
Wushu kelime olarak, güç iş, zor teknik ve sanat anlamına gelir. Wushu sporunda saldırı ve savunmanın yanında akrobasi ve baleye benzer koreografik hareketler sergilenir. Bununla birlikte beden ve ruhun uyumu sağlanılması amaçlanır.
Wu: savaş, fiziksel uygulama, otorite
Shu: sanat, teknik, yetenek
Bir başka deyişle wushu; savaşma sanatı veya fiziksel yetenek anlamına gelmektedir.
WUSHU NEDİR?
Wushu, Çin savunma sanatlarının genel adıdır. Çin dışında genel de kung-fu olarak tanımlanan spor türleri de buna dahildir. Çince kung-fu terimi beceri anlamına gelir, savaş sanatlarının dışında da bir alanda kullanılabilir. Buna karşılık 'Wushu Savaş Sanatı' anlamına gelir.
Wushu, Türkçe'de 'Vuşu' diye telaffuz edilen Çin savunma sanatının genel adıdır. Gerçekte, saldırı ve savunmanın yanında akrobatik kareografik hareketler ve Uzak Doğu felsefesi ve kung-fu da wushu adı altında toplanır. Bununla beden ve ruhun uyumu sağlanır. Kişisel gelişimin, iradenin ve öğrenme kabiliyetinin güçlenmesi ve hoşgörülü davranış biçimi sağlanır.
WUSHU TARİHÇESİ
Çin; 5000 yıllık tarihiyle, 20 hanedanlığın yönetimiyle, 34 eyaletten oluşan, 55 toplumsal ırkı bünyesinde barındıran, 5 çeşit dini yaşan halkı ile dünyanın en eski topraklarıdır. Wush, bu topraklarda ortaya çıkmış bir savaşma sanatıdır. Kabilelerin yaşadığı dönemlerde, yaşam mücadelesi için yapılan savaşlarda, tek vuruş, tek batırma, tek yumruk, tek tekme vb. kavramlarla wushu'nun filizlenmesi hızlandı. Wushu, köle toplumlar zamanında tanınmaya başlandı. Xia (MÖ 2100-1600) hanedanlığı döneminde kurulan, savaşlarda geliştirilip kullanılan wushu; 'askeri wushu hareketleri' ve 'wushu hareketi okul eğitimi' başlıkları adı altında toplandı.
Shang (MÖ 1600-1066) hanedanlığı döneminde görülmeye başlanan wushu eğitimindeki el şekilleri, Zhou (MÖ 1066-221) hanedanlığı döneminde savaş oyunu eğitimi pratik haline getirildi. Zhou döneminde görülen Tao felsefesinde, bir Yin (dişil) ve bir Yang (erkil) prensibi, daha sonra Taiji (varlık) değişimi, Liangyi (çift anlam) oluşumu, Sixiang (dört şekil), Bagua (sekiz diyagram) vb. prensipler kullanıldı. Çin savaş sanatlarının ana kaynağı olan Taiji yaşam öğretisi, Chunqiu (MÖ 770-256) Savaşan Devletler döneminin arkasından, lordlar tarafından savaş alanlarında teknik olarak kullanıldı. Chunqiu döneminde, boğuşmaya kalkışmak tekniği, Tanrı'dan gönderilen kahraman olarak tanımlandı. Aynı zamanda bu dönemde, kılıç yapımı ve kılıç metodu geliştirildi. Wushu, feodal topluluklar döneminde gelişmeye başladı.
Qin (MÖ 221-206) ve Han (MÖ 206 - MS 220) hanedanlığı döneminde, wushu'nun gelişimi için birlikler kuruldu ve Jiaoli (boğuşma) ve Jijian (kılıç dövüşü) dövüşleri oluşturuldu. Yanlexingwu (rahat oyun), Hongmenyan (kaz girişi), Xiangzhuangwujian (malikane kılıç oyunu) gibi oyun formları folklorik olarak uygulandı. Daowu (bıçak oyunu), Liwu (kuvvet oyunu) gibi müzik eşliğinde yapılan oyunlar, günümüz Wushu' sunun Taolu (form) bölümü tekniğinin ilk şekli oldu.
Tang (MS 618-907) hanedanlığı döneminde wushu; gelişmeye, ilerlemeye ve savaşçı askerler tarafından askeri eğitimlerde jianshu (kılıç sanatı) kullanılmaya başlandı. Li-Bai ve Zhang-Xucao şiirlerinde ve kitaplarında, wushu çalışmalarını bir kültür olarak tanımladılar.
Song (MS 960-1279) ve Yuan (MS1279-1368) hanedanlıkları döneminde, Yinglue ve Gongjian gibi organizasyonlar kurularak Wuyi (wushu-savaş sanatı), halk arasında çalışılmaya başlandı. Tekli çalışma ve karşılıklı çalışma metodları geliştirildi. Ming (MS 1368-1644) ve Qing (MS 1644-1912) hanedanlıkları, Wushu' nun gelişim dönemleri oldu. Changquan, Houquan, Shaolinquan, Neijiaquan gibi 10 bölüm ve Taijiquan, Baguazhang ve Xingyiquan gibi stiller oluşturuldu.
Günümüzde, wushu'da yapılan değişiklikler ile beden eğitimi organizasyonları, dövüş dernekleri ve savaşçı birlikleri oluşturulmaya başlandı. 1909 yılında Shanghai'de Jingwu Spor Birliği, 1910 yılında Tianjin'de Çin Savaşçı Birliği, 1927 yılında Nanjing'de Çin Merkezi Devlet Wushu Enstitüsü kuruldu. 1936 yılında, Çin wushu takımı, Olimpiyat oyunlarında gösteriler yaptı. Modern anlamda wushu ilk olarak 1949'lu yıllarda Çin Halk Cumhuriyeti'nde geliştirilerek bir gösteri sporu olarak yapılmaya başlandı. Çin devletinin kuruluşundan (1912-1949) sonra, wushu gelişmeye başladı. 1956 yılında Pekin'de Çin Wushu Birliği kuruldu. 1958 yılında Changquan, Nanquan, Taijiquan stillerinin standart formları oluşturuldu. 1985 yılında, Xian'da yapılan toplantı neticesinde, komiteler oluşturularak Pekin'de Uluslararası Wushu Federasyonu kuruldu. 1987 yılında 1. Asya Wushu Şampiyonası yapıldı. 1990 yılında 11. Asya oyunlarında, wushu'nun Jingsai yarışma kuralları uygulandı. 1999 yılında Uluslararası Wushu Federasyonu'nun, Uluslararası Olimpiyat komitesine yapmış olduğu başvurusu kabul edildi ve wushu sporu Olimpiyat Oyunları'na katılmaya hak kazandı. 2008 yılında, Olimpiyat Oyunları'nın Pekin'de yapılması kararı alındı.
TÜRKİYE'DE WUSHU'NUN GELİŞİMİ
Türkiye'de 1970'li yıllardan itibaren kung fu adı altında yapılan wushu, 1990'lardan sonra diğer dünya ülkeleriyle paralel olarak ayrı bir spor olarak yapılmaya başlandı. 1999 yılında Wushu Federasyonu kurulması ile birçok Avrupa ve dünya şampiyonlarında boy gösterilip, çeşitli dereceler alındı. Wushu milli sporcusu Hüseyin Dündar, 2008'de Çin'in Harbin şehrinde düzenlenen Dünya Wushu Şampiyonası'nda finalde Vietnamlı olan rakibi Nguyen Tri Quan'ı 2-1 yenerek altın madalya kazandı. Dündar, Türkiye'nin wushu'daki ilk dünya şampiyonu unvanını elde etti.
WUSHU NASIL YAPILIR VE KURALLARI NELER?
Wushu, 'Dövüş Stili' ve 'Form Stili' olarak ikiye ayrılır. Dövüş stiline 'sanda' da denilir. Bu tür yarışmalar bireysel ve takım müsabakaları şeklinde yapılır. Sporcular, küçükler (15-18 yaş arası) ve büyükler (18-35 yaş arası) şeklinde sınıflandırılır. Federasyon tarafından belirlenmiş bir platform üzerinde ve belirlenmiş kilo aralıklarında müsabakalara çıkarlar.
Wushu kurallarına göre, başın arka kısmı, boyun, boğaz ve kasık bölgelerine vurmak yasaktır. Ancak göğüs, baş ve uyluk bölgelerinden puan alınabilir. Birden fazla yardımcı personelin görevli olduğu wushu müsabakalarında son karar baş hakem tarafından verilir.
