Amerika’daki yaklaşan seçim ister istemez bütün dünyayı ilgilendiriyor.

En büyük küresel güç durumundaki bir devletin hangi anlayışla yönetileceği, hangi kadroların ve hangi kesimlerin etkisinin artacağı veya eksileceği önemli çünkü.

İkincisi, belki de Amerikan tarihinin en fazla tartışılan başkanının ikinci defa seçilmek üzere sandığa gidiyor olması ilgiyi ve merakı doğal olarak arttırıyor.

Üçüncüsü, Trump yalnızca bugünkü Amerikan toplumunun değil, belki insanlık ailesinin içinde olduğu zihniyet durumunu ve haletiruhiyesini yansıtan bir figür. Yani Amerikan toplumunun değil, “zamanın ruhu”nun bir tercihi. Bu bakımdan benzerlerinin kendi ülkelerindeki konumunu da izah edebilen bir fenomen. Yani Trump tek başına Trump değil. Kazanması veya kaybetmesi dünya üzerindeki öbür Trumpların muhtemel akıbeti hakkında da fikir verebilecek bir olay.

***

İstatistiklere göre halihazırda görevde olan bir başkan seçime girdiği takdirde ülkede ciddi bir kriz durumu yoksa seçmenden ikinci dönem iznini alabiliyor. Mamafih Trump öylesine sıradışı bir siyasi aktör ki onun için bu kuralın işleyişini değerlendirmek hiç kolay değil. Aslına bakarsanız iki büyük kriz yaşanıyor şu anda ABD’de. Biri hepimizin yaşadığı pandemi. Diğeri ise siyahlara yönelik polis şiddetine tepki olarak su yüzüne çıkan toplumsal tepkilerin bir türlü durulmadan devam ediyor olması. Trump her iki konuda da başlangıçta olumsuz not aldı seçmenden ama sonraki aşamalarda durumunu düzeltti.

Pandemi konusunda düzelttiği not sonra yeniden bozuldu gerçi ama ABD Başkanlık seçiminde asıl sonuç verici faktörün Trump’ın “Black lives matter” hareketine karşı tutumu olacak gibi görünüyor.

ABD’de siyahi George Floyd’un polis tarafından öldürülmesinin ardından gerçekleştirilen seçim anketleri Trump’a desteğin ciddi oranda düştüğünü gösteriyordu. ABD’lilerin büyük çoğunluğu polis şiddetine karşı düzenlenen kitlesel gösterilere de destek vermekteydi o anketlere göre. Trump ise sokağa çıkan kalabalıkları yatıştırmaya çalışmak yerine protesto gösterilerine katılanlar hakkında kışkırtıcı mesajlar paylaşmıştı. Bu da polis şiddetine karşı protestoları gayet doğal ve haklı gören kamuoyu vicdanını rahatsız etmişti.

Buna rağmen tutumunu ve üslubunu değiştirmeyen Trump’ın bir bildiği vardı ama! O günlerde bu sütunlarda “Amerika kaybedecek, Trump kazanacak” başlığıyla çıkan yazıda “ABD Başkanı’nın Floyd olaylarının ortaya çıkardığı krizi bizim gibi sıradan insanlar gibi insani bir trajedi olarak değil, ‘siyasi bir fırsat’ olarak gördüğünü düşünmek yanlış olmaz” demiştim.

Trump yönetimi sokağı sakinleştirecek adımlar atmaktan geri durunca protesto eylemleri çığırından çıkmaya başladı. Yakmalar, yıkmalar, yağmalar sökün etti. Ortaya çıkan manzara orta sınıfı tedirgin eder bir hal aldı. Trump’a destek yeniden yükselişe geçti.

***

ABD Başkanı gerek “Black lives matter” eylemleri konusunda gerekse toplumsal değerler ve kimlik hassasiyetlerine dokunan bütün konularda istismarcı ve toplumu ayrıştırıcı bir siyaset izliyor. Demokratları şeytanlaştırıyor öncelikle… Ülkeyi Çin’e satacaklarını, dini ortadan kaldıracaklarını vs. iddia ediyor. Amerika’nın dört bir yanında devam eden siyahi eylemlerinin dış güçler tarafından organize edildiğini, dış güçlerin içerideki uzantılarının veya hizmetkarlarının ise Biden ve diğer Demokrat Partililer olduğunu söyleyip duruyor.

Kısa süre öncesine kadar kamuoyu anketlerinde Biden rakibinin 10-15 puan önünde gidiyordu. Sonra bu fark azaldı, yüzde 5-6 seviyesine geriledi. Son araştırmalar farkın azalma eğiliminin sürdüğünü, yani Trump’ın şansının giderek artmakta olduğunu gösteriyor. Seçim sonucunu şimdiden kestiremeyiz ama kutuplaşmayı körükleyen ayrıştırıcı siyaset dilinin başarısı ortada…

Bu başarıda, Trump’ın tuzağına düşen, çünkü yaptıklarının kimin işine yaradığını düşünemeyecek durumda olan öfkeli karşıtlarının da payı var. Ama bu tutuma da sözkonusu kalabalıkların büyük kısmının Trump ile Biden arasında fark göremeyişleri yol açıyor. Belki de dünyanın bütün Trumplarının başarı sırrı biraz burada…