DENGELERİ DEĞİŞTİRECEK ADIM... Suudi Arabistan’ın 2017’den bu yana abluka altında tuttuğu Katar’la imzaladığı barış anlaşması Körfez’deki ikili yapıyı ortadan kaldırıyor. Kritik yakınlaşmanın Doha’nın bölgedeki tek dostu olan Türkiye’yi nasıl etkileyeceği de gündeme gelirken Ankara ‘memnuniyet duyduk’ açıklaması yaptı.
2017’de Trump’ın Riyad ziyareti sonrasında Suudi Arabistan, BAE, Bahreyn ve Mısır’ın “Müslüman Kardeşler’e ve İran’a destek veriyor” suçlamasıyla Katar’a karşı başlattığı ambargo 4 yıl sonra kaldırıldı, sınırlar yeniden açıldı.
Müzakere süreci ise ABD Başkanı’nın damadı Kushner’ın arabulucuk girişimiyle bugüne getirildi. Katar’ın üç Körfez komşusuna açtığı davaları geri çekeceği ve tarafların birbirine yönelik yürüttükleri karalama kampanyalarına son vereceği kaydedildi.
ANKARA: ARABULUCULARA TEŞEKKÜR
Yaklaşık üç yıldır Katar ile barış müzakerelerini sürdüren Suudi Arabistan ve müttefikleri geçtiğimiz aylarda Türkiye’den ithal edilen ürünlere yönelik bir ambargo başlatmışlardı.
Uzun süredir bölgesel ihtilaf alanlarında Katar’la çok yakın işbirliği yürüten Türkiye’nin bu son gelişmeden nasıl etkileneceği tartışılırken Dışişleri Bakanlığı “Başta Kuveyt olmak üzere yürüttükleri arabuluculuk faaliyetleriyle uluslararası aktörlerin çabaları takdire şayan” açıklaması yaptı.
STRATEJİK KUCAKLAŞMA
Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Mısır, Haziran 2017’de “terör gruplarını desteklediği” suçlamasıyla Katar’a başlattıkları ekonomik ve siyasi ablukayı sona erdirdi. Körfez’deki bu stratejik kucaklaşmanın ardında İsrail’le normalleşme kampanyası başlatan ve Katar’ın İran’la yakınlaşmasından rahatsız olan ABD’nin baskısı etkili oldu.
ABD Başkanı Donald Trump’ın Ortadoğu’da İsrail’le ilişkileri normalleştirme ve İran’a karşı ortak cephe oluşturma politikaları çerçevesinde Katar’a Körfez ülkelerince uygulanan 3.5 yıllık ekonomik ve siyasi ablukayı sona erdirme baskısı sonuç verdi. Suudi Arabistan Pazartesi gecesi sürpriz bir şekilde Katar ile deniz, hava ve kara sınırlarını açtı.
Ardından Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani, dün El Ula kentinde düzenlenen 41. Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) toplantısı için Suudi Arabistan’a giderek Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ile kucaklaştı. Körfez ülkeleri ile Katar arasında süren krizin çözülmesi için “büyük bir adım” olarak nitelendirilen anlaşmaya ABD arabuluculuk etti.
Veliaht Prens Muhammed bin Selman, Katar Emiri Sani’yi sarılarak karşıladı. “Suudi Arabistan Krallığı’nı nurlandırdın” dedi.
Politika sitesi Axios’a konuşan kaynaklar, hem Katar hem de Suudi Arabistan’ın bu anlaşmayı Trump yönetimine yönelik bir “jest” olarak gördüğünü ve bu ülkelerin Joe Biden yönetimi için temiz bir sayfa açmaya hazırlandığını belirtti. Dün imzalanan anlaşmayla, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn’in Katar’a 2017’den bu yana uyguladığı hava, kara ve deniz ambargosu kaldırılıyor.
Buna karşılık olarak ise Katar, 3 Körfez komşusuna açtığı davaları geri çekecek ve taraflar birbirine yönelik medyada yürüttükleri karalama kampanyalarına son verecek. Anlaşma, el-Ula kentindeki KİK zirvesinde liderlerin sonuç bildirgesini imzalamasıyla yürürlüğe girdi. Prens Muhammed bin Selman zirvede yaptığı konuşmada, Kuveyt’e ve ABD’ye Körfez’deki krizin çözümü için çabaları nedeniyle teşekkür etti.
Selman, nükleer faaliyetlerinde uranyum zenginleştirme kararı alan Tahran yönetimine yüklenerek, “İran’ın nükleer programı, bölgesel ve uluslararası güvenliği tehdit ediyor” dedi. Zirveye, Bahreyn heyeti adına Veliaht Prens Selman bin Hamed bin İsa Al Halife, Umman adına Başbakan Yardımcısı Fahd bin Mahmud Al Said, Kuveyt Emir Şeyh Nevvaf el-Ahmed el-Cabir es-Sabah, Birleşik Arap Emirlikleri’nden (BAE) ise Dubai Emiri Şeyh Muhammed bin Raşid katıldı.
ABD Başkanı Donald Trump’ın damadı ve Ortadoğu Özel Danışmanı Jared Kushner’ın yanı sıra Katar’a yönelik ambargoya katılan Mısır Dışişleri Bakanı Sami Şükrü de zirveye katılan isimler arasındaydı. Birkaç hafta önce hem Suudi Arabistan hem de Katar’a bir ziyaret gerçekleştiren Kushner, her iki ülkenin de liderleri ile yaptıkları görüşmede, bu anlaşma için ülkeleri ikna etmişti.
SAMİMİ’ KARŞILAMA: Zirvenin en dikkat çeken misafirlerinden Katar Emiri’ni (solda), Prens Muhammed bin Selman (sağda) havalimanında karşıladı. İki lider, Kovid 19’a rağmen sarılarak samimi bir fotoğraf verdi. Veliaht Prens Muhammed bin Selman, Katar Emiri’ne karşılama sırasında “Selam, selam. Suudi Arabistan Krallığı’nı nurlandırdın.” dedi.
KRİZ NASIL BAŞLADI?
Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Mısır, 5 Haziran 2017’de “terör gruplarını desteklediği” suçlamasıyla Katar ile tüm diplomatik ilişkilerini kesmiş ve bu ülkeye ekonomik ambargo uygulamaya başlamıştı.
Katar, söz konusu ülkelerin tüm suçlamalarını reddederken, bu durum Körfez bölgesinde krize yol açmıştı. Kuveyt ise krizin başından bu yana çözüm için taraflar arasında arabuluculuk çabaları yürüttü. ABD Başkanı Donald Trump’ın damadı Jared Kushner, 2 Aralık 2020’de Doha’da Katar Emiri Al Sani ile bir araya gelmişti.
TÜRKİYE ANLAŞMADAN MEMNUN
Dışişleri Bakanlığı, “Katar ile Suudi Arabistan arasında kara, deniz ve hava sınırlarının açılmasına yönelik alınan kararı memnuniyetle karşılıyoruz” açıklamasını yaptı.
Açıklamada, “Bu gelişme, Körfez bölgesinde Haziran 2017’den bu yana devam eden ihtilafın çözüme kavuşturulmasına yönelik önemli bir adım teşkil etmektedir” denildi. AB de, anlaşmadan memnuniyet duyduğunu bildirdi.
