Organ bağışı, kişinin hayatta iken, kendi iradesiyle, organlarının bir bölümünün ya da tamamının ölümünün ardından başkalarının tedavisi için kullanılmasına onay vermesidir. Türkiye'de her yıl 3-9 Kasım arası organ bağışı farkındalığını artırmak amacıyla 'Organ Bağışı Haftası' olarak kabul ediliyor. 172 organ bağış merkezi bulunan ülkemizde organ bağışı hakkında pek çok detay araştırılıyor. İşte, organ bağışı hakkında merak edilenler...
Son dönemde Türkiye’de organ bağışı konusunda oldukça büyük hamleler yapılmıştır. Hastalıklara karşı uygulanan bütün tedavi yöntemlerine karşın yeterli ve uygun işlev gösteremeyen organın bertaraf edilerek aynı organın donörden alıcıya nakledilmesiyle organ nakli sağlanmış olur. Organ nakli ile kişinin yaşam kalitesinin yükseltilmesi hedeflenir. Ekseriyetle kronik organ yetmezliği gibi hayati konulardan muzdarip kişiler için oldukça önemlidir.
ORGAN NAKLİ KİMLERE YAPILIR?
Organ nakli iki biçimde yapılır; canlıdan canlıya veya beyin ölümü gerçekleşen kişilerden yani 'kadavradan' canlıya yapılan nakillerdir.
Kişi hastanenin herhangi bir kliniğinde ölmüş olsa bile, solunum cihazına bağlı değilse ve beyin ölümü olmamışsa bu kişilerden organ nakli yapılamaz.
Organ bağışlanacak hastalar öncelikle kan grubu uyumuna, daha sonrada doku grubu uyumuna göre belirlenir.
Ulusal bekleme listesinde yer alan kişilerin, kan ve doku uyumunun yanı sıra tıbbi ivedilik durumu da göz önünde bulundurulur.
Irk, din, zengin-fakir ayrımı yapılmaz.
2238 sayılı yasaya göre, 18 yaşını doldurmuş, akli dengesi yerinde olan her birey organ bağışında bulunabilir.
Bağış yapılabilecek yerler; devlet hastaneleri ve bazı büyük özel hastaneler, sağlık ocakları-sağlık grup başkanlıkları, sağlık müdürlükleri, organ nakli yapan merkezler, konu ile ilgili çalışma yürüten dernek ve vakıflardır. Bu mercilere başvuran herkese yaklaşık beş dakika içerisinde organ bağış kartı verilmektedir.
Organ nakli yalnızca beyin ölümü gerçekleşmiş kişilerden yapılır.
Türkiye’nin her köşesinde, solunum cihazına bağlı olarak yaşamını yitirmiş kişinin yakınlarına, organ bağış kartı olsun ya da olmasın mutlaka organ nakli koordinatörleri tarafından bilgi verilip fikirleri alınır. Yaklaşımları olumlu ise yazılı onay alınarak bu kişilerden organ nakli yapılır. Kişinin kartı olsa dahi aileden mutlaka yazılı onay alınır. Bu, kanuni bir zorunluluk değildir ancak toplumun hassasiyetleri ve etik değerler göz önünde bulundurulur.
ORGAN BAĞIŞ KARTI NEDİR?
Organ ve doku bağış kartı, üzerinde "Ölümümden sonra aşağıda işaretli organlarımı, bir başkasının yaşamasına yardımcı olmak amacıyla bağışlıyorum" onay metninin, bağışlanacak organ adlarının ve kişisel bilgilerin yer aldığı, organ bağışı için bir rıza kimliğidir.
Organ bağış kartını iki tanık eşliğinde doldurup imzalamak yeterlidir.
Bağışlanmış olan organın uygunluğu organ bağışlayan kişide beyin ölümü gerçekleştikten sonra araştırılır.
Organlarını bağışlayan kişilerin bu konuda aileleri ve yakın çevrelerini bilgilendirmeleri daha sonra çıkabilecek problemleri önlemek açısından ve beyin ölümünden sonra bağışçı olabilme durumu ile ilgili yapılacak görüşmede karar verme sürecini etkilemesi açısından faydalı olacaktır.
HANGİ ORGANLARIN NAKLİ YAPILIR?
* Böbrek
* Pankreas
* Karaciğer
* Kalp
* İnce Bağırsak
HANGİ DOKULARIN NAKLİ YAPILIR?
* Kornea
* Kemik İliği
* Tendon
* Kalp Kapağı
* Deri
* Kemik
* Yüz ve Saçlı Deri
* Ekstremiteler
ORGAN BAĞIŞININ DİNİ YÖNDEN SAKINCASI VAR MI?
Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu, 06.03.1980 tarih ve 396 sayılı kararı ile organ naklinin caiz olduğunu açıklamıştır.
Kuran-ı Kerim’de, Maide Suresi, 32. Ayet'te; "Kim bir insana hayat verirse tüm insanlara hayat vermişçesine sevap kazanır" yazmaktadır. Bu ifade organ bağışına da ışık tutmaktadır.
Diyanet İşleri Başkanlığı Kararı'nda;
* Zaruret halinin bulunması, hastanın hayatını veya hayati bir organını kurtarmak için, bundan başka çaresi olmadığının mesleki ehliyet ve dürüstlüğüne güvenilen bir doktor tarafından tespit edilmesi,
* Doku ve organı alınacak kişinin bu işlemin yapılmış olduğu sırada ölmüş olması,
* Toplumun huzur ve düzeninin bozulmaması bakımından organ ve dokusu alınacak kişinin sağlığında buna izin vermiş olması veya hayatta iken aksine bir beyanı olmamak şartıyla, yakınlarının rızasının sağlanması
* Alınacak organ veya doku karşılığında hiçbir şekilde ücret alınmaması,
* Tedavisi yapılacak hastanın da kendisine yapılacak olan bu nakle razı olması gerekir maddeleri yer almaktadır.
26 BİN 814 KİŞİ ORGAN NAKLİ BEKLİYOR
Türkiye'de, 2021 yılı itibarıyla, 2 bin 376 kişi karaciğer, 22 bin 775 kişi böbrek, 1290 kişi kalp, 285 kişi pankreas, 157 kişi akciğer, 8 kişi böbrek-pankreas, 2 kişi kalp kapağı, 1 kişi ince bağırsak olmak üzere toplam 26 bin 894 kişi organ nakli bekliyor.
