Gerilimin devam ettiği ABD başkanlık seçimlerinde, Joe Biden ve Donald Trump’ın Seçiciler Kurulu’ndaki delege sayıları çok yakın. Ancak son seçimde 10 delege tarafını değiştirmişti. Peki ‘sadakatsiz seçiciler’ Biden’da gözüken başkanlığı Trump’a verir mi?
SELMAN CÖMERT / KARAR.COM
Devam eden ABD seçimlerinde Demokrat Parti adayı Joe Biden ve Cumhuriyetçi ABD başkanı Donald Trump’ın 'Seçiciler Kurulu'ndaki sandalye sayıları çok yakın. 538 sandalyenin bulunduğu Seçiciler Kurulu’nda en az 270 sandalyeyi kazanan aday, Amerika Birleşik Devletleri’nin başkanı olur. Ancak bu durum, sadakatsiz seçiciler tarafından değişebilir.
2020 ABD başkanlık seçimlerinde Donald Trump ve Joe Biden’ın Seçiciler Kurulu’ndaki delege sayıları tıpkı 2000’deki seçimde 266 delege oyu alan Al Gore ve 270 delege oyu alarak başkan seçilen George W Bush’un sayıları gibi yakın olursa, son noktayı sadakatsiz seçmenler koyabilir. Kritik salıncak eyaletlerde seçimi az farkla önde götüren Joe Biden, Donald Trump’la delege farkını açamadığı sürece, yeni başkan Seçiciler Kurulu’ndaki sadakatli değil, sadakatsiz seçiciler tarafından çıkacak karara bağlı olabilir.
SON SEÇİMDE 10 SADAKATSİZ DELEGE
Seçiciler genelde, eyaletlerinde en çok oy alan adayı desteklerler. Eğer bir seçici, eyaletin seçtiği başkan adayına oy vermezse “sadakatsiz” olarak anılır. 2016’da, 10 seçici kurul üyesi bu şekilde oy kullanmıştı ancak 3 sadakatsiz seçicinin oyları kurul tarafından reddedilmişti.
-
ABD seçimleri: ‘Salıncak eyaletler’ nedir?
-
Joe Biden kimdir? İşte yeni ABD Başkanı'nın çarpıcı portresi
Seçimlerde sadakatsiz delegelerin bazıları, adaylıktan çekilen veya hiç aday olmayan isimlere verildi. 2016 başkanlık seçimleri sonrası toplanan Seçiciler Kurulu'nda sadakatsiz delegelerin geçerli sayılan oyların 3'ü eski ABD Genelkurmay başkanı ve devlet adamı Colin Powell'a giderken, John Kasich, Ron Paul, Bernie Sanders ve Faith Spotted Eagle da birer geçerli oy almıştı. Ancak 2016 ABD başkanlık seçimlerinde sadakatsiz delegelerin oyları, sonucu etkilememişti.
5 Aralık 2016'da John Kasich'e oy veren Cumhuriyetçi Teksas delegesi Stephen Christopher, Seçiciler Kurulu toplanmadan önce Donald Trump'ın aleyhine oy kullanacağını açık açık duyurmuştu. Demokratlar tarafından Hillary Clinton lehine oy kullanmayan beş sadakatsiz delege bulunurken, Donald Trump lehine oy kullanmayan sadakatsiz delege sayısı iki.
"BEN CLINTON'IN DELEGESİ DEĞİLİM, DEMOKRAT DELEGESİYİM"
2016 seçimlerinde Demokrat Parti aday adaylarından Bernie Sanders ön seçimi Clinton'a kaybetmişti. Yine de Maine delegesi David Bright, Trump ve Clinton'ın yarıştığı başkanlık seçimlerinde adaylığı kaybeden Bernie Sanders'a oy vermişti. Seçilen aday dışında bir adaya ya da isme oy vermenin yasak olduğu Maine eyaletinde kabul edilmeyen Bright'ın oyu tekrar Clinton'a verildi.
Sanders oyuyla ilgili konuşan David Bright, "Ben bir Clinton delegesi değilim, bir demokrat delegesiyim. Ben ülkenin her yerindeki demokratları temsil etmiyorum, Maine'deki demokratları temsil ediyorum" dedi.
ABD TARİHİNDE 208 SADAKATSİZ SEÇİCİ VAR
İlk sadakatsiz seçici, 1796 yılında Federalist aday John Adams’a oy vermesi gerekirken, Demokratik Cumhuriyetçi aday Thomas Jefferson’a oy veren Samuel Miles olmuştu. Bu durum John Adams’ın 3 oy farkla kazanmasına engel olmamıştı, ancak Miles’ın Jefferson’a oy vermesine tarihte hala şüpheyle bakılıyor.
ABD tarihinde toplam 208 sadakatsiz seçmen bulunurken, bu sayıya başkan yardımcısı seçimlerindeki sadakatsiz oylar da dahil. Ancak bu sayıya, 1872’de Seçiciler Kurulu toplanmadan önce 66 delege kazanan Demokrat Parti adayı Horace Greeley’nin ölümüyle diğer adaylara dağıtılan 63 seçici de dahil. FairVote’a göre bu seçicilerin kullandığı oylar “sadakatsiz seçici” durumuna uygun düşmüyor.
ÇOĞU EYALETTE SADAKATSİZ SEÇİCİLERE CEZA VAR
Columbia Bölgesi ve 32 eyalet, seçicilerin taahhüt ettikleri adaya oy vermelerini gerektiren yasalara sahip. Bu yasalar, halk oylamasına göre oy kullanmayan seçiciye para cezası uygulayabilir veya sözünü ihlal eden bir seçiciyi diskalifiye edebilir ve sadakatsiz bir seçici yerine yeni bir seçici atayabilir. Temmuz 2020'de ABD Yüksek Mahkemesi, devletlerin bu tür bir kanunu çıkarmasının anayasaya uygun olduğuna karar vermişti.
Bu yasaların çoğu, seçicilerin başkan adayı gösteren partinin adayına oy vermesini veya seçicinin bunu yapmak için bir taahhütname imzalamasını şart koşuyor. Bazı eyaletler buna ek olarak para cezasına çarptırıyor. Oklahoma 1000 dolarlık medeni para cezası verirken, Kuzey Carolina'da para cezası 500 dolar. Aynı zamanda Kuzey Carolina’da sadakatsiz seçici istifa etmiş sayılır ve yerine bir başkası atanır. Güney Carolina'da, taahhüdünü ihlal eden bir seçici ağır para cezasına ve hapis cezasına çarptırılırken, New Mexico'da bir ihlal, dördüncü derece ağır bir suçtur. Ayrıca Michigan'da, gerektiği gibi oy kullanamayan bir aday istifa ettiği kabul edilir ve yerine bir başkası atanır.
BAĞIMSIZ SEÇİCİLER NEDİR?
Bazı seçimlerde eyalet partileri, bağlı oldukları siyasi partiye bakmaksızın Seçiciler Kurulu’nda istedikleri başkan adayına oy verme hakkı olan bağımsız seçiciler belirlerdi. Ancak bu tür bağımsız seçiciler Seçiciler Kurulu’nda en son 1960’larda bulundu. 1960 seçimlerinde 15 Demokrat Partili bağımsız seçici, Mississippi ve Alabama’da Demokrat Parti’sinden John F. Kennedy yerine Güneyli Demokrat Harry Byrd’e oy vermişti. Bağımsız seçici uygulaması, Güneyliler Cumhuriyetçi Parti’ye katılınca sonra erdi.
