ABD’nin Türkiye’ye yaptırım kararı üzerine kur tarihi rekorunu tazeledi. Karara tepki gösteren iş dünyası, ticari faaliyetler için sağduyu çağrısı yaptı. MÜSİAD ABD Şube Başkanı Mustafa Tuncer, siyasi ilişkilerdeki gerilimlerin ticari iş birliklerini sekteye uğratmaması gerektiğini vurguladı.
ABD yönetimi, Türkiye’de yargılanan ABD uyruklu papaz Andrew Craig Brunson’ın cezasının, iki yıllık tutukluğunun ardından hafta içinde ev hapsine çevrilmesine tepki gösterdi. Sonrasında ise Türkiye’yi yaptırımlarla tehdit eden ABD’ye Hükümet’ten sert cevap geldi. Bunun üzerine iş insanları da ABD’nin yaptırım söylemleri üzerine görüşlerini dile getirdi.
Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) ABD Şube Başkanı Mustafa Tuncer, yaptırımlar sonrası Türk kökenli vatandaşların yoğun olarak yaşadığı 9 eyaletin senatörlerine mektup gönderdiğini bildirdi. Siyasi ilişkilerdeki gerilimin, ticari iş birliklerini sekteye uğratmaması, ticari gelişmeleri engelleyecek her türlü adımdan uzak durulması gerektiğini vurguladıklarını belirten Tuncer, NATO müttefiki olan ABD ve Türkiye’nin, hukuk devleti prensipleri gereği attıkları adımlara karşılıklı olarak saygı duymalarının, müttefik olmanın gerekliliklerinden olduğunu kaydetti. Tuncer, şu değerlendirmelerde bulundu: “İki ülke arasındaki siyasi ve ekonomik ilişkilerin hayati önem taşıdığı bugünlerde, taraflara karşılıklı ticari ilişkilerin önemini bir kez daha hatırlatıyor, siyasi ilişkilerdeki gerilimlerin ticari iş birliklerini sekteye uğratmaması gerektiğini vurguluyoruz. Ana görevi istihdamı artırarak ekonomiye katma değer üretmek olan biz iş insanları, her iki ülke arasında geçmişten gelen dostluğun göz ardı edilircesine üretilen söylemlerin gerek ticari gerekse sosyal anlamda tamiri zor tahribatlara yol yapmasından endişe duyuyoruz. İlişkiler nefret diline kurban edilmemeli.”
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç “Türkiye, bu krizden daha güçlenerek çıkacaktır. Eğer ABD müttefiklik sözde kalsın istiyorsa, asıl bedeli sonunda kendileri öder. Türk iş dünyası olarak devletimizin, iki bakanımızın arkasındayız” ifadelerini kullandı. Avdagiç, şunları kaydetti: “ABD’nin rahatsız olduğu konu bağımsız Türk yargısıysa, bu tehditkâr dilden biz daha rahatsızız. Amerika haksız ve mesnetsiz yaptırım tehdidiyle Türk halkına, iş dünyasına istemediği hiçbir şeyi yaptıramayacak. Türkiye, anlayacakları dilden konuşacak, kurulan bütün tuzakları aştığı gibi bunu da aşacaktır. Türk iş dünyası olarak ABD’den beklentimiz, Türk yargısının yapacağı yargılamanın sonuçlarına itibar etmesidir. Skandal yaptırım kararı hem uluslararası hukuka hem devletler arası güven ilişkilerine aykırıdır. ABD’nin bir müttefik olarak hareket edeceğine inanmak istiyoruz.”
SONUÇLARI AĞIR OLACAK
Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Nurettin Özdebir, iki ülkenin müttefiklik ve dostluk ilişkisine yakışmayacak adımın sonuçlarının ağır olacağını vurguladı. Özdebir, ABD’nin kararından bir an önce vazgeçmesi gerektiğinin altını çizerek, “Biz devletimizin ve iki bakanımızın arkasındayız. ABD bir an önce sağduyu içinde iki ülke ilişkilerinin tekrar normale dönmesi için adım atmalıdır. İki ülke arasındaki ilişkilerin ancak diyalogla çözüleceğini görmelidir” dedi.
MÜTTEFİKLİĞİN DOĞASINA AYKIRI
TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Erol Bilecik “ABD hükümetinin, iki ülke arasında yaşanan son diplomatik sorun karşısında almış olduğu yaptırım kararı, söz konusu stratejik müttefikliğin doğasına aykırıdır ve iki ülke arasındaki ilişkilerin onarılamaz seviyede bozulması tehlikesini doğurmuştur. TÜSİAD olarak Türkiye ve ABD arasındaki ilişkilerin, diyaloğu ve diplomatik teamülleri temel alan yapıcı bir yaklaşım çerçevesinde onarılmalı” diye konuştu.
ABD SORUMLU DAVRANMALI
TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu: “Türkiye ile ABD ilişkileri güçlü geleneklere, dostluk, müttefiklik, stratejik ortaklık ve karşılıklı yarara dayalı olarak, başarılı bir geçmişe sahiptir. Trump yönetiminin tüm uluslararası hukuk veya uygulamalara aykırı olarak aldığı yaptırım kararını kabul etmek mümkün değildir. ABD’nin bu kararına karşı devletimizin ve bakanlarımızın yanındayız. ABD yönetimini sorumlu davranmaya davet ediyoruz.”
DİPLOMASİ DİLİ HAKİM OLMALI
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak, Türkiye-ABD lişkilerinde yeniden diplomasi dilinin hakim olması gerektiğini vurguladı. Olpak “Hukuki altyapısı olmayan ve tamamen rasyonellikten uzak bu karar neticesinde psikolojik sınırların aşılmış olması, tamiri zor yıkımlara neden olacaktır. Bu tutum sonlandırılmaz ise siyaset, ekonomi ve askeri alandaki iş birliklerimizin zarar görmesinden endişe duyuyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
KUR YENİDEN TARİHİ ZİRVEDE
Piyasalar düne, ABD Merkez Bankası’nın faiz kararı ve ABD’li din adamı Andrew Craig Brunson’ın sağlık sorunları sebebiyle ev hapsine alınması üzerine ABD’den yaptırım kararı alınmasıyla yüzde 1.74 düşüle 95 bin 518 puandan başladı. Gün içinde Borsa İstanbul Endeksi (BIST 100) seyrini 95 bin ortalamalarında devam ettirdi. Gelişmelerin ardından dolar 5.0934, euro 5.9256 ile zirve yaparak, tarihi rekorunu tekrar tazeledi. Asıl artış ise faizlerde oldu. Kısa vadeli faiz 22.09 uzun vadeli faiz 19.48’i gördü. İş Yatırım’ın yayınladığı “ABD yaptırımları devam ediyor” başlıklı piyasa bülteninde ABD yaptırımlarının sıkıcı bir korku filmine dönüştüğüne işaret edildi ve şu değerlendirmeler yapıldı: “ABD yaptırımları sıkıcı bir korku filmine döndü. Tam en kötüyü gördük diyorsunuz, katil düştüğü yerden kalkıp elindeki bıçakla yeniden vuruyor. Yönetmen yakın çekim yapıyor. Ekran kıpkırmızı oluyor. Türkiye piyasaları dün sabaha çifte şok ile başladı. ABD-Çin arasındaki ticaret savaşının yarattığı küresel satış dalgası; ABD’nin rahip Brunson davasıyla ilişkileri gerekçesiyle iki bakan için yaptırım kararı alması.”
