Rusya’nın Şubat 2022’den beri saldırıda bulunduğu Ukrayna’nın kültürel mirasını da yağmaladığı ispatlandı. Kiev Independent’ten bir gazetecinin ortaya çıkardığı belgelere göre işgalciler ülkenin müzelerinde yer alan 33 binden fazla tarihi eseri yağma için özel atanmış üç sanat uzmanının organizasyonu ile çaldı. Rusya’nın Ukrayna’nın kültürel mirasını yağmalamaya yönelik eylemi, II. Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa’daki en büyük müze hırsızlığı olarak nitelendiriliyor.
SALİHA SULTAN
Rusya’nın Şubat 2022’den beri saldırıda bulunduğu Ukrayna’nın kültürel mirasını da yağmaladığı ispatlandı. Büyük ölçekli işgal girişiminin başlangıcından bu yana, Rus işgalciler Ukrayna müzelerinden 33 binden fazla tarihi eser yağmaladı. Kiev Independent gazetesinde yer alan habere göre, işgal altındaki Kırım’dan bir Rus askeri yetkili ve Rusya tarafından atanan sanat uzmanı üç yetkili, 2022 sonbaharında Ukrayna’nın Herson kentindeki iki müzeden 33 binden fazla tarihi eser ve sanat eserini yasadışı yollarla çaldı. Rusya’nın Ukrayna’nın kültürel mirasını yağmalamaya yönelik eylemi, II. Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa’daki en büyük müze hırsızlığı olarak nitelendirildi. Yağma, Rus güçlerinin Ukrayna’nın karşı saldırısından kaçtığı sırada gerçekleşti.
Yağmayı gerçekleştiren Rus yetkililerin kimliklerini ise Kyiv Independent’de çalışan bir gazeteci ortaya çıkardı. Rus birliklerine yağmalamada yardım eden yerel işbirlikçileri tespit etmek için bir Rus televizyon yapımcısı ve araştırmacısı gibi davranan gazeteci, soruşturma sırasında, şehrin işgali sırasında komutan olarak görev yapan Rus Karadeniz Filosu’nun iletişim şefi ve Rus subayı Dmitry Lipov’un, hükümet tarafından onaylanan yağma sırasında eserleri taşıyan kamyonları şahsen mühürlediğini tespit etti. Rus yetkililer tarafından Kırım Kültür Bakanlığı’na bağlı müze bölümünün başına getirilen Sergey Patruşev’in de Herson Sanat Müzesi’ndeki tabloları Kırım’a taşıdığı ortaya çıktı. Hırsızlık sırasında, Kırım Müzeleri Müdürü Tauris Chersonesos ve Sivastopol Savunma Müzesi Müdürü Elena Morozova ile Mihail Smorodkin’in de Herson’daki yerel tarih müzesinin koleksiyonundan seçtikleri objeleri çalan ekip olduğu belirlendi. Herson’dan Kırım’a yasadışı yollarla çıkarılan koleksiyonların taşınmasının da Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) tarafından denetlendiği tespit edildi. Kyiv Independent gazetesi Rusya’nın Ukrayna’da yaptığı yağmanın detaylarını ‘Curated Theft’ (Küratörlü Hırsızlık) adlı belgeseli ile dünyanın dikkatine sundu.
BAŞYAPITLARI ÇÖP GİBİ KAMYONLARA YÜKLEMİŞLERDİ
İşgalci Rusya 2022’den beri özellikle Herson, Mariupol, Melitopol, Kakhovka ve diğer geçici olarak ele geçirilen şehirlerdeki sanat ve tarih müzelerini yağmaladı. Bu kurumlardan biri de Herson Bölgesel Sanat Müzesi idi. Yağma, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin şehre girmesinden iki haftadan kısa bir süre önce, Ekim 2022’nin sonunda gerçekleşti. Görgü tanıklarına göre, işgalciler müzenin yakınındaki sokakları kapatarak buraya beş kamyon getirdi ve müzeyi dört gün boyunca soydu. Müze müdürü Alina Dotsenko o günlerde basına yaptığı açıklamada Rusların müzedeki başyapıtları kamyonlara çöp gibi yüklediklerini söylemişti. Ukraynalı yetkililer ve uluslararası uzmanlar kültürel mirasa yönelik yağmanın Ukrayna’nın ayrı bir ulus olduğu fikrini kabul etmeyen Rus lideri Vladimir Putin’in emriyle yapıldığını iddia etmişti. Kyiv Independent’in ortaya çıkardığı gerçekler bu iddiayı doğrular nitelikte.
