İsrailli arama kurtarma ekibinin depremde yıkılan Antakya Sinagogu’ndaki tarihi Ester parşömeninin Megila yazmasını Türkiye’den izin almadan İsrail’e götürdüğü ortaya çıktı. Tepkilerin ardından eserin Türk Yahudi Toplumu’na geri verildiği açıklandı. Haham Rabbi Mendy Chitrik’in de, parşömenin diğer yazmalarını sinagogdan aldığı görülen video kaydı şaşkınlık yarattı. Sosyal medya kullanıcıları Kültür Bakanlığı’na parşömenlerin replika olup olmadığını incelemesi çağrısında bulundu.
SALİHA SULTAN
Maraş merkezli depremde Hatay’da hasar gören Antakya Sinagogu’nda bulunan yüzlerce yıllık Ester parşömeninin İsrailli arama kurtarma ekibi tarafından İsrail’e götürüldüğü ortaya çıktı. Türkiye’ye yardım için gelen İsrail arama kurtarma ekipleri, güvenliği gerekçe göstererek bölgeden erkenden ayrılmışlardı. İsrail arama kurtarma ekiplerinin lideri, tarihi sinagogdan aldıkları 200 yıllık parşömeni İsrail televizyonunda göstererek durumu kabul etti.
İsrail’in yüksek tirajlı gazetesi Yedioth Ahronot gazetesinin internet portalı Ynet’te yer alan haberde Türkiye’den ismi açıklanmayan yaşlı bir adamın, asırlık Ester parşömenlerini güvenli bir yere taşımaları için ZAKA arama kurtarma ekibine teslim ettiği aktarıldı. Haberde, parşömenin yaşlı kişi tarafından kurtarma ekibinin komutanı Binbaşı Haim Otmazgin’e “Topluluğumuzun son başkanı trajik bir şekilde aramızdan ayrıldı ve Suriye’ye yakınlığımız nedeniyle parşömenlerin yanlış ellere geçmesini istemem. Lütfen onları koruyun ve topluluğumuzun hatırlandığından emin olun” ifadeleriyle teslim edildiği kaydedildi.
Ester Megila parşömenini İsrail’e götüren ZAKA arama kurtarma ekibi komutanı Haim Otmazgim.
KÜLTÜR BAKANLIĞI UYUYOR MU?
Parşömenin İsrail’e götürüldüğünü aktaran haberini alıntılayan Türkiye’den birçok sosyal kullanıcısı kurtarma ekibinin izin almadan eseri İsrail’e götürülmesine tepki gösterdi. Tepkilerin ardından Türk Yahudi Toplumu ise, “İlgili Ester parşömeni İsrail’den teslim alınıp Hahambaşılığımızda muhafaza altındadır. Antakya sinagogumuzun tadili sonrası yuvasına dönecektir” açıklamasını yaptı. 2003 yılından beri Türkiye Aşkenaz Yahudi cemaatinin hahamlığını üstlenen Rabbi Mendy Chitrik de sosyal medya hesabından konuya ilişkin açıklama yaptı.
ZAKA komutanı Otmazgim, geri getirilen parşömeni İstanbul’da görevli haham Mendi Chitrik’e teslim ederken.
Purim Bayramı sırasında, dünyanın dört bir yanındaki Yahudi halkının Esher Kitabı’nı okuduğu biliniyor.
İsrail’e götürülen parşömenin Antakya Megilası olduğunu vurgulayan Chitrik, “Depremden kurtarılan ve İsrail’e getirilen antik Ester Kitabı parşömeni Antakya Megila’sı (Musevilik’te Ester kitabı’nın Purim Bayramı’nda okunan bölümü) bu sabah İstanbul’daki Türk Yahudi Toplumu’na iade edildi” dedi. Yaşananların ardından birçok kullanıcı sosyal medya hesaplarından beyan ettikleri görüşlerinde “Kültür ve Turizm Bakanlığı uyuyor mu?” yorumunu yaptı. Birçok kişi de, depremde zarar gören diğer tarihi yapılarda da kayıp eserler olabileceğine dair şüphelerini dile getirdi.
HAHAM DA TEVRAT RULOLARINI SIRTLAMIŞ
Öte yandan haham Chitrik’in 7 Şubat’ta kendi sosyal medya hesabından sinagogda bulunan ceylan derisine yazılmış diğer parşömenleri toplayıp götürdüğü bir video paylaştığı ortaya çıktı. Chitrik, paylaşımında “2500 yıldır Yahudi cemaatine ev sahipliği yapan Antakya’da depremde hasar gören sinagogdan eski Tevrat parşömenlerini kurtarmak” ifadesini kullanırken, 11 Şubat’taki bir başka paylaşımda da “Antakya sinagogu hasar gördü, Tevratlar @tyahuditoplumu ekibi tarafından emniyete götürüldü” ifadelerini kullandığı görüldü.
Paylaşılan videolarda, Türkiye’den hiçbir yetkilinin yer almadığı dikkati çekti. Megila parşömeninin Türk yetkililer ile görüşme yapılmadan ZAKA tarafından İsrail’e götürülmesi, Tevrat parşömeninin de aynı şekilde İstanbul’a getirilmesi şaşkınlık yaratırken, birçok kişi Kültür ve Turizm Bakanlığı’na söz konusu parşömenlerin ‘replika olup olmadığını’ hızla incelemesi çağrısında bulundu.
