Kas iskelet sistemini tutan hastalıkları inceleyen bir bilim dalı olan romatoloji; eklemler, yumuşak dokular, kalıtsal bağ dokusu hastalıkları, vaskülit ve otoimmün hastalıklardaki klinik problemlerinin teşhisi ve tedavisiyle ilgilenir. İşte, romatoloji hakkında bilgiler...
Romatizma veya romatik bozukluklar kalp, kemik, eklem, böbrek, deri ve akciğer gibi organları etkileyen bazı tıbbi sorunlar için kullanılan belirli olmayan çok genel bir terimdir. Romatizmal hastalıkların ortaya çıkış sebepleri genetik, fizyolojik ve çevresel olabilir. Romatoloji bölümünde romatolog, fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanları beraber çalışır.
ROMATOLOJİ NE DEMEK?
Genellikle bağışıklık sisteminin uygunsuz bir şekilde çalışmasından kaynaklı olarak ortaya çıkan romatizmal iltihabi hastalıklar ve kas iskelet sistemi hastalıkları ile ilgilenen romatoloji, günümüzde birçok kişinin sorun yaşadığı bir alan tekabül etmektedir.
İç hastalıkları ve pediatride bir uzmanlık dalı olan romatoloji, yumuşak dokular, eklemler ve kalıtsal bağ dokusu gibi hastalıklarla ilgilenmektedir. Halk arasında romatizma olarak bilinen hastalık; kaslar, eklemler ve bu kas ve eklemleri birleştiren bağlarda bir takım ağrılar oluşturur. Ağrı ile birlikte vücutta hareket kısıtlılığı ve hatta bezen de şişlikler ve şekil bozuklukları ortaya çıkar. Bu sıkıntılar ile ilgilenen ve bu alanda uzmanlaşan kişilere romatolog adı verilir. Romatolog bu şikayetlerle başvuran kişilerin tanı ve tedavileri ile ilgilenir.
Genel olarak romatoloji bilim dalı, tüm romatizmal hastalıkların ortaya çıkış nedenlerini, genetik-fiziksel ya da çevresel etkenlere bağlarlar. Romatoloji alanında çalışan romatologlar tanı ve tedavi sürecindeki çalışmaları fizik tedavi uzmanları ile birlikte yürütürler. Genel olarak kas iskelet sistemi ve romatizmal hastalıkları inceleyen bir bilim dalı olan Romatoloji, kelime kökeni itibariyle Yunanca “rheuma” kelimesinden gelmektedir. Bu alanlarda ortaya çıkan romatizmadan kaynaklı her türlü ağrı, şişme ya da şekil bozuklukları bu alanda tanılanır ve tedavi edilir. 200’ün üzerinde rahatsızlık grubu bulunan romatizmal hastalıklar türüne göre kendisini çok farklı şekillerde gösterebilmektedir. Hastalığın boyutu çok kapsamlı bir boyuta ulaşabilir. Öyle ki kalp, karaciğer ve böbrek gibi iç organlar tedavi edilmediği sürece bu rahatsızlıktan etkilenebilmektedir.
Bu konuya ilişkin rahatsızlık yaşayan yetişkin kişiler tedavi için Romatoloji bölümü hastanelerin dahiliye bölümünün bir alt birimidir. Çocuklarda ise nefroloji ve immünoloji bölümleri birlikte bu vakalara bakmaktadırlar.
ROMATOLOJİ HANGİ HASTALIKLARLA İLGİLENİR?
Kemik, kas ve eklemlerde oluşabilen yangısal durumlar olarak ortaya çıkan romatoloji hastalıkları içinde çok sayıda hastalık çeşidi bulunmaktadır. Bu hastalıklardan bazılarına çok sık rastlanırken bazıları ise oldukça nadir görülen hastalık çeşitleridir.
Romatoloji kas, eklem ve bağlarda meydana gelen ağrı, şişme ve şekil bozukluğu gibi romatizmal kökenli hastalıklara bakmaktadır. Bunlar arasında en sık görülen romatizmal hastalıkların başında şunlar gelmektedir:
* Romatoid Artrit
* Osteoartrit
* Reaktif artrit
Romatoid artrit olarak ifade edilen hastalık türü; daha çok küçük kemik eklemlerinde görülen bir hastalıktır. El ve ayaklarda sıklıkla karşılaşılan romatoid artrit ayrıca diz, kalça ve omuz gibi büyük eklemlerde de karşılaşılabilmektedir.
Osteoartrit; halk arasında daha çok kireçlenme olarak bilinmektedir. Dejenerif bir eklem hastalığı olan Osteoartrit 50 yaş üzerindeki bireylerde daha sık karşılaşılır. En çok el, kalça, diz ve omurgada görülür.
Reaktif artrit ise; vücutta herhangi bir bölgede oluşan enfeksiyonel bir durumdan sonra gelişen fakat eklemlerde herhangi bir mikrobun gözlenmediği iltihabi bir eklem rahatsızlığıdır. Daha çok genç ve orta yaş grubunda görülen rahatsızlık eklemler dışında diğer sistemleri de etkileyebilmektedir.
Romatizmal hastalıklar kategorisinde ise yaklaşık olarak 200'den fazla hastalık bulunur. Ama romatologların tedavi etmiş oldukları en sık karşılaşılan hastalıklardan bazıları şunlardır:
* Osteoartrit
* Lupus
* Sjögren Sendromu
* Vaskülit
* Behçet hastalığı
* Romatois artrit
* Spondiloartropatiler
* Psoriatik Artrit
* Gut
* Enfeksiyöz Artrit
* Skleroderma
* Kalıtımsal Akdeniz Anemisi
Yumuşak doku hastalıkları ile de ilgilenen romatoloji alanı ayrıca;
* Bel ağrısı
* Fibromiyalji
* Golfçü dirseği gibi oldukça sık rastlanan hastalıklarla da ilgilenir. Hatta kemik de dahil olmak üzere fluorosis, osteoporoz, osteomalazi ve raşitizm hastalıkları da bu alanın konusu içerisinde yer alır.
Ayrıca genetik bozukluklar nedeniyle eklemlerde ortaya çıkan hasarları da inceleyen romatologlar akondroplazi, aşırı uzayabilir eklemler ve marfan Sendromu gibi rahatsızlıklarla da ilgilenirler.
ROMATİZMAL HASTALIKLARIN BELİRTİLERİ NELER?
Daha çok eklemlerde meydana gelen ağrı ya da şişlik gibi rahatsızlıklarla ortaya çıkan bu süreç kas ağrıları, kas güçsüzlüğü, sırt ve belde meydana gelen şiddetli ağrılarla kendisini göstermektedir. Bunun dışında şu belirtiler sıralanabilir:
* Ciltte meydana gelen döküntüler
* Tırnaklarda oluşan değişim
* Deride gözlenebilir derecede sertlik
* Gözyaşı azalması nedeniyle ortaya çıkan göz kuruluğu
* Tükürük azalması
* Gözlerde kızarıklık
* Uzun süreli ateş
* Nefes darlığı
* Kanlı balgam ve öksürük
* Güneşe karşı aşırı hassasiyet
* Felç ve benzeri sinir sistemi bozuklukları
* Böbrek fonksiyonlarında dejenerasyon
* Parmaklarda soluklaşan görüntü
ÇOCUK ROMATOLOJİSİ
Genellikle Çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanlığının bir yan dalı olarak çalışan çocuk romatolojisi son 20-25 yıldır ABD ve birçok Avrupa ülkesinde ayrı bir bilim dalı olarak çalışmaktadır. Ülkemizde ise 2010 yılından bu yana YÖK onayı ile çocuk sağlığı ve hastalıkları ana bilim dalı bünyesinde çocuk romatoloji bilim dalı kurulmaya başlanmıştır.
