Kanal İstanbul Projesi’ne ilişkin açıklamalarda bulunan Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan, ihale aşamasına geldiklerini belirtti. Bu yıl içinde ilk kazmayı vuracaklarını anlatan Turhan, Rusya, Hollanda, Belçika, Çin’in projeyle ilgilendiğini ifade etti. Prof. Dr. Salih Yılmaz da “Çin hem Hazar Projesi’ne hem de Kanal İstanbul Projesi’ne maddi destek sağlayarak bu yolun açılmasını istiyor” dedi.
ALİ YILDIRIM
Türkiye’nin proje özelinde 2019 yılını değerlendiren Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan, Kanal İstanbul’a ilişkin açıklamalarda bulundu. Turhan, Kanal İstanbul projesinin çalışmalarının tamamlandığını belirtti. Bölgenin imar planının da onaylandığını ve askıda bulunduğunu ifade eden Turhan, söz konusu süreci takip ettiklerini, bunun da bitmesiyle ihale sürecini başlatacaklarını söyleyerek “Gerek resmi yazı yazarak gerek şifahi olarak projeyle ilgilenen birçok ülke firması ve kredi kuruluşu var. Rusya, Çin, Hollanda, Belçika, ayrıca münferit olarak dünyanın diğer ülkelerinden firmalar bu projemizle ilgileniyor” dedi. İmar süreci ve yer tahsisi uygulaması tamamlanınca öncelikli olarak Kanal İstanbul’un yapılacağı mahaldeki altyapıların deplasmanını yapacaklarını anlatan Turhan “Yolların, köprülerin, isale, enerji ve enerji hatlarının deplasmanını yapacağız ve kanal sahasını diğer hizmetleri aksatmadan sürdürülebilir hale getirdikten sonra inşaata başlayacağız. Mahalli trafikten tamamen arındırılmış bir alan içinde kazı ve inşaat işlerini yapmayı planlıyoruz” diye konuştu.
Yabancıların bu ilgisine karşılık dün detay veren Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Salih Yılmaz da Kanal İstanbul ve Karadeniz ile Hazar arasında Avrasya Kanalı Projeleri’nin hem Kafkasya’yı hem de Orta Asya’yı Türkiye üzerinden deniz yoluyla Batı’ya ulaştırabildiği gibi Çin’in de önünü açacağını anlattı. Birçok uzmana göre İstanbul, Avrasya veya Hazar-İran Körfezi kanal projeleriyle ilgili tartışmaların Çin’in ‘Tek Kuşak, Tek Yol Projesi’ ile ilişkilendirildiğini ifade eden Yılmaz, şunları söyledi: “Kanal İstanbul Projesi sadece Avrupa için değil Avrasya jeopolitiği için de stratejik bir projedir. Kazakistan’ın eski Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Soçi Yüksek Avrasya Ekonomi Konseyi’nin bir toplantısında, Karadeniz ile Hazar arasında Avrasya Kanalı İnşası Projesi’ni gündeme getirdiğinde Rusya bununla oldukça ilgilenmiştir. Bu proje aslında Çin’in Yeni İpek Yolu Projesi’ni Hazar ve Kanal İstanbul ile Avrupa’ya bağlama projesi olarak da nitelendirilebilir. Çin hem Hazar Projesi’ne hem de Kanal İstanbul Projesi’ne maddi destek sağlayarak bu yolun açılmasını istiyor. Böylece ABD’nin engellemesi baypas edilerek Avrupa’ya ulaşılmış olacak. Çinli şirketlerin iki projenin de maliyetini karşılama konusunda teklifleri var. Kanal İstanbul ve Avrasya Kanalı Projeleri hem Kafkasya’yı hem de Orta Asya’yı Türkiye üzerinden deniz yoluyla Batı’ya ulaştırabildiği gibi Çin’in de önünü açacaktır. Çin’in Gürcistan’da liman kiralaması aslında bu projeyle de ilişkilendirilmektedir.”
ESKİLERİNDEN GEÇEN YOK YENİSİ DE GELİYOR
Bakan Turhan, bu yıl TÜVASAŞ’ta ilk prototip Milli Elektrikli Tren setini de raylara indireceklerini ve seri üretimine başlayacaklarını açıkladı. Yenikapı-Sefaköy hattını Büyük İstanbul Tüneli ile entegre olacak şekilde gerçekleştirmeyi planladıklarını anlatan Turhan “Yap-işlet-devret (YİD) modeliyle gerçekleştireceğimiz Büyük İstanbul Tüneli Projesi’nin de ihalesini bu yıl yapmayı planlıyoruz” diye konuştu. YİD modeliyle yapılan projeler kapsamında her yıl geçiş garantileri aşılamıyor fakat buna rağmen Tünel Projesi gerçekleştirilmek isteniyor.
İSTANBUL VE AVRASYA KANALI PROJESİ DESTEKLENİYOR
İstanbul ve Avrasya Kanalı Projesi’ni Rusya’nın da desteklediğini dile getiren Prof. Dr. Salih Yılmaz “ABD’nin bu projelerin jeopolitik durumu değiştireceğini bildiğinden stratejik projeleri yavaşlatmak için bölgede istikrarsızlığı artıracak girişimleri destekliyor” dedi. ABD’nin Afganistan üzerinden Özbekistan-Kazakistan-Hazar Azerbaycan-Gürcistan hattını ön plana çıkararak Rusya’nın bölgede etkin olmasına engel olmaya çalıştığının bilindiğini söyleyen Prof. Dr. Yılmaz “ABD’nin Ankara ve Astana ile aktif diplomasi yoluyla yasal, ekonomik ve diğer çözümler hazırlayarak Rusya’sız projelere destek olmaya çalıştığı biliniyor” değerlendirmesini yaptı.
‘ÜCRETSİZ GEÇMEK İSTİYORLAR’
Kanal İstanbul’un hem ABD hem de Rusya açısından avantajlar ve dezavantajlar içerdiğini, kontrolün sadece Türkiye’de olmasının ABD ve Rusya açısından inisiyatiflerini kaybetmeleri anlamına geldiğini savunan Yılmaz “Bu durum iki ülkenin ticari açıdan Türkiye ile ilişkilerini olumlu bir seviyede tutma zorunluluğu içerisine girmelerine neden olabilir.” ifadelerini kullandı. Yılmaz, sözlerini şöyle tamamladı: “Ruslara göre Kanal İstanbul ekonomik açıdan umut verici bir projedir fakat Ruslar yeni kanaldan Karadeniz’e kıyısı olan ülkelerin gemilerinin ücretsiz geçmesini istemektedirler. Türkiye’nin 50 milyar dolar yatıracağı bir projeden Karadeniz’e kıyısı olan ülkelerin ücretsiz yararlanması ise ne ekonomik ne de siyasi açıdan uygulanabilirdir.”
TÜNEL ÜCRETİ 2 KERE GÜNCELLENDİ
Ulaştırma Bakanı Cahit Turhan, Avrasya Tüneli geçiş ücretine yapılan yüzde 56’lık zamma ilişkin, tünelin yap-işlet-devret modeliyle yapıldığını anımsattı. Projedeki geçiş ücretlerinin sözleşme kapsamında yılda 2 kere güncellendiğini ifade eden Turhan “Bu güncellemeler idarenin kontrolünde yapılıyor. En son güncelleme 1 Temmuz 2018’de gerçekleştirilmişti. 2020’nin başındaki güncelleme formülüne göre yapılan hesaplarda 23,30 lira olarak uygulanan geçiş ücreti 36,40 liraya çıktı. Bunu da uyguluyoruz, güncellenmiş olan bir fiyat” diye konuştu.
2 YIL KİRASI ERTELENDİ İLK SENEDE EK ÖDEME ALINACAK
2018 yılında Cengiz, Mapa, Limak, Kolin, Kalyon Ortak Girişimi’nin 3. havalimanının yıllık 1 milyar euroluk kira bedeli için iki yıl öteleme istediğini dönemin Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan doğrulamıştı. Aslan o dönemde “Batarlarsa batsınlar diyecek halimiz yok. Kamu tarafı olarak bu büyük projenin sağlıklı işlemesinin de sorumlusuyuz” demişti. 2 yıl kirası ertelenen İstanbul Havalimanı’yla ilgili açıklamalarda bulunan Turhan, ilk yılında garanti edilen yolcu sayısının geçtiğini açıkladı. Turhan “Havalimanı işletmecisi şirket kamuya 22.4 milyon avroluk ek ödeme yapacak” dedi. Turhan, hizmete açıldığı günden 2019 sonuna kadar 330 bin 574 uçak ve yaklaşık 55 milyon yolcu trafiği gerçekleştiği bilgisini verdi.
KÖİ KAPSAMINDA 776 MİLYAR TL’LİK PROJE
2003’ten bu yana kamu-özel-iş birliği (KÖİ) ortaklığı projeleriyle 776,6 milyar lira yatırım yaparak birçok projeyi hayata geçirdiklerine işaret eden Turhan, harcamalarının önemli bölümünü karayolları yatırımlarının oluşturduğunu bildirdi. Turhan, özel sektörün dinamizmiyle yaklaşık 200 milyar liralık kamu-özel iş birliği projesi başlattıklarını aktararak, söz konusu yatırımların yüzde 77’sinin tamamlandığını, yapımı devam eden projelerle 45,5 milyar liralık yatırımı daha ülkeye kazandıracaklarını dile getirdi.
