SON GÜNCELLEME:

İstanbul'da 400 cami kayıp, 1600 yıllık Lala Hayrettin gün sayıyor

Sinagog, kilise ve cami olarak hizmet veren ve 1600 yıl öncesine uzanan Lala Hayrettin Camisi, ibadete açılacağı günü bekliyor. İSTED Başkanı Erhan Sarışın "Bunun gibi 400 cami, 1000'e yakın çeşme, 100'e yakın medrese, 200'e yakın hamam kayıp" dedi.

İstanbul'da 400 cami kayıp, 1600 yıllık Lala Hayrettin gün sayıyor 1
1/15

İstanbul Çevre Kültür ve Tarihi Eserleri Koruma Derneği (İSTED) Başkanı Dr. Erhan Sarışın, Lala Hayrettin Bey Camisi'nin tarihi özellikleri restore sürecini anlattı, İstanbul'daki kayıp eserler ile ilgili dikkat çeken bilgiler verdi.

İstanbul'da 400 cami kayıp, 1600 yıllık Lala Hayrettin gün sayıyor 2
2/15

İbadethanenin yapılış tarihi hakkında bilgi veren Sarışın, "Lala Hayrettin Bey, diğer adıyla Acemağa Camisi, İstanbul'un en eski ibadethanelerinden bir tanesi. Yaklaşık 1600 yıllık bir ibadethane. Yapılış tarihi miladi olarak 399-400 yıllarına dayanmakta. Bakırcılık yapan Yahudi esnaf, dönemin Roma İmparatorundan burada bir sinagog yapmak için izni alıyor ve bu yapı sinagog olarak inşa ediliyor. Konstantinopol'ün Hristiyan halkı buna başkaldırıyor. Bir isyan çıkıyor ve sinagog yakılarak duvarları yıkılıyor. Burası yıkık halde kalıyor. 400 ile 450 yılları arasında da burası Bizanslılar tarafından kilise haline getiriliyor" dedi.

İstanbul'da 400 cami kayıp, 1600 yıllık Lala Hayrettin gün sayıyor 3
3/15

Tarihi yapının sinagogdan kiliseye çevrilmesinin ardından Hristiyanlığın en önemli merkezlerinden biri haline geldiğini belirten Sarışın "Bizans burayı kilise haline getirdiğinde Meryem Ana'nın kutsal emanetleri denen emanetler buraya getiriliyor. Bunların içinde bir de kuşak var. Buraya bu nedenle 'Meryem Ana Kuşak Kilisesi' deniyor. Ardından iki kilise daha yapılarak bu bölge kutsal bir alan haline getiriliyor. İstanbul'a hacı olmak için gelen Hristiyanların hatıralarında buranın kayıtları var. 532'de Ayasofya'nın çıkan büyük bir isyanda zarar görmesi üzerine patrikhanenin merkezi bu kiliseye taşınıyor. Burası 5 yıl boyunca Hristiyanların merkezi olarak hizmet ediyor" ifadelerini kullandı.

İstanbul'da 400 cami kayıp, 1600 yıllık Lala Hayrettin gün sayıyor 4
4/15

 

1200'lü yıllara kadar Meryem Ana Kilisesi'nin ayakta kaldığını ancak Latin istilasında büyük zarar gördüğünü anlatan Sarışın, bu istilayla kilisede bulunan kutsal emanetlerin Roma'ya götürüldüğünü ifade etti.

İstanbul'da 400 cami kayıp, 1600 yıllık Lala Hayrettin gün sayıyor 5
5/15

 

Sarışın, kilisenin bir dönem Katolik Hristiyanlara da merkez olarak hizmet ettiğini söyledi.

İstanbul'da 400 cami kayıp, 1600 yıllık Lala Hayrettin gün sayıyor 6
6/15

Harabe halde bulunan kilise yapısının 1480'lerde Lala Hayrettin Paşa tarafından camiye çevrilerek hizmete alındığı bilgisini veren Sarışın, Kur'an-ı Kerim'in en önemli yazma eserlerinin bulunması nedeniyle caminin önemli bir tarihi özelliği olduğunu vurguladı.

İstanbul'da 400 cami kayıp, 1600 yıllık Lala Hayrettin gün sayıyor 7
7/15

1935'te cami ve mescitlerin tasnifi ve ihtiyaç duyulmayanların kapatılmasına dair çıkarılan kanunun ardından Lala Hayrettin Camisi'nin kapatıldığını, 1937'de minare ile çatısındaki ahşap ve kiremitlerin dönemin Vakıflar İdaresi'nce satışa çıkarılarak satıldığını anlatan Sarışın, bu tarihten sonra caminin harabe olarak günümüze kadar beklediğini ifade etti.

İstanbul'da 400 cami kayıp, 1600 yıllık Lala Hayrettin gün sayıyor 8
8/15

 

Caminin bulunması için akademik bir araştırma yapıldığını ve harita ile tarihi fotoğraflardan yerinin tespit edildiğini kaydeden Sarışın, kalıntıların yerinde bulunmasının ardından tescil ve imar planlarına işletildiğini vurguladı.

İstanbul'da 400 cami kayıp, 1600 yıllık Lala Hayrettin gün sayıyor 9
9/15

 

Caminin harabe halinde bulunduğunu ve kaçak kazılarla zarar gördüğünü anlatan Sarışın, "Burayı 2018'de bulduğumuzda içinde 50'ye yakın ağaç olan hatta temizlemeye kalktığımızda 10 kamyon çöp olan bir haldeydi. Daha sonra burayı Vakıflar Bölge Müdürlüğümüz projelendirdi. Biz de bu proje için hayırsever bir işadamı bulduk. Bir yılı geçen süredir temizlik, proje ve restorasyon çalışmalarının ardından cami bu hale geldi" diye konuştu.

İstanbul'da 400 cami kayıp, 1600 yıllık Lala Hayrettin gün sayıyor 10
10/15

Sarışın, caminin duvar kalıntılarında tuğla işçiliklerinin Bizans ile Osmanlı dönemindeki taş duvar işçiliği özelliklerini taşıdığını dile getirdi.

İstanbul'da 400 cami kayıp, 1600 yıllık Lala Hayrettin gün sayıyor 11
11/15

Sarışın, "Mabedin tabanına inen bir tünelde dönemin Hristiyan papazlarına ait mezar var. Buraya merdivenlerle iniliyor. Maalesef bu mezarlar da bir dönem define avcıları tarafından kaçak kazı yapılarak tahrip edilmiş" dedi.

İstanbul'da 400 cami kayıp, 1600 yıllık Lala Hayrettin gün sayıyor 12
12/15

Kilisenin 1600 yıllık tarihi olduğu bilgisine, içinde bulunan Bizans dönemi tuğla kalıntıları üzerindeki mühürleri inceleterek ulaştıklarını anlatan Sarışın, şunları kaydetti: "Burası ilk olarak sinagog olarak Musevilere, sonra Ortodoks ve Katolik Hristiyanlara, 1480'den sonra da Müslümanlara hizmet etmiş bir yapı. Tarihi 1600 senelik. Kilise içinde bulduğumuz kare tuğla taşların üzerinde Latince işaretler var. Onları tercüme ettirdiğimizde 5. yüzyıla ait damgalar olduğunu gördük. Buranın 400'lü yıllarda yapıldığına dair bir delil de bu. Ayrıca Hristiyan kaynaklar, buranın 400'lü yıllarda kilise olarak açıldığını söylüyor."

İstanbul'da 400 cami kayıp, 1600 yıllık Lala Hayrettin gün sayıyor 13
13/15

Dernek olarak İstanbul'da 400'e yakın kayıp tarihi cami izi tespit ettiklerini anlatan Sarışın, "İstanbul'da kaybolmuş ya da harap edilmiş 400'e yakın cami kalıntısı mevcut. Biz bunlar hakkında dernek olarak çalışıyoruz. Her biri hakkında dosyalar oluşturuyoruz. Mümkün olanlarını tescil ettirmeye, mümkün olanlarını imar planlarına işletmeye, projelerini çizdirmeye ve yeniden yaptırmaya çalışıyoruz." diye konuştu.

İstanbul'da 400 cami kayıp, 1600 yıllık Lala Hayrettin gün sayıyor 14
14/15

Kayıp eserlerin 'tarihi birer tapu' olduğunu belirten Sarışın, İstanbul'daki tüm tarihi eserlerin özel olarak korunması gerektiğinin altını çizdi.

İstanbul'da 400 cami kayıp, 1600 yıllık Lala Hayrettin gün sayıyor 15
15/15

Erhan Sarışın, "Bunun gibi 400 cami, 1000'e yakın çeşme, 100'e yakın medrese, 200'e yakın hamam ve sıbyan mektebi kayıp. Hiçbir kalıntısı kalmayan kayıp 3 tane de saray var." dedi. Restorasyonu devam eden Lala Hayrettin Camisi'nin 2021 yılı içinde ibadete açılması planlanıyor.

YORUMLAR (1)
YORUM YAZ
UYARI: Hakaret, küfür, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. (!) işaretine tıklayarak yorumla ilgili şikayetinizi editöre bildirebilirsiniz.
1 Yorum
Bunlar da İlginizi Çekebilir
O kentte endişelendiren görüntü: Balıkçılar avlanmaya çıkamadı! Bu kadarı daha önce yaşanmadı
O kentte endişelendiren görüntü: Balıkçılar avlanmaya çıkamadı!
Yıllar önce gömülmüş top mermileri kazı sırasında bulundu! Paniğe neden oldu, sokağa giriş-çıkışlar kapatıldı
Yıllar önce gömülmüş top mermileri kazı sırasında bulundu!
Alaska sahillerinde şaşırtan görüntü: Dev Fin balinası karaya vurdu
Alaska sahillerinde şaşırtan görüntü: Dev Fin balinası karaya vurdu
Akılalmaz olay: Bebeğini Facebook'ta sattı! Bebeğin kanında uyuşturucu çıktı
Akılalmaz olay: Bebeğini Facebook'ta sattı!
Kimse bu işi yapmak istemiyor: Mesleğin son günleri yaşanıyor! Yetiştirecek eleman bulamıyor
Kimse bu işi yapmak istemiyor: Mesleğin son günleri yaşanıyor!
Patates diye aldı, içinden 'ördek' çıktı! Eve gelince fark etti, sonra bu sözü verdi
Patates diye aldı, içinden 'ördek' çıktı!
Dünyanın en pahalı baharatı o kentimizde yetişiyor! Kilogram fiyatı dudak uçuklattı
Dünyanın en pahalı baharatı o kentimizde yetişiyor!