Koronavirüs pandemisi sürecinde vatandaşlara maddi destek için etkin kullanılan Kısa Çalışma Ödeneği, son karara göre mart ayının sonunda bir daha uzatılmamak üzere sona erecek. Ancak artan vakalarla birlikte yeni kısıtlamalar gelirken esnaf ve şirketlerin henüz normal çalışma düzenine geçmediğini anımsatan CHP'li vekiller, TOBB, ATO, ASO, Türk-İş ve TİSK hükümete 'Kısa Çalışma Ödeneği uzatılsın' çağrısı yaptı.
Tüm dünyada toplum sağlığı ve günlük hayatı olumsuz etkileyen yeni tip koronavirüs (Kovid-19) pandemisinin yıkıcı etkilerini bertaraf etmek için mart 2020'de açıklanan "Ekonomik İstikrar Kalkanı" Paketi ile birçok destek ve teşvik hayata geçildi. Bu kapsamda kısa çalışma uygulamasından yararlanma şartları da kolaylaştırıldı.
Bu süreçte vatandaşa maddi destek için etkin olarak kullanılan Kısa Çalışma Ödeneği (KÇÖ), hem işçi hem de işverenin kurtarıcısı oldu. Ödenekten yararlanma imkanı da dönem dönem uzatılarak bugüne kadar geldi.
Kısa çalışma ödeneği kapsamında 3,7 milyon çalışana 2020 yılında 27 milyar lira, bu yılın ilk iki ayında ise 5 milyar lira olmak üzere toplam 32 milyar lira ödeme yapıldı.
KÇÖ NE ZAMAN BİTECEK?
Ancak KÇÖ adıyla da bilinen Kısa Çalışma Ödeneği, Resmi Gazete'de yayımlanan son karar göre 31 Mart'ta bir daha uzatılmamak üzere sona erecek.
Türkiye genelinde kademeli normalleşme ile vakaların yeniden 30 bini aşması üzerine yeni kısıtlamaların getirilmesi, esnaf ve şirketlerin normal çalışma düzenine henüz geçememesi ise "Kısa Çalışma Ödeneği uzatılsın' çağrılarını beraberinde getirdi.
'İŞÇİYİ, ESNAFI KADERİNE TERK ETMEYİN'
Son yapılan Bakanlar Toplantısı'nın ardından açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da Kısa Çalışma Ödeneği'ne değinmemesi tepkilere neden oldu. CHP’li vekillerden hükümete KÇÖ çağrısı geldi.
CHP milletvekilleri tarafından yapılan paylaşımlarda “Yeni kısıtlamalar var ama Kısa Çalışma Ödeneği ile ilgili hiçbir açıklama yok. İşçiyi, esnafı kaderine terk etmeyin” denilerek ‘Kısa Çalışma Ödeneği Uzatılsın’ çağrısında bulunuldu. Ayrıca, paylaşımlarda “Kısa Çalışma Ödeneği Mart ayı sonunda sonlanıyor. 1.3 milyon işçi, işsizlik veya ücretsiz izin tehlikesiyle karşı karşıya kalıyor” ifadeleriyle ‘1.3 milyon işçi, mart sonunda işsiz’ notu düşüldü.
'KÇÖ'NÜN SÜRDÜRÜLMESİNE İHTİYAÇ VAR'
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı (TOBB) Rifat Hisarcıklıoğlu da Twitter hesabından pandeminin sebep olduğu çalışma düzeninden normal çalışma düzenine geçinceye kadar KÇÖ'nün sürdürülmesine ihtiyaç olduğunu belirten bir paylaşım yaptı.
Hisarcıklıoğlu paylaşımında, “Kısa çalışma ödeneği 31 Mart’ta son buluyor. Firmalarımız normal çalışma düzenine geçinceye kadar kısa çalışma ödeneğinin sürdürülmesine ihtiyaç var” dedi.
'SALGIN BİTENE KADAR DEVAM ETMESİ FAYDA SAĞLAYACAK'
Hükümete bir çağrı da Ankara Ticaret Odası (ATO) Yönetim Kurulu Başkanı Gürsel Baran'dan geldi. Baran, yazılı açıklamasında, salgın sürecinde "sosyal koruma kalkanı" kapsamında açıklanan desteklerin, reel sektör ve çalışanlar açısından faydalı olduğunu kaydetti.
Açıldığı halde iş hacmi daralan işletmelerin, geçen bir yılda birikmiş kira, vergi ve diğer ödemelerinin tacirlerin omzunda yük olarak durduğunu belirten Baran, "Pandemi ve buna bağlı olarak vatandaşların sosyal hayata katılma çekingenlikleri devam ederken işletmelerin mali dengesini sağlaması zaman alacaktır" değerlendirmesinde bulundu.
Baran, salgın döneminde yaklaşık 33 milyar lira tutarında kısa çalışma ödeneği desteği verildiğini anımsatarak, "Salgından etkilenen sektörlere, bu destek başta olmak üzere teşvik ve istihdam artırıcı desteklerin salgın süreci tamamen son buluncaya kadar devam etmesi hem çalışanlara hem işverene, sonuç olarak ülkemize fayda sağlayacaktır" ifadesini kullandı.
'İŞTEN ÇIKARMALAR BELLİ ÖLÇÜDE YAVAŞLAR'
Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Nurettin Özdebir de yazılı açıklamasında, KÇÖ'nün bu ay sona ereceğini hatırlatarak şunları kaydetti:
"Ülkemizin üretim gücünü kaybetmemesi için sanayi işletmelerimizin nitelikli insan kaynağını muhafaza edebilmesi lazım. Özellikle NACE koduna göre belirlenecek imalat sanayi sektörlerinde kısa çalışma ödeneği mutlaka devam etmeli. Böylece işten çıkarmalar da belli ölçüde yavaşlar. Sıkıntıya düşen firmalarımız da bu imkandan faydalanarak, yetişmiş elemanlarını çıkarmak zorunda kalmaz ve çalışanlarımız da işlerini kaybetmez."
'İSTİHDAMI KORUYUCU TEDBİRLER DEVAM ETMELİ'
Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay, aradan geçen 1 yıllık süreçte kısa çalışma ödeneğinden 3,7 milyondan fazla çalışanın yararlandığını hatırlatarak şu sözleri kaydetti:
"Salgının yıkıcı etkisinin hissedildiği, vaka sayısının arttığı bu dönemde istihdamı koruyucu tedbirlere devam edilmeli. Salgının sağlık başta olmak üzere ekonomik ve sosyal alanda yol açtığı tahribatın giderilmesi fedakarca çalışan işçilerin emeğiyle mümkündür. Bu doğrultuda, kısa çalışma ödeneğinin ekonomik ve sosyal şartlar iyileşene kadar sürdürülmesini talep ediyoruz. Bunun yanında, yararlanma şartları kolaylaştırılıp, ödenek tutarının da yükseltilmesi olumlu bir yaklaşım olacaktır."
'İŞLETMELERE CAN SUYU OLDU'
Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Yönetim Kurulu Başkanı Özgür Burak Akkol ise yazılı açıklamasında, KÇÖ'nün işletmelere can suyu olduğunu, bu uygulamayla çalışanlara 33 milyar liraya yakın ödeme yapıldığını vurguladı.
Salgının getirdiği olağanüstü koşulların devam ettiğine işaret eden Akkol, kısa çalışma ödeneğinin sona erdirilmesi kararından sonra dünya ekonomisini etkileyen önemli gelişmelerin ortaya çıktığına dikkati çekerek şu bilgileri verdi:
"Bu doğrultuda kısa çalışma ödeneği uygulamasının ekonomik ve sosyal şartlar iyileşene kadar devam etmesinin, istihdamın korunmasında kritik öneme sahip olduğu kanaatindeyiz. Bununla birlikte Mecliste bekleyen asgari ücret teşvikinin tüm yılı kapsayacak şekilde yasalaşmasının, istihdamını korumaya gayret eden işletmelere can suyu olacağını düşünüyoruz. Tüm dünyada yeni normal düzene geçişle birlikte, yeni nesil çalışma yöntemlerine verilecek desteklerin, istihdamımızı artırarak yolumuza devam etmemize büyük katkı sağlayacağına gönülden inanıyoruz. TİSK olarak Türkiye'nin en önemli meselesi olduğunu düşündüğümüz istihdamın korunması ve artırılması için var gücümüzle çalışmaya her zaman hazırız. İş birliğiyle atılacak adımlarla istihdamımızı ve çalışma hayatındaki sosyal barışı daha da güçlendireceğimize olan inancımız tamdır."
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ NEDİR?
30.04.2011 tarihinde Resmî Gazete’de yayınlanan Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmelik, ödeneğin yasal dayanağıdır. 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu baz alınarak hazırlanan yönetmeliğe göre, sigortalı sayılan kişileri hizmet akdine tabi olarak çalıştıran işverenin, ekonomik kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerini geçici olarak önemli ölçüde azaltması, işyerinde faaliyeti tamamen veya kısmen geçici olarak durdurması hallerinde, işçilere kısa çalışma ödeneği ödenmesi söz konusudur.
