Türkiye, Avrupa Birliği'nde çocuk yoksulluğunda birinci, OECD ülkeleri arasında ise ikinci sırada. 2023-2024 eğitim öğretim döneminde Mesleki Eğitim Merkezleri (MESEM) kapsamında çalıştırılırken 12 çocuk işçi hayatını kaybetti. En son 22 Kasım’da 9. sınıf öğrencisi olan 14 yaşındaki Efe Baran Kazancı iş cinayetinde yaşamını yitirdi.
SEMA KIZILARSLAN
İşçi Sağlığı ve Güvenliği Meclisi (İSİG)’in verilerine göre 2023-2024 eğitim öğretim döneminde Mesleki Eğitim Merkezleri (MESEM) kapsamında çalıştırılırken 12 çocuk işçi hayatını kaybetti.
Çocuk işçilerin en çok hayatını kaybettiği sektörler arasında tarım ve orman işçiliği (%36), inşaat ve yol inşaatları (%20) ile metal sektörü (%14) yer alıyor.
Çocuk işçilerin yaş gruplarına göre ise en fazla ölüm oranı 15-17 yaş arası çocuklarda görüldü ve bu yaş grubunda 44 çocuk işçi hayatını kaybetti. 0-14 yaş grubundaki çocuklarda ise 22 ölüm kaydedildi.
Ölüm sebepleri arasında boğulma (%20), zehirlenme (%18) ve yüksekten düşme (%18) gibi kazalar öne çıkarken, ezilme ve göçükler de (%17) önemli bir risk unsuru olarak raporda belirtildi.
Raporda ayrıca, ölümlerden yüzde 5'inin mülteci ya da göçmen çocuklar arasında gerçekleştiği vurgulandı.
En çok ölümün yaşandığı şehirler arasında İstanbul, Kocaeli ve Şanlıurfa öne çıkarken, bu şehirlerdeki çocuk işçi ölümleri tüm Türkiye'deki verilerin önemli bir kısmını oluşturuyor.
İşte bu yıl içinde hayatını kaybeden çocuk işçilerin hikayeleri:
Alperen Enes Ural: 17 yaşında, Manisa Soma'da bir inşaatta staj yapıyordu. Doğalgaz borusu döşerken yüksekten düşerek ağır yaralandı ve hastanede beş gün süren tedavinin ardından hayatını kaybetti.
Murat Can Eryılmaz: 17 yaşında, Kilis MESEM 12. sınıf öğrencisiydi. 13 katlı inşaatta çalışırken yüksekten düşerek ağır yaralandı ve 72 gün süren tedavi sürecinin ardından hayatını kaybetti.
Erol Can Yavuz: 15 yaşında, Kütahya Mesleki Eğitim Merkezi İç Mekan Mobilya Teknolojisi Bölümü 9. sınıf öğrencisiydi. Staj yaptığı mobilya atölyesinde üzerine sunta bloklarının devrilmesi sonucu hayatını kaybetti.
Arda Tonbul: 14 yaşında, İstanbul Büyükçekmece'de Özkanlar Metal Demir Çelik Endüstrisi AŞ'de staj yapıyordu. Kafası sac büküm makinesine sıkışarak ağır yaralandı ve altı gün süren tedavi sürecinin ardından yaşamını yitirdi.
Ömer Çakar: 17 yaşında, Diyarbakır Kayapınar Şehit Abdulvahap Çokur Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 10. sınıf öğrencisiydi. Staj yaptığı iş yerinde 2. kattan düşerek ağır yaralandı ve altı gün sonra hayatını kaybetti.
Zekai Dikici: 16 yaşında, Manisa Alaşehir Sümer Oral Mesleki Eğitim Merkezi Elektrik Tesisat Bölümü 11. sınıf öğrencisiydi. Akşam saatlerinde bir inşaatta elektrik tesisatı döşerken 5. kattan düşerek yaşamını yitirdi.
Ulaş Dumlu: 17 yaşında, ERMES Bilim Teknik Koleji Elektrik Bölümü 12. sınıf öğrencisiydi. Konya Ereğli'de staj yaptığı elektrik firmasıyla Bahri Dağdaş Şeker Fabrikası'na gidip arıza giderirken elektrik direğinden arıtma havuzuna düşerek hayatını kaybetti.
Alperen Kocayavuz: 15 yaşında, Ankara Çubuk'ta staj yaptığı inşaatta 6. katından asansör boşluğuna düşerek hayatını kaybetti.
Eren Dağ: 16 yaşında, Konya Karapınar'da MESEM kapsamında çalıştığı sondaj firmasıyla bir tarlada kuyu açma çalışması sırasında elektrik akımına kapılarak hayatını kaybetti.
Muammer Samet Karaoluk: 14 yaşında, Salihli MESEM Elektrik Tesisatları ve Dağıtımı Alanı öğrencisiydi. Manisa Salihli Eski Sanayi Sitesi'nde, bir plastik doğrama atölyesinde 21 yaşındaki bir işçinin av tüfeğini gösterirken kazara vurulup hayatını kaybetti.
Yunus Emre Küçükuzun: 17 yaşında, Selçuklu 100. Yıl Mesleki Eğitim Merkezi 11. sınıf öğrencisiydi. Konya'daki sanayide çalıştığı gıda atölyesinde üzerine platin levha devrilmesi sonucu hayatını kaybetti.
Efe Baran Kazancı: 14 yaşında, Zonguldak Mesleki Eğitim Merkezi 9. sınıf öğrencisiydi. Kilimli'de, yanında çalıştığı elektrik ustasıyla birlikte iş için giderken hemzemin geçitte ray bakımı yapan lokomotif ile çarpışarak hayatını kaybetti.
7 MİLYON 3 BİN ÇOCUK YOKSULLUK İÇİNDE YAŞIYOR
Verilere göre, Türkiye'de her iki çocuktan biri yoksulluk sınırının altında yaşıyor. Bu oran, sosyal yardımlardan yararlanan hane sayısının 2023'te 4 milyon 400 bine yükselmesiyle de destekleniyor; bu da toplamda 17.6 milyon kişinin doğrudan etkilendiğini gösteriyor.
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) bünyesinde yayımlanan çalışmaya göre, 0-17 yaş grubunda 7 milyon 3 bin çocuk yoksulluk içinde yaşıyor. Çalışmaya göre, yoksul çocuk oranı yüzde 31,3 olarak açıklandı.
SON 10 YILDA 671 ÇOCUK İŞ CİNAYETLERİNDE HAYATINI KAYBETTİ
Eğitim Reformu Girişimi’nin raporuna göre ise eğitim dışındaki çocuk sayısı yüzde 38,4 artarak 612 bin 814’e ulaştı.
Avrupa Birliği ortalaması ile kıyaslandığında, Türkiye'nin çocuk yoksulluğu oranı %80 daha yüksek.
CHP'li Aysu Bankoğlu, geçtiğimiz hafta TBMM’de yaptığı konuşmada Türkiye'de 2013-2023 yılları arasında 671 çocuk işçinin, iş cinayetlerinde hayatını kaybettiğini açıkladı.
MESEM NEDİR?
Milli Eğitim Bakanlığı’na (MEB) göre MESEM, meslek sahibi insan ihtiyacını karşılamaya yönelik bir program. MESEM’in doğuşu ve yaygınlaşması son yıllardaki iki yasa değişikliğine dayanıyor. Bu yasa değişiklikleri ile çıraklık eğitimi, örgün ve zorunlu eğitim kapsamına alındı. Bakanlık, program ile “işletmelerin çırak ihtiyacının karşılanması ve çırak öğrencilerin ahilik kültüründen gelen usta çırak ilişkisiyle mesleklerini işbaşında öğrenmelerinin amaçlandığı” belirtiyor.
En az ortaokul mezunu öğrenciler MESEM’e kayıt olabiliyor. Eğitim dört yıl sürüyor. Öğrenciler haftanın dört günü bir işyerinde pratik eğitim için çalışıyor bir gün ise okulda teorik eğitim ve fark dersler eğitimi görüyor. 11. sınıfı bitiren öğrenciler kalfalık, 12. sınıfı bitirenlere ustalık belgesi veriliyor. Program kapsamında metal teknolojisinden mobilya ve iç mekan tasarımına kadar 39 alan bulunuyor.
Uzmanlar, denetim yetersizliği nedeniyle çocuk işçi ölümlerinin yaşandığını söylüyor.
