Bugün açıklanması planlanan 2020 yılına ait 'Ölüm ve Ölüm Nedeni İstatistikleri' verilerinin TÜİK tarafından ileri bir tarihe ertelenmesi merak uyandırdı. Koronavirüse bağlı ölümlerde yaşanan tutarsızlık nedeniyle verilerin açıklanmadığı iddia edilirken, sosyal medyada birçok kişinin kovid-19 nedeniyle hayatını kaybeden yakınlarının ölüm nedenine 'salgın' değil 'doğal ölüm' yazıldığını dile getirmesi akıllara geldi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), her yıl haziran ayının üçüncü haftasında bir önceki yıla ait 'Ölüm ve Ölüm Nedenleri İstatistikleri'ni yayımlıyordu. Bu raporda; illere, cinsiyetlere, bölgelere ve ölüm nedenlerine göre bir önceki yıl ülke genelinde görülen can kayıplarının ayrıntıları yer alıyordu.
Bugün açıklanması beklenen 2020 yılı ölüm istatistiklerinin başka bir tarihe ertelendiği duyuruldu. TÜİK, erteleme kararının 'idari kayıtlardan üretilmekte olan istatistiklere ilişkin çalışmaların henüz tamamlanamamış olması sebebiyle' alındığı aktardı.
PANDEMİ ETKİLERİNİN DOĞRU DEĞERLENDİRİLMESİ İÇİN İSTATİSTİKLER ŞART
Türkiye İstatistik Kurumu, BBC Türkçe'nin ertelemenin koronavirüs salgınıyla ilgisi olup olmadığına ve ne zaman yayınlanacağına dair sorularına, "Kamuoyu duyurumuzda gerekli açıklamalar yapılmıştır, teşekkür ediyoruz" yanıtını verdi. Bilim insanları, istatistikçiler ve epidemiyologlar, 2020 yılına ait verilerin pandemi nedeniyle özellikle büyük önem taşıdığını vurguluyordu.
Bilim insanları, pandemi nedeniyle tüm dünyada ölümlerin ortalamanın üzerinde gerçekleştiğini ve Türkiye'de de bu ek ölümlerin anlaşılması için TÜİK'in verilerinin görülmesi gerektiğini ifade ediyor.
ESKİ TÜİK BAŞKANI: ESAS NEDEN SALGIN VERİLERİNDEKİ TUTARSIZLIK
2011-2016 yılları arasında TÜİK Başkanlığı yapan, DEVA Partisi Sektörel Politikalar başkanı Birol Aydemir, TÜİK'in bu verileri açıklamamasının temel nedeninin kovid-19 pandemisi döneminde günlük olarak verilerde tutarsızlıkların ortaya çıkmaması olduğunu öne sürdü.
Daha önce böyle bir durumun yaşanmadığını aktaran Aydemir, açıklamada yer alan 'idari kayıtlardan üretilmekte olan istatistiklere ilişkin çalışmaların henüz tamamlanamamış olması' ifadesinin iki seçeneği ortaya çıkardığını söyledi.
Aydemir, "Birincisi bu veriler alınmıştır ancak tutarsızlık vardır. Bu verilerin analizinde sıkıntılar ortaya çıkmıştır. İkincisi ise bu veriler hiç alınamamıştır" dedi.
"İSTATİSTİKLERİN AÇIKLANMAMASI 'FACİA'DIR"
Eski TÜİK Başkanı, ölüm istatistiklerinin toplanmasıyla ilgili sistemin kendi döneminde ve elektronik ortamda hazırlandığını belirterek, hazırlanan ölüm belgelerin bu sisteme işlendiğini ve dijital ortamda ilgili kamu kuruluşlarına dağıtıldığını vurguladı.
Aydemir, bu nedenle sistemin otomatik çalıştığını ve veri gelmemesi gibi bir durumun olamayacağını da sözlerine ekledi.
Bu durumda da iki olasılığın söz konusu olduğunu belirten Aydemir, "Ya bu verilerdeki tutarsızlığı gideremiyorlar ya da Sağlık Bakanlığı bu verilerin elektronik olarak dağıtımını durdurmuş olabilir. Bu ikisi de Türkiye açısından çok sakıncalı, kabul edilemeyecek bir durum" dedi. Aydemir, TÜİK'in bu verileri açıklayamamış olmasını da 'facia' sözleriyle nitelendirdi.
Eski TÜİK Başkanı ve DEVA Partisi Sektörel Politikalar Başkanı Birol Aydemir
EK ÖLÜM NEDİR?
Epidemiyolojide, ek ölüm kavramı, normal veya kriz dışı koşullar altında beklenenden daha fazla gerçekleşen ölümleri tanımlıyor. Bunun hesaplaması da geçmiş yılların ölüm ortalamalarına ve yıllık beklenen artışlara bakılarak yapılıyor. En yaygın kullanılan basit yöntemlerden birisi de belli bir tarih aralığında mevcut yılın ölüm sayısı ile son beş yıllık ortalama arasındaki farka bakmak.
Uzmanlar, pandemi gibi olağanüstü koşulların yaşandığı belli bir zaman diliminde ek ölümün tespit edilmesi halinde bunun da pandemi ile ilişkilendirilmesinin normal olduğunu belirtiyor.
