Gazze’deki soykırıma rağmen İsrail’le ticareti aylarca devam ettiren Ankara, yerel seçimlerden sonra geri adım attı. 3 Mayıs'ta getirilen yasağın ardından pek çok şirket İsrail ile ticareti keserken, bazı şirketler üçüncü ülkeler üzerinden ticareti sürdürdüğü görüldü. İÇDAŞ şirketinin ise İsrail'le ticareti doğrudan sürdürdüğü ortaya çıktı. Bayram ve Tacettin Aslan kardeşlerin sahibi olduğu İÇDAŞ şirketinin Türkiye’den İsrail’e çelik ve çimento taşıyan gemisi, 10 Eylül’de Haifa Limanı’na ulaştı.
FEYZA NUR ÇALIKOĞLU
Ekim 2023’te Gazze’ye saldıran İsrail, çocuk, kadın ve yaşlı demeden soykırım başlattı. Dünyanın gözü önünde gerçekleşen vahşete rağmen Türk şirketlerinin Tel Aviv’le ticarete devam etmesi ise vicdanları yaraladı. Ankara 31 Mart seçimlerinden sonra geri adım attı. Cumhurbaşkanı 3 Mayıs’ta İsrail’le ticaretin sonlandırıldığını açıkladı. Ancak Azerbaycan petrolünün Türkiye üzerinden sevki ve hülleli ihracatın sürdüğü iddiası tartışılırken İÇDAŞ şirketinin gemileriyle ilgili belgeler doğrudan ticaretin varlığını gösterdi.
ÇANAKKALE’DEN HAİFA’YA GEMİ İLE ÇELİK VE ÇİMENTO
MÜSİAD üyesi İÇDAŞ’ın Çanakkale’deki kendi limanı olan İDÇ’den Ramus adlı gemiye yüklediği çimento ve çeliği 10 Eylül’de doğrudan İsrail’in Haifa Limanı’na götürdüğü belirlendi. ‘Yasaklandı’ denilen ticareti Filistinli Araştırmacı Naim Eyyübi KARAR’a anlattı. Sevkiyat ‘Gazze’de ateşkes sağlanana kadar İsrail ile ticaret yeniden başlamayacak’ açıklamasının yapıldığı gün gerçekleşti. Deniz trafiği Türkiye limanlarından Aşdod ve Haifa Limanı’na ulaşan başka gemilerin de olduğunu gösteriyor. Ancak İsrail’e ne taşıdıkları bilinmiyor.
TÜRK GEMİLERİNİN ROTASI HALA İSRAİL
Gazze’de soykırım, 11. ayına girerken kamuoyunun tepkisine rağmen ticari gemilerin Türkiye’den İsrail’e yolculuğu devam ediyor. İÇDAŞ’ın kargo gemisinin Çanakkale Limanı’ndan çıkarak 10 Eylül’de Haifa’ya ulaştığını paylaşan araştırmacı Naim Eyyübi, detayları KARAR’a anlattı: Şirket, üçüncü ülkeler üzerinden geçme zahmetine dahi girmiyor. Sürekli kullanılan 11 gemi var.
İsrail güçleri, 7 Ekim 2023’ten bu yana Filistin halkına yönelik katliamlarını ve ağır insan hakları ihlallerini sürdürüyor. Dünya halkları, kitlesel eylemler ve boykot kampanyalarıyla soykırıma tepki gösterirken aralarında Müslüman ülkelerin de bulunduğu çoğu devlet, Tel Aviv’le ticaretine devam ediyor. Onlardan biri de Türkiye... Cumhurbaşkanı Erdoğan, 3 Mayıs’ta İsrail’le 9,5 milyar dolarlık ticaret hacmimizin olduğunu; buna son verildiğini açıkladı. Ancak ülkemizden İsrail limanlarına giden gemiler, yasak kararına rağmen rotasını değiştirmedi. Ticaretin üçüncü ülkeler üzerinden sürdürdüğüne dair iddialar, sürekli gündemde.
ANA MERKEZ CEYHAN: Ceyhan Limanı’ndan İsrail’e petrol sevkiyatı yapıldığı biliniyor. Gemi trafiği takip edildiğinde Türkiye limanlarından çıkarak Aşdod ve Haifa Limanı’na ulaşan konteyner, kargo ve yük gemileri görülüyor. Bu gemilerin İsrail’e gittiği kesin olsa da ne taşıdıkları bilinmiyor. Son olarak ağır sanayi kuruluşlarımızdan İÇDAŞ’ın Çanakkale’den yola çıkan ticari kargo gemisi, 10 Eylül itibariyle Haifa Limanı’na demirledi. MÜSİAD üyesi İÇDAŞ’ın yasak öncesinde İsrail’deki çeliğin yüzde 65’ini sağladığı biliniyor. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, geminin Haifa’ya ulaştığı gün “Gazze’de ateşkes sağlanana ve sınırsız insani yardıma izin verilinceye kadar İsrail ile ticaret yeniden başlamayacak” ifadelerini kullandı. Filistinli araştırmacı yazar Naim Eyyübi, Fidan’ın karşılık vererek İÇDAŞ’a bağlı Ramus gemisinin Haifa’da bulunduğunu delilleriyle ortaya koydu. Sorularımızı her türlü iletişim kanalından İÇDAŞ’a iletsek de iddialara dair bir cevap alamadık.
1 AYDA 6 GEMİ BİRDEN: Gazetemize konuşan Naim Eyyübi ise, olayın detaylarını anlattı. İÇDAŞ’ın halkın taleplerini yok sayarak üçüncü ülkeler üzerinden geçme zahmetine dahi girişmeden direkt ticarete devam ettiğini vurgulayan Eyyübi “Sadece ağustos ayında altı gemi, Türkiye limanlarından çıkarak Haifa Limanı’na ulaştı. Bağlı oldukları firmalar ve yükleri, genellikle gizli. Mersin, Tuzla, Çanakkale, Bartın, Hatay ve en çok da Kocaeli limanlarından hareket ediyorlar. Ticaret yasağına aldırış etmeden direkt ticaret yapan 11 gemi var. Sürekli sevkiyat gerçekleştiriyorlar. Gemilerin rotasını ve limana giriş çıkış tarihlerini görebiliyoruz. Tabii bunlar yalnızca bizim tespit edebildiklerimiz. İÇDAŞ’a ait Ramus gemisi, 5 Eylül’de yola çıktı. 10 Eylül’de Haifa’ya vardı. Hâlâ orada” dedi.
FİLSİTİNLİ ÇELİĞİ NE YAPACAK!: Ticaret yasağından sonra Ticaret Bakanlığı’nın sitesini takip ettiğini aktaran Eyyubi, şunları söyledi: “Son aylarda İsrail’e giden gemiler, Filistin’e gidenlerden daha az. Ancak Filistin’e gönderilen malzemelerin; çelik, çimento, dikenli tel, elektrik, madencilik ve kimyevi ürünler gibi işgal altındaki bir ülkenin kullanamayacağı maddeler olduğu görüyoruz. Soykırım öncesinde Filistin’in limanlarına yalnızca gıda ve konfeksiyon ürünleri girebiliyordu. Diğerleri Ürdün üzerinden gönderiliyordu. Halk açlık içindeyken çeliği, çimentoyu, maden ürünlerini ne yapabilir? Ticaretin durmadığını herkes biliyor. Bitirilmesi de hedeflenmiyor.”
İZİNLER BAKANLIKTAN: Naim Eyyübi “Ticareti devlet değil özel şirketler yapıyor” savunmasını ise şöyle yanıtladı: “Türkiye limanlarından çıkan her gemi için Ulaştırma Bakanlığının izin vermesi gerekmiyor mu? Şu an Haydarpaşa Limanı’nda bekleyen insani yardım gemisi neden çıkış izni bekliyor? Aylardır Ceyhan Limanı’ndan İsrail’e taşınan petrol özel şirketlerin inisiyatifinde mi?..”
