Kaşıkçı cinayetini uzun bir süre inkara çalışan Riyad ‘mızrak çuvala sığmayınca’ 18 gün sonra cinayeti itiraf etti. Ama şimdi de ‘serseri katil’ senaryosu devreye sokuldu. Gazetecinin ‘konsoloslukta yaşanan tartışma sonucu çıkan arbedede öldüğü’ öne sürüldü. ‘Kılıçlı Prens’i kurtarmaya yönelik hamleye dünyadan tepki yağdı.
Suudi Arabistan, Türkiye ve dünyanın baskıları sonucunda pes etti, gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul Başkonsolosluğu’nda öldürüldüğünü kabul etmek zorunda kaldı. Riyad’ın cinayetin işleniş nedeni ve katillerle ilgili yaptığı açıklama ise kimseyi tatmin etmedi. Görevden alınan İstihbarat Servisi’nin yeniden organizasyonunun başına cinayetin ardındaki isim olarak gösterilen veliaht Prens MbS’nin getirilmesi ise soru işaretlerini artırdı.
‘CESEDİN AKIBETİNİ ÖĞRENMEYE ÇOK YAKINIZ’
Türk yetkililerin “Cinayetin delillerine ulaşıldı” açıklaması sonrası Kaşıkçı’nın öldüğünü açıklayan Riyad “Bir şüpheli Kaşıkçı ile görüşmek üzere İstanbul’a gitti. İkilinin konsoloslukta yaşadığı tartışmanın elle arbedeye dönüşmesi sonucu Kaşıkçı hayatını kaybetti” dedi. Ancak cesede ilişkin bilgi verilmedi. DNA örneklerinin elde edildiğini belirten Türk yetkililer ise “Bedenin akıbetini öğrenmeye çok yaklaştık” dedi.
‘TÜRKİYE BU İŞİN PEŞİNİ ASLA BIRAKMAYACAK’
Suudi Başsavcılığı 18 kişinin gözaltına alındığını bildirdi. Kral Selman da istihbarat başkan yardımcısı dahil üst düzey 5 ismi görevden aldı. Suudilerin itirafı sonrası Trump “Yönetimin açıklaması ilk büyük adım. Ancak kendi değerlendirmemiz bitmedi. Onlara bazı sorularımız olacak” dedi. AK Parti Sözcüsü Çelik de Ankara’nın kararlılığına vurgu yaptı: Olay tüm yönleriyle açığa çıkarılacak. Biz müstakil soruşturmamızı yürütüyoruz.
1 NUMARALI ŞÜPHELİ OLAYI ARAŞTIRACAK
Cemal Kaşıkçı olayında şüphelilerin neredeyse tamamının yakınındaki isimlerden oluşması okları Veliaht Prens’e çevirmişti. Kral Selman, Veliaht’ın danışmanı Kahtani ile sağ kolu olan istihbarat başkan yardımcısı Asiri’yi görevden aldı. Ancak İstihbarat Başkanlığı’nın yeniden yapılandırılması görevi, dünyanın hedefe koyduğu ‘olağan şüpheli’ Prens’e verildi.
2 Ekim’de nişanlısı Hatice Cengiz ile birlikte Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu’na girdikten sonra ortadan kaybolmasıyla ilgili olarak suçlanan Riyad sonunda pes etti. Kraliyet Dışişleri Bakanlığı önceki gece yaptığı bir yazılı açıklamayla Kaşıkçı’nın konsoloslukta öldüğunu kabul etti. Ancak Suudi açıklaması bir kabulden daha çok ‘örtbas operasyonu’ görüntüsünde. Zira, açıklamada Kaşıkçı’nın ‘ülkesine dönebileceğine dair istihbari bilgiler üzerine şüphelilerin Kaşıkçı ile görüşmek için İstanbul’a gittiği’ belirtilerek cinayet şöyle açıklanmaya çalışıldı: “Söz konusu görüşmenin istenilen yönde gerçekleşmediği ve olumsuz bir şekilde gelişmesi sonucu çıkan kavgada Kaşıkçı hayatını kaybetmişti. Suudi ilgili makamlarının bu olayla ilgili gerçeklerin kamuoyuna açıklanacağını ve olaya karışan suçluların tümünün cezalandırılması için Suudi Arabistan’da bulunan ilgili mahkemelere intikal ettirileceğini vurgular.”
CENAZEYİ İŞBİRLİKÇİ ‘YOK ETTİ’
Amerikan medyasına konuşan Suudi yetkilileri ise Gazetecinin cesedinin ise “yerel bir işbirlikçi tarafından kaybedildiği” iddia edildi. Ancak işbirlikçinin kimliği ve cenazenin yeri konusunda ise bilgilendirme yapılmadı. Türk emniyet yetktilileri ise Reuters’a yaptıkları açıklamalarda, Kaşıkçı’nın DNA’sına ulaştıklarını Konsolosluk binası ve rezidansta yapılan aramalar sonucu alınan kanıtlarla cenazeyi kısa sürede bulacaklarını ifade etti. Polis, 2 Ekim’de konsolosluktan çıkan resmi araçların güzergahlarının incelendiğini bu çerçevede Belgrad ormanı ve Yalova’da bir çiftlik üzerinde önemli durulduğunu da belirtti.
BOĞULARAK ÖLDÜRÜLDÜ
Riyad’ın açıklamasında aralarında 18 Suudi vatandaşının Kaşıkçı’nın ölümüyle ilgili yürütülen soruşturmada tutuklandığı, kraliyet danışmanlarından Suud el Kahtani’yle istihbarat dairesi müdür yardımcısı Ahmet Asiri’nin görevden alındığı belirtildi. Başsavcı Kaşıkçı’nın ölümüyle ilgili soruşturmanın devam ettiğini bildirdi. CNN televizyonu, kendi kaynaklarına dayanarak verdiği haberde, Kaşıkçı’nın kavga sırasında nefessiz kaldığı ve boğularak öldüğünü bildirdi.
PRENS MbS’YE KRİTİK GÖREV
Suudi resmi haber ajansı, Kral Salman’ın ülkenin istihbarat servislerinin yeniden yapılandırılmasına yönelik ‘’acil ihtiyaç’’ konusunda bir teklif sunduğunu da bildirdi. İstihbaharatın yeniden düzenlenmesi görevinin de cinayetin ardındaki isim olarak bütün parmakların işaret ettiği veliaht Prens Muhammed bin Salman’a (MbS) verilmesi dikkat çekti.
Öte yandan Kraliyet’in en yüksek dini merci olan Alimler Birliği de alınan kararla adaletin sağlandığını iddia etti.
RIYAD’IN iKi TETiKÇiSi
Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz, biri Kraliyet Divanı Müsteşarı, 4’ü istihbarat yetkilisi olmak üzere üst düzey 5 kişinin görevine son verdi. Kraliyet Divanı Müsteşarı Suud bin Abdullah el-Kahtani ve Suudi Arabistan Genel İstihbarat Başkan Yardımcısı Ahmed Asiri’nin görevine son verildiği aktarılan kraliyet kararnamesinde, ayrıca Suudi Arabistan Genel İstihbarat Başkan Yardımcısı Pilot Muhammed bin Salih er-Rumeyh, Genel İstihbarat Başkanlığını Koruma İdaresi Müdür Refad bin Hamid el-Mihmadi ve İnsan Kaynaklarından Sorumlu Genel İstihbarat Başkan Yardımcısı Abdullah bin Halif eş-Şayi’nin görevden alındığı kaydedildi. Görevden alınanlar arasında daha önce Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın danışmanlığını yapan Suud Kahtani ve Yemen’de Husilere karşı meşru hükümeti desteklemek amacıyla Suudi Arabistan öncülüğünde kurulan Arap koalisyonunun sözcülüğünü yürüten Ahmed Asiri isimleri dikkati çekiyor.
SUUD KAHTANİ MbS’nin DIŞ POLİTİKA BEYNİ
Kral Suud Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun olan Suud el Kahtani, yüksek lisansını da Arap Emniyet Bilimleri Nayif Üniversitesinden aldı. Kahtani, Suudi Arabistan Kraliyet Divanında bakan düzeyinde görev yapan 40 yaşındaki Suud Kahtani MbS’nin en yakın danışmanlarından. Daha önce de Kraliyet Divanındaki Basın İşleri ve Araştırma Merkezi Genel Müdürlüğü ve Kral Abdullah döneminde Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın ofisinde danışmanlık görevlerini üstlenmişti. Kahtani, özellikle Veliaht Prens’in göreve gelmesiyle oluşan Suudi Arabistan’ın yeni politikalarını benimseyen önemli kişilerden biri olarak biliniyor. İsmi, MbS döneminde politik stratejileri çizen ve kararları uygulatan isim olarak öne çıkan Kahtani, Suudi Arabistan’ı internet üzerinden eleştirenler hakkında bir ‘kara liste’ hazırlanmasıyla biliniyordu. “Suudi Arabistan’ın açıklamasından kısa bir süre sonra 1,3 milyon takipçisiyle paylaştığı tweet’inde, Kahtani ‘efendileri’ olarak bahsettiği Kral ve Veliaht Prens’e minnettar olduğunu yazdı. Geçtiğimiz yaz Kaşıkçı’yı Riyad’a dönmeye ikna etmeye çalıştığı da iddia edilen “Kahtani geçen yıl attığı ve görevden alınmasının ardından paylaşılan tweet’inde şunları söylüyordu: Emir ya da yönlendirme olmadan kendi başıma hareket edebileceğimi sanıyor musun? Ben bir çalışanım ve Kral ve Veliaht Prens’in emirlerinin güvenilir bir uygulayıcısıyım.”
AHMED ASİRİ YEMEN SAVAŞININ SÖZCÜSÜ
Suudi Arabistan’ın Asir kentinde 1959 yılında dünyaya gelen Ahmed Asiri, Fransa’da bir askeri uzmanlık okulundan mezun olduktan sonra Suudi Arabistan Silahlı Kuvvetlerine bağlı askeri okuldan yüksek lisans diplomasını aldı. Prens Halid bin Sultan ofisinde müdür olarak görev yapan Tümgeneral Asiri, 2014 yılında Suudi Arabistan Savunma Bakanı Askeri Danışmanı oldu ve 2015 yılında da Yemen’de Husilere karşı meşru hükümeti desteklemek amacıyla Suudi Arabistan öncülüğünde kurulan Arap koalisyonunun sözcülüğüne atandı.
AB: DETAYLI İNCELEME BEKLİYORUZ
Avrupa Birliği (AB) Türkiye Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Christian Berger, Suudi Arabistan’ın gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın “ölümüyle” ilgili açıklamasına ilişkin, “AB Temsilcisi’nin (Federica Mogherini) de söylediği gibi bu olaya ilişkin detaylı bir adli soruşturmanın gerçekleşmesini istiyoruz.” dedi.
AP: ACİL ULUSLARARASI SORUŞTURMA YAPILMALI
Avrupa Parlamentosu (AP) Antonio Tajani, sosyal medyadan paylaştığı mesajında, “Acilen, Cemal Kaşıkçı’nın ölümüne ilişkin kanıtların incelenmesini sağlayacak titiz bir uluslararası soruşturma başlatılmalı” ifadesini kullandı.
UNESCO: SUÇLULAR ADALETE HESAP VERMELİ
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı (UNESCO) Genel Sekreteri Audrey Azoulay, Kaşıkçı’nın öldürülmesini “en ağır şekilde” kınadı. UNESCO’dan yapılan yazılı açıklamada, cinayete ilişkin karanlık noktaların bir an önce aydınlatılması istenirken suçluların adaletin karşısına çıkarılması çağrısı yapıldı.
MERKEL: BU AÇIKLAMALARI ASLA KABUL ETMİYORUZ
Almanya Başbakın Angela Merkel pa, Suudi Arabistan’ın Kaşıkçı’nın ölümüne getirdiği açıklamayı kabul etmediğini söyledi. Almanya’nın doğusunda partisinin bir toplantısında konuşan Şanşölye, ortada çok fazla soru işareti olduğunu ve durumun henüz netliğe kavuşturulmadığı da sözlerine ekledi. Öte yandan liberal FDP’nin Avrupa Parlamentosu Başkan Yardımcısı Alexander Graf Lambsdorff, Almanya’nın diğer G7 ülkeleriyle birlikte Suudi Arabistan’ın büyükelçilerini çağırarak, olayın eksizsiz bir şekilde aydınlatılması yönünde diplomatik nota vermesi gerektiğini öne sürdü. Lambsdorff, “Gerekirse bir adım daha ileriye giderek, Suudi diplomatları sınırdışı etmeliyiz” şeklinde görüş belirtti. Suudi Arabistan’ın cezalandırılması gerektiğini söyleyen Sol Partinin Federal Meclis Grup Eş Başkanı Dietmar Bartsch da “Suudi Arabistan’a silah sevkiyatı sona ermeli” dedi.
İNGILTERE S.ARABİSTAN’A KARŞI ‘ATILACAK ADIMLARI’ PLANLIYORUZ
İngiltere Dışişleri Bakanlığı, Suudi Arabistan’ın gazeteci Kaşıkçı’nın konsoloslukta” öldüğünü doğrulamasının ardından atılacak “sonraki adımların” ele alındığını bildirdi. İngiltere’den yapılan önceki açıklamalarda, “korkunç” olarak değerlendirilen Kaşıkçı olayında sorumlulardan hesap sorulması çağrısında bulunulmuştu.
YAPTIRIMA SENATO KARAR VERECEK
Kaşıkçı’nın öldürülmesinin ardından ABD Başkanı Donald Trump, yaptığı bir açıklamada, Suudi Arabistan’ın ‘ilk adımı’ atarak açıklama yapmasını takdirle karşıladığını fakat yaşanan olayın ‘kabul edilemez’ olduğunu belirtti. Kralın kendisine ‘lalan söylediğini düşünmediğini’ belirten Trump ayrıca, Kaşıkçı’nın ölümüyle ilgili açıklamaları ‘güvenilir’ bulduğunu da kaydetti. Trump, bir sonraki adımları atmadan önce Suudi veliaht prensle görüşmek istediğini belirtti. Suudi Arabistan’ın tutuklamalar yapmasının önemli olduğunu ifade eden Trump, Amerika’nın nasıl bir karşılık vermesi gerektiği konusunda Kongre’yle birlikte çalışacağını kaydetti. Ancak Trump, Suudi Arabistan’a milyarlarca dolarlık silah satışlarını keserek Amerikan şirketlerine ve istihdama zarar vermek istemediğini vurguladı. Diğer yandan, Senato ve Temsilciler Meclisinin önemli isimleri söz konusu bilgi paylaşımını ‘şüpheli’ bulduklarını belirtti.
Demokrat Parti senatörü Richard Blumenthal: Açıkça görülüyor ki Suudiler zaman kazanmaya ve yaptıklarına bir kılıf hazırlamaya çalışıyor. Dünyanın, açık bir şekilde Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ı koruyup kollamak için elinden gelen her şeyi yapan Suudilerin yaptığı açıklamaya değil, uluslararası bir soruşturmanın sonuçlarına ihtiyacı var.”
Cumhuriyetçi senatör Lindsay Graham: Suudi yetkililerin açıklamaları ‘güvenilir’ değil. Bu son ‘açıklamayı’ güvenilir bulmak çok zor.”
ABD Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Tennessee Senatörü Cumhuriyetçi Bob Corker: Suudilerin yaptığı açıklamanın tutarlı bir yanı olmasını beklememeliyiz. ABD hükümeti Kaşıkçı cinayetinin faillerinin bulunması için yasaların gerektirdiği gibi Küresel Magnitsky Yasası kapsamında kendi bağımsız, güvenilir soruşturmasını yapmalı.
Senato Dış İlişkiler Komitesi üyesi Robert Menendez: Magnitsky Yasası, kazalar için bir istisna taşımıyor. Kaşıkçı bir arbede sırasında ölmüş olsa bile bu cinayet için bir bahane olmaz. Kaşıkçı olayının sonuna gelinmedi. Uluslararası baskıyı sürdürmeliyiz.
