Jeoloji Mühendisi Aysun Aykan, Türkiye’de 5.5 ve üzeri büyüklükte deprem üretebilecek 500 diri fay bulunduğunu ve 24 ilin bu fayların geçtiği bölgelerde yer aldığını belirtti. Bursa’daki Kayapa-Yenişehir Fayı’nın 624 yıldır suskun olduğunu vurgulayan Aykan, bu fayın kırılması halinde 7’nin üzerinde bir deprem üretebileceğini söyledi.
Bursa’nın Karacabey ilçesinde belediye tarafından düzenlenen Karacabey Deprem Paneli, Türkiye’nin deprem gerçeğini bir kez daha gözler önüne serdi. Karacabey Ergün Koç Kültür Merkezi’nde düzenlenen panelde, Dokuz Eylül Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Jeoloji Mühendisi Aysun Aykan ve Balıkesir Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdullah Soykan, Türkiye’nin depremselliği ve yerleşim alanlarının uygunluğunu değerlendirdi.
'TÜRKİYE’DE 500 DİRİ FAY VAR VE 24 KENT RİSKLİ'
Panelde konuşan Jeoloji Mühendisi Aysun Aykan, Türkiye’nin diri fay haritasına dikkat çekti. Ülkede 5.5 ve üzeri büyüklükte deprem üretme potansiyeline sahip yaklaşık 500 diri fay bulunduğunu belirten Aykan, 24 ilin kent merkezinden fay hatlarının geçtiğini söyledi. Bu iller arasında Balıkesir, Bursa, İzmir, Kocaeli, Denizli ve Hatay gibi önemli şehirlerin yer aldığını ifade eden Aykan, şu uyarıda bulundu:
“24 kentimiz ve 110’u aşkın ilçemiz doğrudan fay hatları üzerindedir. Fayların kırılması durumunda özellikle fay zonu üzerindeki yapılar büyük zarar görecektir. Türkiye genelinde yaklaşık 20 fay, kırılma zamanı gelmiş, yeterli gerilim biriktirmiş durumda. Bu faylar arasında Marmara Denizi, Hakkari-Yüksekova, İzmir, Antakya, Aydın, Denizli ve Erzurum’daki faylar öncelikli risk taşıyor.”
Aykan, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremini örnek göstererek, bu felaketin önceden sismik boşluk olarak tanımlanan bir bölgede meydana geldiğini ve benzer risklerin diğer bölgelerde de bulunduğunu hatırlattı.
MARMARA DENİZİ’NDEKİ DEPREM TEHLİKESİ
Marmara Denizi’nden geçen Kuzey Anadolu Fayı’na ilişkin bilgiler paylaşan Aykan, bölgedeki büyük bir depremin etkilerinin çok ağır olacağını belirtti. Kuzey Anadolu Fayı’nın Marmara’daki segmentinde son büyük depremlerin 1509 ve 1766 yıllarında gerçekleştiğini, 200-250 yıllık tekrarlama periyotları dikkate alındığında tehlikenin yaklaştığını söyledi:
“1999 depreminden sonra yapılan çalışmalar, Marmara Denizi’nde 30 yıl içinde %65 ihtimalle 7 ve üzeri büyüklükte bir depremin olacağını öngörüyordu. Bu sürenin 25 yılı geçti. Marmara Denizi’nden geçen fay hattı sismik boşluk olarak değerlendiriliyor ve maksimum 7.6 büyüklüğünde bir deprem üretme potansiyeline sahip.”
Aysun Aykan
Aykan, Marmara Denizi’nde böyle bir depremin meydana gelmesi durumunda bölgedeki tüm illerin ağır bir şekilde etkileneceğini vurguladı.
BURSA’NIN SUSKUN FAYLARI VE YÜKSEK DEPREM RİSKİ
Panelde Bursa’nın deprem riskine de dikkat çekildi. Bursa’da en son 1855 yılında meydana gelen ve “Küçük Kıyamet” olarak adlandırılan depremden bu yana 624 yıl geçtiğini belirten Aykan, özellikle Kayapa-Yenişehir Fayı’nın yüksek risk taşıdığını söyledi. Bu fayın 7’nin üzerinde büyüklükte bir deprem üretme potansiyeline sahip olduğuna dikkat çekti.
Aykan ayrıca Bursa’da çok sayıda fay hattı bulunduğunu ve bu fay hatlarının üzerinde bulunan yapıların tespit edilmesi gerektiğini belirtti:
“Bursa’da fay hatlarının üzerinde kaç binanın bulunduğuna dair bir çalışma yapılmamış. Mikro bölgeleme çalışmalarının bir an önce tamamlanması gerekiyor. Fay hatları üzerindeki binalar büyük risk altında.”
DEPREM BİLİNCİ VE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER
Balıkesir Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdullah Soykan, Karacabey ve çevresinin jeolojik yapısına dikkat çekerek, büyük bir deprem sırasında bölgenin göstereceği davranışları değerlendirdi. Soykan, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depreminden ders çıkarılması gerektiğini belirterek şunları söyledi:
“Başta İstanbul ve Marmara Denizi olmak üzere büyük bir deprem öncesinde alınması gereken tedbirleri acilen hayata geçirmeliyiz. Zemin etütleri, yapı denetimleri ve riskli bölgelerin yeniden değerlendirilmesi öncelikli adımlar arasında yer almalı.”
