Çin sermayeli e-ticaret devine kıyak tasarısına ‘haksız rekabet’ tepkisi sürerken otomobil markası BYD’ye yüzde 50 vergi avantajı sağlayan düzenleme yürürlüğe girdi. Piyasada birçok model varken Çinli aracın Resmi Gazete’de menziline, emisyonuna kadar tüm detayıyla tarif edilmesi dikkat çekti. TOGG’un önünü de kesecek tablo karşısında ‘Bu kadar imtiyaz neden’ soruları yöneltiliyor.
ALİ YILDIRIM
ÖTV’Sİ YÜZDE 80’DEN 30’A DÜŞEN TEK MODEL ÇİNLİ BYD’NİN!
Çinli Trendyol’a ödemesi gereken milyarlarca liralık lisans ücretinin silineceği iddiası tartışma yarattı. Türkiye’nin önde gelen firmalarını temsil eden Birleşmiş Markalar Derneği ‘Ciddi bir haksız rekabetle karşı karşıyayız’ açıklaması yaptı. Hassas konu gündemdeyken Çinli elektrikli otomobil markası BYD’ye vergi avantajı sağlayan düzenleme hayata geçti. Yasayla ÖTV’si yüzde 80’den 30’a düşen tek model BYD Seal U DM-I oldu.
RESMİ GAZETE’DE EMİSYONUYLA, MENZİLİYLE ÇİNLİ TARİF EDİLDİ
Resmi Gazete’deki düzenlemede ‘emisyonu 25 gramın altında, menzili 70 kilometre ve üzerinde’ ifadeleriyle aynı model işaret edildi. Öte yandan BYD’nin vergi avantajı sağlanan modeli için şirketin sitesinde yaklaşık bir aydır ‘fiyat güncelleniyor’ ifadesinin yer alması da dikkat çekti. ‘Vergide adalet’ söylemleriyle milletin sırtına vergi yükü bindirilirken Çinli şirketlere milyarlık vergi kıyakları yapılması kamuoyu vicdanında rahatsızlık yarattı.
ÇİNLİ’YE GAZ TOGG’UN ÖNÜNE DUVAR
Hibrit araçlara dönük vergi paketiyle BYD’nin Seal U DM-I modeli yüzde 80 vergi diliminden yüzde 30’a düşmesinin önü açıldı. Düzenlemeden önce 2.1 milyon lira olan aracın etiketinin yaklaşık 1.6 milyona kadar düşmesi bekleniyor. Bu durumda BYD’nin fiyatının, yerli TOGG’un uzun menzilli versiyonundan daha düşük olacağı tahmin ediliyor.
BYD’nin Türkiye’de yatırım yapacağını açıklamasının ardından adrese teslim ÖTV düzenlemesi de Resmi Gazete’de dün yayımlandı. Emisyondan menzile kadar sadece markanın şarj edilebilir plug-in hibrit modelini tanımlayan ÖTV düzenlemesi sonrasında aracın fiyatının da 2 milyon liranın altına inmesi bekleniyor. Benzer bir düzenleme 8 yıl önce Toyota’nın Türkiye’de üretime başladığı C-HR hibrit modeli için de yapılmıştı. Fakat onun için yeni bir düzenlemeye gidilmedi.
Türkiye’ye 27 yıl aradan sonra ilk kez yabancı sermayeli bir otomotiv yatırımı geldi. Bu yatırım bir dizi imtiyaza neden olunca tartışmalar alevlendi. BYD Türkiye yetkililerinin geçen haftalarda yaptığı toplantı üzerine, bu yatırımla birlikte ek vergi kararlarından ve elektrikli araç tebliğinden muaf tutulacağı söylendi. Fabrika kararının ardından ithalat teşviki de alınırken, aynı zamanda adrese teslim özel tüketim vergisi (ÖTV) çalışması gerçekleşti. Aynı düzenleme 2016 Ekim’de Türkiye’de üretilen Toyota C-HR hibrit için devreye girmişti. Şimdi yapılan ÖTV düzenlemesi de içinde sadece BYD Seal U plug-in hibrit yer alıyor. Yani yapılan bu hamleyle birlikte 2.1 milyon liralık etiket taşıyan BYD Seal U plug-in hibrit modelinin fiyatı 1.6 milyon lira seviyesine inecek. Fakat diğer Çinli modelleri hem yüzde 40 ek vergi hem de servis tebliği kapsamında olacak. Eğer Türkiye’de üretim yapılırsa bu şartları sağlayan diğer Çinliler de bu avantajdan yararlanacak. Adrese teslim yapılan bu ÖTV indiriminin yerli markaları derinden etkileyeceği düşünülüyor. Yasayla ÖTV’si yüzde 80’den 30’a düşen tek model BYD Seal U DM-I oldu. Zaten mevcutta ithal ve hatta yerlilerden bile uygun fiyat etiketiyle dikkat çeken Uzak Doğulu modellerin oldukça uygun etiketle satılması iç pazarda dengelerin de değişmesine neden olacak. Özellikle siyasilerin en başta eleştirdiği konuların başında imtiyazlar geliyor. Bu ayrıcalıkla birlikte Türkiye’nin yerli markası olan Togg satışları etkileneceği ifade edilirken, en son yapılan ÖTV düzenlemesiyle birlikte de neredeyse Togg T10X fiyatına SUV satışı gerçekleşecek. Uzun menzilli T10X şu an 1 milyon 637 bin liradan satılıyor. Çinli markalara tanınan imtiyazlar bununla da bitmedi. Çinli Trendyol’a ödemesi gereken milyarlarca liralık lisans ücretinin silineceği iddiası gündeme geldi. Türkiye’nin önde gelen firmalarını temsil eden Birleşmiş Markalar Derneği ‘Ciddi bir haksız rekabetle karşı karşıyayız’ açıklaması yaptı. -ALİ YILDIRIM
EMİSYONDAN MENZİLE KADAR TEK MODEL İŞARET EDİLİYOR
Şarj edilebilir hibrit otomobiller için ÖTV düzenlemesi Resmi Gazete’de yayımlandı. Düzenlemeyle birlikte şarj edilebilen 70 kilometrenin üzerinde menzile sahip hibrit araçlara ÖTV indirimi yapıldı. ÖTV miktarı yüzde 30’a kadar düştü. Sadece araç dışından şarj edilebilen (plug-in) hibrit elektrikli araçlardan ağırlıklı birleştirilmiş kilometre başına karbondioksit emisyonu 25 gramın altında ve sadece elektrikli menzili 70 kilometre ve üzerinde olanlardan Motor silindir hacmi 1600 cm3’ü geçmeyen, ÖTV matrahı 1.350.000TL’yi aşmayanlar yüzde 30 ÖTV Motor silindir hacmi 1600 cm3’ü geçmeyen, ÖTV matrahı 1.350.000TL’yi aşanlar yüzde 60 ÖTV Motor silindir hacmi 1600 cm3’ü geçen fakat 1800 cm3’ü geçmeyen ve ÖTV matrahı 1.350.000 TL’yi aşmayanlar modellerden yüzde 70 ÖTV alınacak. Türkiye’de bu şartları sadece BYD Seal U DM-I sağlıyor.
STOKTA ARAÇ YOK FİYAT BU YÜZDEN BELLİ DEĞİL
Uzun bir süredir BYD’nin şarj edilebilir hibrit modelinin fiyat listesi sunulmuyor. Bu gelecek olan vergi indirimi bekleniyor yorumlarına neden oldu. Fakat gerçek öyle değil. Marka lansmanını yaptığından beri ilk etapta güçlü bir adetle pazara giriş yapmadı. Otomobilin fiyatı da ulaşılabilir bir etiketle olunca ilk parti beklenenden erken bitti. Bu yüzden marka web sitesinden fiyat listesini kaldırdı. Yeni araçlar gelmeye başlayınca yeni ÖTV’li fiyatta netleşmiş olacak.
1 MİLYAR DOLAR YATIRIM 150 BİN ADET ÜRETİM
BYD ile imzalar Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın himayesinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır ve BYD Yönetim Kurulu Başkanı Wang Chuanfu tarafından atılmıştı. O dönemde bakanlıktan yapılan açıklamaya göre yapılan anlaşma çerçevesinde, BYD’nin Türkiye’de yaklaşık 1 milyar dolar yatırımla, yıllık 150 bin araç kapasiteli elektrikli ve şarj edilebilir hibrit otomobil üretim tesisi ile sürdürülebilir mobilite teknolojilerine yönelik Ar-Ge merkezi kurması öngörülüyor. 2026 sonunda üretime başlaması hedeflenen tesiste 5 bin kişiye kadar doğrudan istihdam sağlanması planlanıyor. Sonrasında BYD yetkililerinin yaptığı açıklamada da fabrikanın kurulumu için tüm hızıyla çalışmaların başladığını 2026 sonuna kalmadan üretimi başlatacaklarını vurgulamışlardı.
ÜRETİM BAŞLAMADAN YERLİLERLE REKABET EDECEK
Yeni gelen ÖTV düzenlemesiyle birlikte şu an mevcutta satılan BYD Seal U DM-İ fiyatı 2.1 milyon lira seviyesinden, 1.6 milyon liraya kadar düşecek. Yani yüzde 80 olan ÖTV yüzde 30’a düşecek. Bu kapsamda bazı Çinli markaların mevcut sadece içten yanmalı modelleri hemen hemen orta donanımla aynı fiyata satılırken imtiyaz sağlanan bu versiyonun fiyatı hepsinin altında olacak. Türkiye’de üretimi gerçekleşen birçok modelle bir rekabete girecek olan bu D SUV model, yerlilerle de rekabet edecek. Eğer tamamen tahmin olan bu fiyat gerçekleşirse Egea Cross Hibrit, Renault Clio hibrit, Renault Duster hibrit, Togg T10X (uzun menzil) ve Toyota CH-R hibrit ile aynı etiketi taşıyacak.
SANAYİCİLER ‘YATIRIMIN YÜZDE 20’Sİ GERÇEKLEŞMESİ GEREKİR’ DEMİŞTİ
OSD’nin 50’nci yıl toplantısında açıklamalarda bulunan OSD Başkanı Cengiz Eroldu, BYD yatırımı hakkında “Getirilen düzenlemeler yeni yatırımların önünü açtı. Mevcut tesislerimizde yeni projeleri ülkemize çekme ve kapasite artırmadaki başarılarımız Togg yatırımı ile birlikte üretim kapasitemizi 2 milyon adedin üzerinde taşıdı. Bu kritik dönemde yeni yatırım kararlarından ülkemizin pay alması, otomotiv ekosisteminin gelişimi ve ülkemiz ekonomisinin büyümesini sürdürmesi büyük önem taşıyor. Özellikle son dönemde yapılan düzenlemelerin hem ülkemize gelecek yeni yatırım kararlarını hızlandırmak hem de iç pazarda yerli ürünlerin rekabetçiliğini korumak açısından çok kıymetli olduğunu düşünüyoruz. Kamuoyu ile paylaşılan BYD yatırım kararı da kamu yönetimimizin uyguladığı politikaların önemli bir yansıması oldu. 1997 yılından bu yana ülkemize yeni bir yabancı sermaye otomotiv yatırımı gelmediği dikkate alındığında, bu kararı otomotiv ekosisteminin daha da gelişmesi için önemli bir fırsat olarak görüyoruz. Bazı teşviklerin verildiği konuluyor. Fakat normal şartlarda yatırım yüzde 20’si gerçekleşmesi gerekir muaf olması için” dedi.
8 YIL ÖNCE DE TOYOTA VERGİSİ GELMİŞTİ
En son hibrit araçlara adrese teslim düzenleme 2016 Ekim’de Toyota için yapılmıştı. O dönemde Toyota C-HR için yapılan düzenlemeden bu sefer marka nasibini alamadı. Aynı zamanda bu modelin Türkiye’deki Sakarya tesislerinden plug-in hybrid versiyonu da üretiliyor. Ama son düzenlemeden bu versiyon yararlanamadı. Yüksek vergi nedeniyle fiyatı 2 milyon lira seviyesinin üzerinde kaldığı için versiyon Türkiye’de üretiliyor ama satışı sadece Avrupa’da yapılıyor. O dönemde elektrik motoru da olan ve elektrik motoru 50 KW’yı geçip motor silindir hacmi 1.800 cm3’ü geçmeyen binek otomobiller için yüzde 90 olan ÖTV oranı yüzde 45’e, elektrikli motor gücü 100 KW’yı geçip motor silindir hacmi 2.500 cm3’ü geçmeyen binek otomobiller için yüzde 145 olan ÖTV oranı da yüzde 90’a düşürülmüştü.
