Anayasa Mahkemesi, 4 Aralık 2024 tarihinde aldığı kararla, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda yer alan ve istinaf ile temyiz başvurularında parasal sınırların hükmün verildiği tarihteki miktara göre belirlenmesini öngören kuralı Anayasa'ya aykırı bularak iptal etti. Bugün Resmi Gazete'de yayımlanan karar, dokuz ay sonra yürürlüğe girecek.
BERFU KARGI
Anayasa Mahkemesi, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun istinaf ve temyiz sınırlarının uygulanmasında hükmün verildiği tarihteki parasal miktarın esas alınmasını öngören düzenlemesini Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti. Mahkeme, bu kararın Resmî Gazete’de yayımlandıktan dokuz ay sonra yürürlüğe gireceğini duyurdu.
Bu kritik karar, Adana Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi, İstanbul Anadolu 30. Asliye Hukuk Mahkemesi ve Ankara 5. Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından yapılan başvurular üzerine alındı. Söz konusu mahkemeler, davalarda istinaf ve temyiz için geçerli parasal sınırların sürekli güncellenmesi nedeniyle hak kayıplarına yol açtığı ve mahkemeye erişim hakkını ihlal ettiği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştu.
"HUKUKİ BELİRSİZLİK VE ADALETSİZLİK"
Adana Bölge Adliye Mahkemesi, tasarrufun iptali ve alacak davalarında istinaf sınırlarının dava sürecinde değişmesinin kanun yoluna başvurma hakkını engellediğini ve eşitlik ilkesini ihlal ettiğini belirtti.
İstanbul Anadolu 30. Asliye Hukuk Mahkemesi, davacının dava açtığı tarihte temyiz hakkı varken, yargı süreci devam ederken değişen parasal sınır nedeniyle bu hakkını kaybettiğini ifade etti.
Ankara 5. Asliye Ticaret Mahkemesi ise ticari davalarda bu uygulamanın belirsizlik yarattığını ve adil yargılanma hakkını zedelediğini vurguladı.
ANAYASA MAHKEMESİ’NİN DEĞERLENDİRMESİ
Anayasa Mahkemesi, hükmün verildiği tarihteki parasal sınırın esas alınması kuralının, mahkemeye erişim hakkını ve hukuki güvenliği ihlal ettiğine karar verdi.
Kararda, uzun süren davalarda, davanın açıldığı tarihte temyize açık olan bir kararın, hüküm tarihi itibarıyla geçerli olan yeni sınır nedeniyle kesinleşmesinin hukuki güvenliği zedelediği belirtildi. Mahkeme ayrıca, yeniden değerleme oranı nedeniyle sürekli değişen temyiz sınırlarının, davaların taraflarına ağır bir külfet yüklediğini ve adil yargılanma hakkını ihlal ettiğini kaydetti.
Özellikle enflasyon nedeniyle dava konusunun değerinin sabit kalmasına rağmen, istinaf ve temyiz sınırlarının yükselmesinin hakkaniyete aykırı olduğu vurgulandı.
KARARIN HUKUKİ SONUÇLARI
Bu iptal kararıyla birlikte, mahkemeler tarafından verilen kararların istinaf ve temyize tabi olup olmadığı belirlenirken hükmün verildiği tarih değil, davanın açıldığı tarihteki parasal sınır dikkate alınacak. Böylece uzun süren davalarda tarafların hak kaybı yaşamasının önüne geçilecek.
Mahkeme, kararın yürürlüğe girmesi için dokuz aylık bir süre tanıyarak, yargı sisteminde oluşabilecek hukuki boşlukların önüne geçmeyi hedefledi.
İstinaf ve Temyize İlişkin Parasal Sınırların Uygulanmasında Hükmün Verildiği Tarihteki Miktarın Esas Alınmasını Öngören Kuralın Anayasa’ya Aykırı Olduğuhttps://t.co/HUeEh0dqKc pic.twitter.com/crEgvewxJW
— Anayasa Mahkemesi (@AYMBASKANLIGI) January 30, 2025