İstanbul’un göz bebeği Adalar ilçesi için Çevre Bakanlığınca hazırlanan imar planlarının yürütmesini mahkeme durdurdu. Aralarında Büyükada, Heybeli, Burgaz, Kınalı ve Sedef Adalarının da bulunduğu bölge üç yıl önce ‘özel koruma alanı’ ilan edilerek imar düzenleme yetkisi İBB’den alınıp Bakanlığa devredilmişti. Mimarlar Odası eski Başkanı Muhcu, “Emsal artışları yapılarak imara açılan Adalar rant alanı haline getirilmek isteniyor” dedi.
FEYZA NUR ÇALIKOĞLU
TELAFİSİ GÜÇ ZARARLAR DOĞURUR
İstanbul 8. İdare Mahkemesi, Çevre Bakanlığının Adalar için hazırladığı imar planlarının yürütmesini durdurdu. 1984’te sit alanı yapılan, 2021’de ise Cumhurbaşkanı kararıyla ‘Özel Çevre Koruma Bölgesi’ ilan edilen Adalar’ın imar planlama yetkisi İBB’den alınarak Bakanlığa devredilmişti. Adalılar ve Mimarlar Odası, Bakanlıkça hazırlanan planların ‘yapılaşmayı artıracağı ve çevreye zarar vereceği’ gerekçesiyle yargıya başvurdu. Mahkeme, söz konusu planların uygulanmasının telafisi güç zararlar doğurabileceği gerekçesiyle yürütmeyi durdurma kararı verdi.
ŞİRKETLERE ÖZEL KIYI TALANI
İstanbul Mimarlar Odası eski Başkanı Eyüp Muhcu, Adalar’a ‘şimdilik’ nefes aldıracak kararla ilgili şu değerlendirmeyi yaptı: “Bakanlık, kıyısı planlanmayan bir Adalar planı ortaya koydu, emsal artışı yapıldı, imara açıldı. Konut dokusuna önemli ölçüde pansiyon ve turizm işlevi getirilerek Adalar ticaret ve turizme açıldı. Mahkeme planı durdurdu ancak şu an 2500’e yakın kaçak yapılaşma var. Yassıada’yı beton adaya dönüştürdüler. Aynı mantıkla tüm adalar rant alanı haline getirilmek isteniyor. Adalardaki bu düzenlemeler kamunun değil özel şirketlerin yararına yapılıyor.”
ADALAR’I BİTİRECEK PLAN DURDURULDU
Cumhurbaşkanlığı kararıyla ‘özel koruma alanı’ ilan edilen İstanbul’daki Adalar için tüm yetki Bakanlığa devredilmişti. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yürürlüğe sokmaya çalıştığı imar planı İstanbul 8. İdare Mahkemesi tarafından reddedildi ve yürürlük durduruldu.
Bilirkişi raporuyla çevreye ve kamu yararına zararlı olduğu tespit edilen plan için iptal davası açan eski Mimarlar Odası Başkanı Eyüp Muhcu süreci KARAR’a anlattı: Sonradan imar planına ilave edilecek projeler kıyıların rant alanına dönüşmesine ön ayak olacaktı.
İstanbul’un en güzel ilçelerinden Adalar, 1984 yılında sit alanı ilan edildi. Kasım 2021’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kararıyla ‘Özel Çevre Koruma Bölgesi’ oldu. İmar planı yapma yetkisi de büyükşehir belediyesinden alınıp Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na verildi. Bakanlık, 2023 yılında 1/1500 ile 1/1000 ölçekli hazırlanan imar planlarını onayladı. Büyükkent Mimarlar Odası ile Adalılar, plana “Çevreye, ekosisteme zarar vereceği, deprem riskinin dikkate alınmadığı, kamunun değil özel kişilerin çıkarını korumaya öncelik verildiği ve iklim krizi” gerekçeleriyle itiraz ederek toplu dava açtı. İstanbul 8’nci İdare Mahkemesi, başvuruyu haklı bularak yürütmenin durdurulmasına karar verdi. İmar planlarının Adalar’da geri dönüşü olmayan zararlar yaratabileceğine işaret eden mahkeme “Konut alanları kuralına aykırılık var. Konaklama tesisi yapılamaz. Yer seçimleri ve fonksiyon büyüklükleri de mevzuat dışı” dedi.
KIYILAR RANTA AÇILACAK
Eski İstanbul Mimarlar Odası Başkanı Eyüp Muhcu, davanın detaylarını KARAR’a anlattı. Muhcu “Bakanlığın planı, daha önce ilçe için zararlı görülerek yürürlüğe sokulmayan plandan daha zararlı ve kıyıların ranta açılmasına ön ayak olacak” uyarısında bulundu. Adalar’ın kıyı bölgesinin bakanlık tarafından plan dışı bırakıldığını anlatan Muhcu, şunları kaydetti: “Kıyıyla ilişkisi olmayan bir planlamayla ilk kez karşılaşıyoruz. Bu durum bile tek başına iptal için yeterli. Aynı zamanda bakanlığın planı, Adalar’ı turizm amaçlı öngörmeye odaklanmış. İlçenin topyekün elden çıkarılması söz konusu. Kıyılar, mevcut yapılar hariç tutularak 100 ve 200 metre yapılaşma alanı dışında kalmalıdır. Plan için emsal artışı da getirildi. Bazı noktalar imara açıldı. Konut dokusuna önemli ölçüde pansiyon ve turizm işlevi getirildi. Bu durum adadaki yerleşik nüfus ve meskun alan olma özelliğini kaybetmeye yol açacak. Adalar’ı ticaret ve turizm amaçlı kullanmayı öngörüyorlar.
Eski İstanbul Mimarlar Odası Başkanı Eyüp Muhcu
ÖNCE ÖZEL ŞİRKETLER
Adalar’da şu ana kadar imara açılan bölgeler nedeniyle nüfus, yüzde 30 oranında artacak. Zaten yaklaşık 2500’e yakın kaçak yapılaşma durdurulmadı. Yenilerine de zemin açılıyor. Plan, kamu yararına kesinlikle aykırıdır. Bakanlığın projesi, İBB tarafından da ne yazık ki desteklendi. Bu konuda bakanlığın ve belediyenin tam bir uyum içerisinde çalışması oldukça enteresan. Adalar, herhangi bir bölge olarak görülemez. Sanki Konya’nın kıraç bir arazisinde plan yapılıyormuş gibi davranıyorlar. Daha önce devlete ait kıyılar ve buralarda bulunan ormanlık alanlar, sermayedarlara satıldı. Geçmişte yapılan uygulamalara baktığımızda kaybedilen ve betonlaştırılan koyları görüyoruz. Kültür Turizm Bakanı’nın bizzat kendi şirketiyle kapattığı koylar var. Yassıada’yı beton adaya dönüştürdüler. İşte aynı mantıkla tüm adalar rant alanı haline getirilmek isteniyor. Kıyılarla ilgili tasarrufun bakanlığa verilmesi, buna benzer çok daha büyük sorunlarla karşılaşmak anlamı taşıyor.”
