Pahalılığın sebebi olarak bakkalların, marketlerin yaptığı fiyat artışlarını gösteren hükümet, tarladaki yangının sorumlusu olarak da çiftçiyi işaret etti. 85 milyonun sofrasını krize sokan ‘tarımdaki politikasızlık’ sürerken, üretici patlayan maliyetler yüzünden tarlasını ekemez hale geldi. İktidarın bu yakıcı soruna bulduğu ‘çözüm’ ise ‘Ekilmeyen tarlaları kiraya veririz’ tehdidi oldu.
MERVE ŞİŞMAN
ÜRETİCİ ZARAR ETTİĞİ İÇİN EKEMİYOR
Boş kalan tarım arazilerinin kiralanmasına dönük düzenlemeye ‘Çiftçinin arazisini neden ekemediğine kulak verilsin’ tepkileri yöneltildi. Tarlaların boş kalmasının ardında mazottan, gübreye patlayan maliyetlerin yattığı belirtildi. Fındıktan, kayısıya alım fiyatları yüzleri güldürmezken dönüm başına arpa için 185 TL, ayçiçeği için 206 TL destek duyurulması da sıkıntıları büyüttü. Üretici temsilcileri “Maliyetler yüzde 200 arttı destek yüzde 2’de kaldı” dedi.
‘BORCU OLMAYAN TEK BİR ÇİFTÇİ BİLE YOK’
Tarımda kapsamlı bir politika oluşturulmaması ‘tarlada 5 lira markette 55 lira’ tablosuna yol açarken çiftçiyi desteklemek yerine ithalatın çözüm görülmesi de sorunu büyüttü. Üreticilerin büyük emekle ektikleri ürünlerini toplamaması bıçağın kemiğe dayandığını gösterdi. Manisalı çiftçiler sorunlarını feryatlarla haykırdı: 36 dönüm tarladan 1 kilo domates toplamadım. Çünkü dekarda 30 bin lira zarar ediyorum. Tarım ülkesi Türkiye’de borcu olmayan çiftçi yok.
Çifçiler bu kez Uşak’ta seslerini duyurdu. Maliyet artışlarına tepki göstermek için traktörleriyle bir araya gelen grup ‘Çalmıyoruz çalışıyoruz batıyoruz’, ‘Domates değil çiftçi salça oldu’ yazılı dövizler taşıdı.
ADANA’DA PAMUK TARLALARI BOMBOŞ
Adana Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, mısırda 10 kuruşa yükseltilen desteğin en az 3 TL olması gerektiğini kaydetti. Doğan, katlanan maliyetler nedeniyle Adana’da binlerce dönüme ekim yapılmadığını belirtti. “Pamuktaki durum vahemeti ortaya koyuyor. 2018 yılında Adana’da 455 bin dönüme pamuk ekilirken bu yıl ekili alan 147 bin dönümde kaldı. Çünkü hükümetten yeterli destek gelmedi, çiftçi iflas etti” dedi.
TARIM BAKANININ GÜNDEMİ BAŞÖRTÜSÜ!
Orman yangınlarının ardı arkası kesilmezken, çiftçiler sokaklara çıkarken Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı “Eski Türkiye’de çocuğunun okuduğu okulun bahçesine başörtülü anneler giremiyordu” açıklamasında bulundu. Bu ifadeler ‘gündem değiştirme çabası’ olarak yorumlandı. Sosyal medyada ‘Tarım bakanı önce tarımdaki sorunları çözmeye odaklansın’ tepkileri paylaşıldı.
TARIMDAKİ KRİZİN FATURASI ÇİFTÇİYE KESİLDİ
Tarım sektöründe plansızlık ve artan maliyet sorununun görmezden gelinmesiyle üretim durma noktasına geldi. Enflasyon artışında faturayı marketlere kesen hükümet, üretim krizinde de çiftçiyi sorumlu tuttu. Biriken sorunlara çözüm bulunması beklenirken, işlenmeyen tarım arazilerinin kiraya verilmesi kararlaştırıldı. Çiftçi sorunun arazi değil maliyetler olduğunu belirtti. Maliyetlerin yüzde 100 arttığını belirten üretici, ürünün ise tarlada para etmediğini belirtti.
Tarım sektöründe kronikleşen sorunlara çözüm üretilmezken, maliyet artışı da durdurulmuyor. Tarım sektöründeki plansızlık, desteklerin yetersiz olması ve sorunların görmezden gelinmesiyle üretimde kriz yaşanıyor. Türkiye’de mazot, gübre, ilaç, tohum, yem gibi tarımsal girdilerin ithalatla sağlanması, dövizdeki artışa bağlı olarak fiyatların sürekli yükselmesine neden oluyor. Aynı zamanda elektrik ve sulama maliyetleri de artıyor. Enflasyon artışında faturayı marketlere kesen hükümet, üretim krizinde de çiftçiyi sorumlu tuttu. Çiftçi alan olmadığı için değil maliyetlerde dolayı üretim yapamazken, hükümet biriken sorunlara çözüm bulmak yerine işlenmeyen tarım arazilerini kiraya verme kararı aldı. Mülkiyeti gerçek ve tüzel kişilere ait ve üst üste iki yıl süreyle işlenmeyen tarım arazileri, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından tarımsal amaçlı sezonluk olarak kiraya verilecek. Çiftçi sorunun arazi değil maliyetler olduğunu belirtti. Maliyetlerin geçen seneye göre yüzde 100 arttığını belirten üretici ancak ürünün tarlada para etmediğini belirtti. CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, Manisa’nın Akhisar ilçesi Sarıçalı Mahallesi’nde çiftçilerle bir araya gelerek sorunlarını dinledi. Bakırlıoğlu’nun dinlediği Manisalı çiftçiler borçlarını ancak tarlasını ya da traktörünü satarak ödeyebileceğini belirterek “Domatesi tarladan toplamadım çünkü para etmiyor. Dekarda en az 30 bin lira zararım var. 36 dönüm tarladan, 1 kilo domates toplamadım. Mahsul parasına bu borçlar ödenmez. Salçalık biber şu anda 5 lira, pazarcıya çalışırsan 7-8 lira. Geçen sene salçalık biber 20 liraydı. Geçen seneden bu yıla masraflar yüzde 100’den fazla arttı. Para etmediğinden ürünü toplatamıyoruz, hepsi tarlada kaldı; bitiğiz. Bu sadece domates, biber üreticisinin durumu değil. Zeytinci, bağcı, pamukçu, biberci, domatesci ve hayvancı da bitik durumda. Hepimiz bitiğiz. Borcu olmayan yok” dedi.
1 TRAKTÖR DEPOSU MAZOT ALMAK İÇİN 400 KİLO BUĞDAY SATMAK GEREKİYOR
Uşak Havalimanı İkisaray köyü kavşağında toplanan çiftçiler, Uşak-İzmir yolunda traktörleriyle eylem yaptı. Uşak Belediye Başkanı Özkan Yalım’ın da destek verdiği eylemde, mazot deposu boş olan çiftçiler eylemi kısa mesafede bitirmek zorunda kaldı. Büyük çiftçi buluşmasında konuşan Uşak Belediye Başkanı Özkan Yalım, “Amacımız burada toplanıp çiftçinin zor durumda olduğunu belirtmek, bugün burada bir traktörün deposunu doldurmanın buğday olarak karşılığı dört yüz kilogramdır yani çiftçi traktörünün deposunu doldurabilmesi için tam dört yüz kilogram buğday satması gerekiyor” dedi.
TARIM BAKANININ GÜNDEMİ ÜRETİM KRİZİ DEĞİL BAŞÖRTÜ
Türkiye’nin her yanında çiftçiler eylemlerle seslerini duyurmaya çalışırken, diğer yandan da orman yangın haberleri gelmeye devam ediyor. Türkiye’deki üretim krizini görmezden gelen Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, tarımdaki sorunlar yerine siyaset konuşmayı tercih etti.
Yumaklı’nın çiftçi eylemleri devam ederken ve yurdun dört bir yanından gelen yangın gelişmeleri sürerken, “Eski Türkiye’de çocuğunun okuduğu okulun bahçesine başörtülü anneler giremiyordu” sözleri sosyal medyada tepkilere neden oldu. Birçok kullanıcı Bakan Yumaklı’ya “O sorunlar çözüldü, bugüne bakalım “ diyerek tepki gösterdi. Tepki gösterenler arasında Sosyal medya fenomeni ve yapımcı Oğuzhan Uğur da tepki göstererek, “Çok haklısınız. Büyük haksızlıktı bu. 15 yıl önce çözdünüz. Artık yaşanmıyor. Geçti çünkü. Eskide kaldı. Tarih oldu. Bitti yani. Teşekkürler. Dilerseniz azıcık bugüne bakalım. Siz nasılsınız? Tarım ne durumda? Ormanlar nasıl? Çiftçilerimizin durumu iyi mi? Her şey yolunda mı?” dedi.
MALİYETLERDEN DOLAYI TARLALAR BOŞ KALDI
Çiftçilere bu yıl için ödenecek bitkisel üretim destekleri belli oldu. Buna göre kilogram başına buğdaya 1.75 kuruş, arpa, çavdar, nohut, tritikale, yulafa 75 kuruş, dane mısıra 10 kuruş, aspire 70 kuruş, çeltiğe 30 kuruş, dane zeytine 20 kuruş, kolzaya (kanola) 110 kuruş, kuru fasulye, kütlü pamuğa 160 kuruş, soyaya 80 kuruş, yağlık ayçiçeğine 2.25 kuruş, yaş çaya 2 TL kuruş ve zeytinyağına 1 TLdestek sağlanacak.
Verilen destekleri değerlendiren Adana Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, “Soya 60 kuruştu 80 kuruşa yükseldi, en az 3 tl olması gerekirdi. Ayçiçeği 1 TL idi, 2.25 kuruş oldu, buğday 1.75 kuruş destek gelmedi değişmedi destek fiyatı en az 3 tl olması gerekirdi. Mısır 3 kuruş destek vardı 10 kuruşa yükseldi destek, en az 3 TL olmalıydı. Adana’da geçen yıl 865 bin dönümde mısır ekimi yapılırken çiftçi bu sene 649 bin dönüm ekim yaptı. Çiftçi maliyetlerden dolayı mısır ekemedi. Pamuk 1,60 kuruş destek vardı değişmedi destek tutarını arttırmadılar. Adana’da 2023 yılında 182 bin dönüme pamuk ekimi yapılırken 2024 yılında da 147 bin dönüme pamuk ekimi yapıldı. Ciddi bir düşüş var. Ekim alanına düştü, çiftçi iflas etti. hükümetten pamuk konusunda destek gelmedi. Bu 5 ürüne yeterli destek verilseydi çiftçi para kazanırdı ancak çiftçinin arazileri boş kaldı maliyetlerden dolayı ekim yapılmadı” dedi.
