Swap nedir? Swap anlaşması ne anlama geliyor? İşte para takası hakkında bilgiler

14/12/2021 15:43

Türk Dil Kurumu'na (TDK) göre swap, 'takas' ve 'değiş-tokuş' anlamına geliyor. Genellikle finans alanında kullanılan tabir, iki devletin finansal araçlarını takas ettikleri bir sözleşmeyi ifade ediyor. İşte, swap türleri...

Finans dünyasında sıkça kullanılan terimlerden biri olan swap, birçok ülkeyle yerel paraları ve ticareti kapsayacak şekilde yapılabilir. Swap anlaşmasının amacı, yerel para birimleri üzerinden gerçekleştirilen ticareti kolaylaştırmak ve iki ülkenin finansal istikrarına destek sağlamaktır.

Dünya Gazetesi Yayın Kurulu Başkanı Şeref Oğuz, katıldığı bir canlı yayında, Katar ile uzatılan swap anlaşmasında 1 doların 22 Türk lirası olarak belirlendiğini öne sürdü. Katar ve Türkiye aralarındaki swap imkanının büyüklüğünü geçen yıl 5 milyar dolardan 15 milyar dolara çıkarılmıştı. Doların, 13 Aralık 2021 Pazartesi günü 14.75 TL'yi görerek tarihini rekorunu kırmasının ardından Merkez Bankası, piyasaya satım yönünde son bir ayda dördüncü kez müdahale etmişti.

SWAP NE DEMEK?

Finans dünyasında iki tarafın finansal araçlarını takas ettikleri bir sözleşmedir. TDK'ya göre swap kelimesi; değiştirmek, takas etmek anlamına gelir.

Swaplar, nakit akışını değiştirmek için yapılan finansal anlaşmalar olarak da açıklanabilir. Çünkü iki tarafın arasında sabit veya değişken faiz oranlı ödemeler söz konusudur. Bu ödemeler, belirli bir süre boyunca döviz swap işlemlerince değiştirilir ve de taraflar arasında sözleşmeyle işlemler gerçekleştirilir.

SWAP İŞLEMİ NASIL YAPILIR?

Piyasalardaki swap işlemleri, farklı faiz türlerine sahip olan borçların birbirleriyle değişimi olarak tanımlanabilir. Swap; genelde faiz oranlarına, hisse senedi endekslerine veya döviz kurlarına bağlı olarak işlem görür. Swap işlemleri kısa zaman içerisinde, en çok kullanımda olan finans işlemlerinden biridir.

Swap oranları, bir kişinin kısa vadeli piyasalar karşısında talep ettiği sabit oranlardır. Swap oranları, piyasada birbirinden farklı swap türlerine uygulanmaktadır. Bir para takası, başka bir para biriminde olanlar için bir nevi faiz ödemelerinin takasıdır.

İşlem yapılacak paritede, farklı iki para biriminin faiz oranları arasında hesaplanan fark, swap oranını belirler. Bir swap oranı işlemindeki takasın sabit oranlı kısmının nakit akışı, işlem yapıldığında belirlenebilir. Değişken oranlı kısmının nakit akışı ise, sıfırlama tarihlerinde periyodik olarak belirlenir.

Forex piyasalarında yapılan işlemler genellikle 2 gün valörlü olduğu için farklı bir sistem söz konusudur. Bu sistemde genellikle çarşamba günleri ilgili swaplar x3 olarak yansır. Böylece hafta sonuna denk gelecek işlemlerin swap'ı hafta içi günlerde uygulanmış olur.

SWAP FAİZİ NEDİR?

Swap faizi, sabit faiz ödemeleri ile dalgalı faiz ödemelerinin aynı para birimi üzerinden birbirleri ile değiştirilmesine ilişkin taraflar arasında yapılan anlaşmadır. Faizleri işlem hacmi bakımından en popüler swap çeşididir. Swap faizlerinde anlaşmalar çoğunlukla ABD doları üzerinden yapılmaktadır.

SWAP İŞLEMLERİ NEDEN TERCİH EDİLİR?

İnsanların swap işlemlerini tercih etmelerinin altında yatan birçok neden vardır. Bunları şöyle sıralayabiliriz:

* Bir yatırımcının hedefleri ya da geri ödeme senaryolarında yaşanan değişiklikler, swap işlemlerinin tercih edilmesinde etkili olur.

* Finans tercihi olarak; mevcut veya alternatif nakit akışlarına geçişte, yatırımsal maddi fayda artmış ise; swap kullanılabilir.

* Piyasadaki değişken faizli kredi geri ödemelerine ilişkin, riskten korunma yahut olası riskleri azaltma ihtiyacı; swap işlemlerinin tercih edilmesini sağlayabilir.

* Swap, yapılacak karşılıklı sözleşmelerin tasarlanmasında ve de yapılandırılmasında büyük esneklikler sunmaktadır. Bu esneklikler, her biri belli bir amaca hizmet eden pek çok takas varyasyonunu üretmektedir.

* İçinde bulunduğumuz çağda, teknolojik bir finans aracı olan swaplar; bu yönüyle de çok tercih edilmektedir. Swap kullanımı, her geçen gün daha da artmaktadır.