‘Başka seçenek kalmadı’ vurgusuyla ekonominin rotasının rasyonaliteye çevrileceği belirtildi. Ancak doları patlatan, rezervi eriten yaklaşımın merkezinde bulunan MB’nin Başkanı Kavcıoğlu’nun BDDK’ya atanması ‘Yerel seçimden sonra yeniden heterodoksa mı dönülecek?’ endişesine yol açtı. Uzmanlar ‘Güven tesis edilebilmesi için akılcı yoldan sapılmayacağına dönük net taahhütler verilmeli’ çağrısı yaptı.
Seçimden sonra Hazine Bakanı Şimşek “Rasyonel zemine dönme dışında seçenek kalmadı” diyerek anlayış değişikliğinin sinyalini verdi. Bu çerçeveye uygun yeni bir yönetim beklentisi oluşurken MB’ye Hafize Gaye Erkan atandı. Selefi Şahap Kavcıoğlu’nun BDDK’ya atanması ise ‘Heterodoks yedekte mi tutuluyor?’ tartışması başlattı. Kavcıoğlu döneminde uygulanan politikalarla doların 7 liradan 23 liraya çıktığı hatırlatıldı. Gelecek Partili Serkan Özcan “Kavcıoğlu MB’den sonra BDDK’yı ihya edecek” tepkisini gösterdi. DEVA Partili Mehmet Emin Ekmen de “Heterodoks politikalar kariyerini BDDK’da sürdürecek” dedi.
ESKİ MODEL SADECE DİNLENDİRİLİYOR
Selva Demiralp: Kavcıoğlu’nun BDDK Başkanı olarak atanması eski modelin ölmediği, muhtemelen dinlenmeye çekildiğine işaret.
Tunç Şatıroğlu: Bu durumda rasyonel zemine dönmek mümkün değil. TÜİK, BDDK, MB, Hazine Bakanlığı aynı zihniyette olmalı.
Uğur Gürses: Kavcıoğlu BDDK’ya atanarak ‘gölge bakan’ gibi oyunda tutuluyor. Şimşek ‘oyunun başında’ markaj altına alınıyor.
Burak Arzova: BDDK ataması yeni bir teknik direktörün takımına yönetimin oyuncusunun eklenmesi gibi bir şey.
Türkiye ekonomisinde son birkaç yılda yaşananlar, biliminde ötesine geçerek kötü sonuçlar doğurmasına neden oldu. Alınan bilim dışı kararlar ülke ekonomisini en kötü seviyelere taşırken hem milyarlarca liralık rezervin erimesine hem de hayat pahalılığına neden oldu. Gelinen noktada TL tarihi dip seviyesine ulaşırken, enflasyon patladı. Yaklaşan seçimle birlikte alınan sert kararlar kuru baskılamaya yönelik olsa da sonrasında patlama yaşanacağını herkes tahmin ediyordu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yeniden seçilmesiyle birlikte gündem tamamen ekonomiye döndü.
Kabine toplantısının ardından alınan kararların açıklanması ve eski Ekonomi Bakanı Mehmet Şimşek’in yeniden Hazine ve Maliye Bakanlığına atanması piyasalar için iyi yorumlandı. Görüşmelerde Şimşek’in kuralları olduğu tartışılırken, kendi ekibini kurması ve aynı zamanda bağımsız hareket edeceği de iddia edilenler arasındaydı. Aktarılanlar kısmen gerçekleşirken, dünyada tanınan bir isim olan Hafize Gaye Erkan’ın Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanlığına atanması bunu destekledi. Fakat başkanlığı döneminde Şahap Kavcıoğlu’nun Türkiye ekonomisi için çok iyi kararlar almadığı tartışılan ve göreve geldiğinde 7 lira seviyesinde olan doların bugün 23 lirayı aşması eski başkan hakkında çok iyi görüşler olmadı. Bunun üzerine Kavcıoğlu’nun yeni Merkez Bankası başkanlığından sonra, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Başkanlığına atanması tartışmaları da beraberinde getirdi.
Heterodoks politikalara dönüşün için bir sinyal olarak değerlendirildi. 27 ay önce Merkez Bankası başkanı olan Kavcıoğlu’nun BDDK Başkanı olması ekonomistler tarafından da eleştirildi. Şimşek’in bu atama sonrası çok bağımsız kalamayacağını söyleyen ekonomistler, tek başına ekip kuramayacağını da paylaştı. Ondan önce Naci Ağbal 4 ay başkanlık yapmış, Murat Uysal 16 ay, Murat Çentinkaya da 37 ay Merkez Bankası’nda görev yapmıştı.
‘U DÖNÜŞÜ NE KADAR UZUN SOLUKLU OLUR’
Bluebay Asset Management kıdemli analisti Timothy Ash “Türkiye - Erkan’ın “rasyonel” düşünürleri yeniden hakim kılmak için TCMB’de toptan tasfiye yapması gerekecek. Bu hareketlere ve oranlara göre yaptıklarına göre değerlendirilecek. İlk MPC, daha önce değilse bile 22 Haziran’da beliriyor. Enflasyon yüzde 40’ın biraz altındayken yüzde 8,5’teki politika faizleri, zayıflayan bir lira ve çok sınırlı döviz rezervi kapsamı karşısında sürdürülebilir değil” dedi. Ekonomist Selva Demiralp ise “Şahap Kavcıoğlu’nun BDDK başkanı olarak atanması eski modelin ölmediği, muhtemelen dinlenmeye çekildiğine işaret. Bu durumda Gaye Erkan’ın TCMB başkanlığı ile beklenen ortodoks U-dönüşü ne kadar uzun soluklu olur?” yorumunu yaptı.
‘ŞİMŞEK TEK BAŞINA EKİP KURAMAYACAK MI?’
Gelecek Partili Serkan Özcan “İktidar işe, Şahap Kavcıoğlu’nun Merkez Bankası’ndaki ‘üstün başarılarını!’ ödüllendirerek başlamış. Merkez Bankası’nı ihya eden Kavcıoğlu şimdi de BDDK’yı ihya edecek! Hala iyi niyetle umudunu koruyan var mı yeni ekonomi yönetiminden?” yorumunu paylaştı. İktisatçı Tahsin Bakırtaş ise “Şahap Kavcıoğlu’nun BDDK, Hafize Gaye Erkan’ın Merkez Bankası Başkanlığı’na atanması Şimşek’in tek başına ekip kuramayacağının göstergesi, karışık politikalarla yol alacaklar ki bu da uyduruk bir programı ortaya çıkarır” ifadelerine yer verdi.
‘PİYASALAR AĞBAL’IN ÖMRÜNÜ BİÇEBİLİR’
Gelecek Partili ekonomist Kerim Rota sosyal medya hesabı üzerinden şu paylaşımı yaptı:
“Şahap Kavcıoğlu yaklaşık 2 yıllık görev süresinde Türk Lirasının dolara karşı değerini 7.26’dan 23.30’a düşüren politikalara imza attı. Performansı sayesinde TCMB ve BDDK gibi en tepe ekonomi kurumlarının her ikisinin de başkanlığını yapan tek kişi olacak. Dünkü Politikyol röportajımdan bir alıntı ‘Merkez Bankası Başkanlığı gibi önemli yerlerde de bir değişiklik bekliyor musunuz? Başta TCMB olmak üzere BDDK, SPK, Kamu bankaları, TMSF gibi kurumların tüm üst düzey pozisyonları baştan aşağı değişmek zorunda. Vatandaşın 5 yıldır uygulanan bu politikalar için ödediği ve ödeyeceği bedeller yanında bu bürokratların görevden alınmaları küçük bir bedel olsa da önemli mesaj içerir.’ Aksi takdirde piyasalar sayın Şimşek’e sayın Naci Ağbal’ın akibetini ve ömrünü biçmeye başlayacaklardır.”
GÖREV TESLİMİ YAPILDI
Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Atama Kararı ile Şahap Kavcıoğlu’nun yerine TCMB Başkanlığına Amerika’da uzun yıllar ekonomi üzerine görev icra eden Hafize Gaye Erkan atandı. TCMB binasında düzenlenen devir teslim töreni ile Erkan, başkanlığı Şahap Kavcıoğlu’ndan devralarak görevine başladı. Törende Erkan ve Kavcığlu birbirlerine çiçek takdim etti.
Hafize Gaye Erkan, son 2 yılda Merkez Bankası’na yaptığı hizmetlerden dolayı Kavcıoğlu’na teşekkür ederek, “Zorlu bir süreci ekibinizle yürüttünüz. Güzel emekleriniz için teşekkür ediyoruz. Hem ülkemiz adına hem de Merkez Bankası’nın çalışanları adına bu desteğinizi, emeğinizi ve hizmetlerinizi her zaman minnetle hatırlayacağımı bilmenizi isterim. Cumhurbaşkanımıza da bu görevi şahsıma, ülke ve vatanımız adına beni layık gördükleri için çok teşekkür ediyorum. Minnettarım, onur duydum” ifadelerini kullandı.
ABD’NİN EN İYİ BANKALARINA BAŞKANLIK YAPTI
Merkez Bankası’nda ilk kadın başkan olan Hafize Gaye Erkan’ın geçmişi oldukça dolu. Bankacılık, yatırım, risk yönetimi, teknoloji ve dijital inovasyon konularında uzmanlığa sahip ve Princeton Üniversitesi Yöneylem Araştırması ve Finansal Mühendislik Bölümü Danışma Konseyi’nde de görev yapıyor. İstanbul’da 1982 yılında doğan Erkan, İstanbul Erkek Lisesi’nden mezun olmasının ardından Boğaziçi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği bölümünü 2001’de tamamladı. Eğitimine ABD’de devam eden Erkan, 2005’te Princeton Üniversitesi’nde yöneylem araştırması ve finans mühendisliği alanında doktora derecesi aldı. Erkan, Harvard Business School’da yönetim bilimleri ve Stanford Üniversitesi’nde liderlik üzerine iki eğitim programını da tamamladı.
Kariyerine 2005 yılında Goldman Sachs’ta başlayan Erkan, burada görev yaptığı 9 yıl boyunca ABD’deki büyük bankalar ile sigorta şirketlerinin yönetim kurulları ve üst düzey yönetim ekiplerine bilanço yönetimi, stres testi ve sermaye planlaması, risk yönetimi, birleşme ve satın alma konularında danışmanlık hizmeti verdi. First Republic Bank’ta 2014 yılında çalışmaya başlayan Erkan, burada çalıştığı yaklaşık 8 yıl süresince eş icra kurulu başkanı (Co-CEO), başkan, yönetim kurulu üyesi, yatırım direktörü, mevduat direktörü ve risk eş direktörü olarak görev yaptı.
Merkezi ABD’de bulunan mücevher şirketi Tiffany & Co’da 2 yıl yönetim kurulu üyesi olan Erkan, 2022’de, Fortune 500’de yer alan küresel finans danışmanlığı şirketi Marsh McLennan’ın yönetim kuruluna katıldı. San Francisco Business Times’ın 2018’deki araştırmasına göre, Amerika’nın en büyük 100 bankasında başkan veya CEO unvanına sahip 40 yaşın altındaki tek kadın olan Erkan, aynı yıl San Francisco Business Times’ın “40 Yaş Altı 40 Listesi” ile Crain New York Business’ın “40 Yaş Altı 40 Listesi”nde yer aldı.
Erkan, 2019 yılında da Crain’s’in “Bankacılık ve Finans Sektöründe Önemli Kadınlar Listesi” ile American Banker’ın “İzlenmesi Gereken Kadınlar Listesi”ne girdi. Bankacılık, yatırım, risk yönetimi, teknoloji ve dijital inovasyon konularında uzmanlığa sahip olan Erkan, Princeton Üniversitesi Yöneylem Araştırması ve Finansal Mühendislik Bölümü Danışma Konseyi’nde de görev yapıyor.
‘ATAMA YAPMASININ ÖNÜ KESİLDİ’
Ekonomist Refet Gürkaynak “Aklımızla alay edilen bir gün daha. Ve fakat kendi düşen ağlamaz” dedi. Ekonomist İris Cibre de “Bu gerçekten enteresan bir nokta ‘Görevden alındı’ denmiyor ‘TCMB Başkanı Kavcıoğlu atanmıştır’ deniyor” ifadelerini kullandı. Analist Cahit Saraçoğlu da sosyal medya hesabı üzerinden şu yorumu paylaştı: “Şimşek’in adı geçerken operasyon da başlamış. Ekonomi yönetiminin teslim edileceği beklenirken, Hazine ve Maliye’nin başına gelen Mehmet Şimşek’in ekonomi birimlerinde yapacağı atamalarda sıkıntı yaşayacağı görülüyor. Geleceği Mayıs’ta konuşulan Şimşek’in atama yapmasının önceden önünün kesildiği ortaya çıktı. BDDK’da 3 Mayıs’ta boşalan üyeliklere Şimşek’in atama yapması beklenmeden hızla Ahmet Aksu, Süleyman Çelik ve Mehmet Ertürkmen’in atanması dikkat çekti. Resmi Gazete’de BDDK Başkanlığına Şahap Kavcıoğlu’nun ataması yapıldı.”
’27 AYDA DOLAR YÜZDE 220 ARTTI’
Ekonomist Tunç Şatıroğlu “Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu’nun TCMB’nin başında olduğu sürede dolar kuru yüzde 220 artmış oldu. Naci Ağbal zamanında dolar kuru yüzde 15 düşmüştü” dedi. Ekonomist Burak Arzova da “Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu Başkanlığı’na TCMB Eski Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun atanması, yeni teknik direktörün takımına yönetimin oyuncusunun eklenmesi gibi bir şey. Teknik Direktör üzerinde yönetimin baskısını sezon ilerledikçe daha çok göreceğiz gibi” yorumunu yaptı.
Ekonomist Artunç Kocabalkan ise “TCMB/BDDK Gaye Hanım/Şahap Bey atamaları hayırlı olsun! TCMB Başkanı Gaye yeni Şahap oldu. Şahap da yeni Nebati! Çok geriye gitmeye gerek yok. Covid öncesi yabancının tüm dövizini verip gönderelim derken karıştı piyasalar. Neydi bu uygulama? Mahfi Eğilmez yazmıştı:
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK), bankaların daha fazla kredi vermesini sağlamak için yeni bir model geliştirdi. Bu modelin temelini de aktif rasyosu oluşturuyor. BDDK‘nın yeni başkanı kim? Şahap bey kimin adamı? Peki; Bir para politikası uygulamasındaki temel unsur para arzını ve kredi miktarını kontrol etmek değil midir? Yerel seçimler öncesi hükümetin popülist kredi genişlemesinin önünde engel var mı, yok! Zaten mali kural da yok. Şimdi aktif rasyosunun mucidi BDDK’nın başkanı Şahap Bey, peki yerel seçim yaklaşırken bankacılık sektörüne ve özellikle kamu bankalarına kredi baskısını kim yapacak? Cevdet Akçay ile görüşülüyor demiştim; danışma kurulu içinmiş. Tanıdığım Cevdet Akçay kuyruğu çok diktir yanlışa yanlış, doğruya doğru der. Sanki bu topa girmez ama tabi belli de olmaz hayırlısı olsun bakalım. Hayırlısı olsun!”
‘HÂLÂ GÖREVDEN ALINMADI’
Ekonomist Mahfi Eğilmez “Ekonomi politikasını rasyonel zemine döndürmenin ilk adımı enflasyonu gerçeklere göre hesaplamak ve açıklamaktır. Gerçeği görmek doğru teşhis koymayı, doğru teşhis koymak doğru tedaviyi getirir. Gerçek enflasyonu görmeden doğru ekonomi politikası uygulanamaz. Deyim yerindeyse Merkez Bankası vagon değil lokomotiftir. Treni o çeker” dedi. Ekonomist Öner Günçavdı da “Tekrar demekte yarar var. TCMB’nin eski başkanı daha görevden alınmadı. Cumhurbaşkanının görev süresi biter bitmez. Onun da süresinin otomatik olarak tamamladığı düşünülüyor. Sanırım bunda haklılık payı var. Dolayısıyla TCMB’mizin iki başkanı yok. Kavcıoğlu’nun oturduğu koltuk sadece BDDK koltuğu” yorumunu yaptı.
