Genel seçimlerin ardından akaryakıt fiyatlarında 15 liranın üzerinde gerçekleşen fahiş zamlar sadece otomobil sahiplerini etkilemedi. Akaryakıt bayileri son bir yılda zor zamanlar yaşarken, son iki ayda ise çıkmaza girdi. Akaryakıt sektöründe elde edilen karlar, artan giderler ve POS komisyonları nedeniyle azalırken, bayilerden ise tek tek kapanma haberleri geliyor. Bu sebeplerle birlikte son bir yılda 2 bini aşkın akaryakıt bayisi kapandı.
Özellikle 28 Mayıs Seçimleri sonrasında akaryakıt fiyatlarında görülen peş peşe zamlar, sadece otomobil sahiplerini zor duruma sokmuyor. Enerji maliyetlerinde görülen artışlar, POS cihazı işlemlerinde bankalara verilmesi gereken komisyon, nakliye, teminat mektubu zorunluluğu ve asgari ücret zamları, akaryakıt sektöründe bayileri bir hayli zor duruma sokuyor.
Türkiye akaryakıt sektöründe, bayi tarafında kar marjlarının oldukça düşmesindebn şikayetçi olunurken bu durum kapanma ve el değiştirmelere de sebep oluyor. Sektör kaynaklarının açıklamalarına göre; 13 binden fazla bayinin bulunduğu akaryakıt sektöünderde 2022’nin son aylarından bu yana 2 bin civarında bayi kapandı.
Sektörde rafineri çıkışı ve pompa satış fiyatı arasındaki brüt karın yüzde 8 olduğu ifade edilirken bu payın yarısı istasyona yarısı da ana dağıtım şirketine gidiyor. İstasyonlar akaryakıt satışından elde etmiş oldukları yüzde 4’lük brüt karın yüzde 1’ini nakliyeye, yüzde 1.5’ini POS işlemlerinde bankalara ödüyor. Kalan yüzde 1.5 ise personel maaşı, vergi, fatura gibi diğer giderlere gidiyor.
TABGİS: Çok ciddi sermaye erozyonu var
Dünya'ya açıklamalarda bulunan Türkiye Akaryakıt Bayileri Petrol ve Gaz Şirketleri İşveren Sendikası (TABGİS) Başkanı Murat Bilgin, “Türkiye’nin 7/24 çalışan en büyük vergi dairesiyiz. Bu vergileri toplarken maalesef yaşama şansı verilen bir kar marjımız yok. Ciddi bir sermaye erozyonumuz var” ifadelerini kullandı. Sıkıntıların kaynağının geçmişten geldiğini ifade eden Bilgin, son zamlar ve düzenlemelerle erozyonun had safhaya ulaştığını dile getirdi.
'1 KURUŞLUK ZAM BİKLE ÖNEMLİ'
Akaryakıt bayilerinin mali yükünün arttığını ifade eden Bilgin, büyükşehirlerdeki istasyonların bile maliyetleri kurtaramaz noktaya geldiğini söyledi. İstanbul Avrupa yakası için 1 Temmuz’da 14 kuruş olan nakliye maliyetinin 19 kuruşu geçtiğine işaret eden Bilgin, “Bizim için 1 kuruşluk artış bile çok önemliyken artış 5 kuruşu geçti” dedi.
Bayilerin üzerinde büyük bir yük olan nakliye maliyetlerinin çok arttığına dikkat çeken Bilgin, EPDK’dan taleplerinin nakliyenin kar marjının dışına çıkarılması olduğunu söyledi.
En önemli gider kalemlerinden birinin de kredi kartı POS komisyonları olduğunu söyleyen TABGİS Başkanı Bilgin, Merkez Bankası’nın faiz artış kararıyla takas komisyonlarının arttığını kaydetti. “Takas komisyonu artınca bizim de maliyetlerimiz artıyor” diyen Bilgin, temmuz başında 18 kuruş olan maliyetlerinin şu anda 59 kuruşa çıktığını kaydetti.
Tüketicinin alım gücünün düşmesiyle kartlı alışverişlere ağırlık verildiğini ifade eden Bilgin, “Türkiye ortalamasına baktığımızda istasyonlarda kartlı alışveriş yüzde 60 civarında ama büyükşehirlerde oran yüzde 95’e çıkıyor. İstasyonlarda nakit para dolaşmıyor. Dolayısıyla bu maliyete de çok ciddi anlamda katlanmak zorunda kalıyoruz.
Yani kendi cebimizden sermaye koymak zorunda kalıyoruz” dedi. Akaryakıta zam gelecek beklentisiyle tüketici alımları nedeniyle sektörün stoklu çalışamadığını da söyleyen Bilgin, bu nedenle bayilerin de artan fiyat üzerinden alım yaptığını kaydetti.
