AB ile on yıllardır gerilimli bir ilişki yaşayan Polonya, savaşla beraber politik tavrının da yönünü değiştirerek AB ile aralarında sorun teşkil eden yasaları hızla değiştirdi.
Rusya’nın Ukrayna’ya yaptığı saldırı Avrupa Birliği (AB) içinde on yıllardır süren gerilimleri bir anda ortadan kaldırdı. AB ve Polonya arasındaki gerilim yıllardır sürüyordu. PiS Partisi tarafından yönetilen Polonya’ya bağımsız hukuk ve özgür medya müdahale konusunda suçlamalar ve yaptırımlar uygulandı.
Polonya ayrıca AB’nin ve NATO’nun Rusya tehlikesine yeteri kadar hassasiyet göstermemesinden şikayet ediyordu. Bu noktada haklı çıktığı anlaşıldı. 18. Yüzyıldan beri sürekli Rus saldırıları yaşayan Polonya halkının şuuru altında Rus tehdidi yatıyor. Öte yandan savaşla birlikte milyonlarca mülteciyi karşıladı ve Ukrayna’ya silah ve yardım sevkiyatı için transit ülke oldu. Yani bir yönden AB de Polonya’nın önemini kavramış oldu.
'SAVUNMA BÜTÇESİ ULUSAL BÜTÇENİN YÜZDE 3'Ü KAPSAYACAK KADAR ARTACAK'
Polonya Anayasa Mahkemesi’nin AB hukukunun önceliğini tartışmalı hale getiren kararından sonra AB İnsan Hakları Mahkemesi Polonya’ya kararı düzeltene kadar her gün 1 milyon euro para cezası yaptırımı uygulamıştı. Bu karardan sonra Polonya AB ilişkileri daha da gerilimli hale geldi.
Ancak şimdi Polonya’da "Güvenliğimiz savaşın sonucuna bağlı" düşüncesi hakim ve bu amaçla hızlı adımlar atıldı. Öncelikli olarak Cuma günü bütün partiler tarafından kabul edilmesi beklenen yeni bir yasayla savunma bütçesi 2023 yılından itibaren ulusal bütçenin yüzde 3’ünü kapsar bir şekilde arttırılacak. Asker sayısı arttırılacak ve yüklü silah ithalatı yapılacak.
'KİM KENDİNİ KORURSA YARDIM ALIR'
NATO ve AB’ye karşı daha önce eleştiriler açıklamaları ile tanınan Polonya Başbakan Yardımcısı Jaroslaw Kacyinski yeni bütçeyle ilgili olarak "Dış dünyanın olaylara açık müdahalesi ancak Ukrayna’nın Rus ordusuna karşı kararlı direniş göstermesi ile oldu. Bundan çıkarılacak ders, kim kendini korursa yardım alır. NATO'dan da. Tabi ki bu yardımları da hesaba katıyoruz. Ama önce kendimizi hesaba katmalıyız" diyor.
Polonya Devlet Başkanı Andrjez Duda eğitim bakanlığına ders içeriklerini ideolojik yön verme yetkisi tanıyan Lex Czarnek isimli yasayı 2 Mart’ta veto etti. Bu yasa hem AB nezdinde hem de iç kamuoyunda tartışmalara neden olmuştu. Başkan bu kararını “Önemli sorunlar güvenliğin önüne geçmemeli“ olarak açıkladı. Öte yandan bu yasanın iktidarın değişmesi halinde yeni iktidar tarafından suistimal edilebileceğini söyledi.
DUDA: HAKİMLERİ KONTROL AMAÇLI ODALAR İPTAL EDİLSİN
Başkan Duda, Şubat başında da Polonya Yüksek Mahkemesinde hakimleri kontrol amaçlı disiplin odasının iptali için bir yasa teklifi sunmuştu. Duda bu odanın kaldırılması hakkında ise ‚“Umarım bu inisiyatif Avrupa’daki şüpheleri ortadan kaldırır ve AB içindeki birliği kuvvetlendirir. Buna hepimizin ihtiyacı var‘‘ açıklamasını yaptı.
Diğer tartışmalı konu ise muhalif medyaya müdahale imkanı tanıyan yasa tasarısıydı. Bu yasa ise Noel döneminde geri çekilmişti. Geri çekilmesinde AB yaptırımlarının da rolü olmuştu. Duda attığı bu adımlarla kritik duruma düşen seçilme şansını yükseltmek istiyor.
