İran'da reformist Tebriz Milletvekili ve eski Sağlık Bakanı Mesud Pezeşkiyan, cumhurbaşkanı seçiminin ikinci turunda oyların yüzde 53,7'sini alarak İran'ın 9'uncu Cumhurbaşkanı oldu.
İran İçişleri Bakanlığı Seçim Merkezi Sözcüsü Muhsin İslami, düzenlediği basın toplantısında, dün gerçekleştirilen cumhurbaşkanı seçimlerinin ikinci tur oy sayım işlemlerinin tamamlandığını duyurdu. İslami, ülke genelinde yaklaşık 59 bin sandıkta kullanılan toplam 30 milyon 530 bin 157 oyun sayıldığını açıkladı. Buna göre, reformist aday Mesud Pezeşkiyan 16 milyon 384 bin 403 oy alarak yüzde 53,7 oy oranına ulaştı. Muhafazakar rakibi Said Celili ise 13 milyon 538 bin 179 oyla yüzde 44,4 oy oranında kaldı. Seçimlere katılım oranı yüzde 49,8 olarak gerçekleşti.
TÜRK KİMLİĞİ İLE ÖNE ÇIKAN LİDER
İran'da 14. dönem cumhurbaşkanı seçimini kazanan Mesud Pezeşkiyan, yalnızca siyasi kariyeriyle değil, kişisel duruşuyla da dikkat çekiyor. 29 Eylül 1954'te Mahabad'da İranlı Türk bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Pezeşkiyan, Türk kimliğiyle iftihar ettiğini sık sık dile getirdi. Soyadı, Farsçada "Doktorlar" anlamına gelen Pezeşkiyan, Tebriz Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden mezun oldu ve İran-Irak savaşında hem muharip hem de doktor olarak görev yaptı.
Pezeşkiyan, 1985 yılında pratisyenlik kursunu tamamladıktan sonra Tebriz Sağlık Bilimleri Üniversitesi'nde genel cerrahi ihtisasına devam etti. 1993 yılında kalp cerrahisi uzmanı olarak mezun olan Pezeşkiyan, 1994-1999 yılları arasında Tebriz Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörü olarak görev yaptı.
ÇOCUĞUNU KAYBETTİ
1994 yılında bir trafik kazasında eşi Fatma Mecidi ve bir oğlunu kaybeden Pezeşkiyan, geriye kalan iki oğlu ve kızını tek başına büyüttü. Bu kayıp ve özveri hikayesi, Pezeşkiyan'ı İran toplumunda şefkatli ve dirençli bir figür olarak öne çıkardı.
SİYASETE GİRİŞİ VE HATEMİ DÖNEMİ
Pezeşkiyan'ın siyasi kariyeri, 1997 yılında eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi döneminde Sağlık Bakanı Yardımcısı olarak atanmasıyla başladı. 2001 yılında Sağlık Bakanı olarak atanan Pezeşkiyan, 2005 yılına kadar bu görevde kaldı. 2008 yılında Tebriz Milletvekili olarak Meclis'e girdi ve o tarihten bu yana beş dönem boyunca Tebriz'i temsil etti.
BATI'YLA İYİ İLİŞKİLERİ DESTEKLEDİ
Pezeşkiyan, hükümetin muhaliflere karşı tutumuna sert eleştiriler getirdi. 2009'daki cumhurbaşkanı seçimi sonrası çıkan olaylardan sonra güvenlik güçlerinin müdahalelerini eleştiren Pezeşkiyan, muhafazakar vekillerle gerginlik yaşadı. 2013'teki cumhurbaşkanı seçimlerinde adaylık başvurusu yapan ancak daha sonra adaylığını geri çeken Pezeşkiyan, 2016-2020 yılları arasında İran Meclis Başkan Yardımcısı olarak görev yaptı ve bu süreçte nükleer anlaşma ve Batı'yla iyi ilişkileri savundu.
MAHSA AMİNİ'NİN ÖLÜMÜ VE AÇIKLAMALARI
Eylül 2022'de Mahsa Amini adlı genç bir kadının polis nezaretinde ölmesi üzerine, Pezeşkiyan devlet televizyonunda zorunlu başörtüsü yasasına dair eleştirilerini dile getirdi. Kadınlara yönelik müdahalelerin durumu kötüleştirdiğini belirterek, "Biz çocuklarımızın iffetli olmasını istiyoruz ancak bu davranışlar onları dinden uzaklaştırıyorsa bu yöntemi sürdürmemeliyiz," dedi.
EKONOMİ VE ADALET VURGUSU
Pezeşkiyan, eski Cumhurbaşkanları Muhammed Hatemi ve Hasan Ruhani ile eski Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif gibi isimlerin desteğini aldı. Seçim kampanyalarında, etnik ve mezhebi ayrımcılıkla mücadele ve zorunlu başörtüsü sorunlarına vurgu yaptı. Ekonomi ve adalet konularında çözümler vaat eden Pezeşkiyan, internet yasaklarını büyük ölçüde kaldıracağını ve Batı ile daha iyi ilişkiler kurulması gerektiğini belirtti.
İLK REFORMİST CUMHURBAŞKANI
2005'ten sonra İran'da seçilen ilk reformist cumhurbaşkanı olan Pezeşkiyan, ülkenin iç ve dış politikasında önemli reformlar yapmayı ve Batı ile ilişkileri güçlendirmeyi hedefliyor.
Bu kapsamlı değerlendirmeyle Mesud Pezeşkiyan'ın cumhurbaşkanlığı zaferi ve siyasi kariyeri, İran'ın geleceğinde önemli bir rol oynamaya hazırlanıyor.
