ABD Başkanı Donald Trump’ın İran'la dolaylı nükleer müzakerelere başlayacağını duyurması, Tel Aviv'de ciddi endişelere yol açtı. İsrail, olası bir anlaşmanın “yetersiz” olmasından ve İran’ın nükleer kapasitesine ulaşmasından kaygı duyuyor.
ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’la dolaylı nükleer müzakerelere başlanacağını açıklaması, İsrail'de ciddi endişelere neden oldu. Trump, bu duyuruyu 7 Nisan’da Oval Ofis’te İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yaptığı ortak basın toplantısında yaptı. İsrail Hükümet Sekreteri Yossi Fuchs, Netanyahu’nun bu gelişmeyi Trump’tan sürpriz bir şekilde öğrendiğini aktardı.
İRAN'LA ANLAŞMA OLASILIĞI İSRAİL'E GÜVENLİK TEHDİDİ
İsrail basınına göre, 12 Nisan'da Umman'da başlayan görüşmelerin ilk turu Tel Aviv yönetiminde rahatsızlık yarattı. Haaretz gazetesinde yer alan analizde, Netanyahu’nun görüşmelerden bir anlaşma çıkmasını istemediği, çünkü olası bir uzlaşının İsrail’in güvenlik çıkarlarına aykırı olabileceği belirtildi.
İsrail'in temel endişesi, Trump’ın İran'la “vasat” bir anlaşmaya imza atarak Tahran’ın nükleer kapasitesini sınırlamak yerine meşruiyet kazandırması. Netanyahu’nun "yüksek sesle dile getirmek istemediği" bu korku, İsrail’in ABD’nin baskısından çekinerek olası bir anlaşmayı istemese bile kabullenmek zorunda kalabileceği yönünde.
'LİBYA MODELİ'
Netanyahu, ABD'den İran’ın nükleer programının tamamen ortadan kaldırılmasını öngören "Libya modeli"ni talep etti. İsrailli yetkililer, aksi takdirde askeri seçeneğin gündeme alınması gerektiğini savunuyor. Axios'a konuşan üst düzey bir yetkili, Tel Aviv’in Washington’a, müzakerelerin başarısız olması durumunda askeri seçeneğe yönelmesi için baskı yaptığını ifade etti.
İsrail’in bir diğer kaygısı ise İran’ın nükleer bomba yapımına yetecek kapasiteye çok yaklaştığı iddiası. İsrailli güvenlik yetkilileri, müzakerelerden çıkacak bir anlaşmanın İran’a zaman kazandırarak Trump sonrası süreçte nükleer silaha ulaşmasını kolaylaştırabileceğinden endişeli.
Öte yandan, İranlı yetkililer, ilk tur görüşmelerde nükleer altyapının sökülmesi veya açık askeri tehdit içeren taleplerin yer almadığını bildirdi. Bu da İsrail'de “Libya modeli”nin masada olmadığı yönünde algılanarak rahatsızlık yarattı.
'ANLAŞMANIN YAPILMA İHTİMALİ BİLE BÜYÜK HATA'
İsrail’deki Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü’nden İran uzmanı Dr. Benny Sabti, Trump’ın müzakereleri olumlu bir şekilde nitelendirmesini “zayıflık işareti” olarak değerlendirerek, “Bu açıklama İran’ın elini güçlendirir. Büyük bir hata yapıldı.” dedi.
İsrail medyası ise Netanyahu’nun Trump ile görüşmesinden “eli boş” döndüğünü ve bu durumun diplomatik açıdan “küçük düşürücü” olduğunu savundu.
