Vietnamlı eski emlak devi Truong My Lan, cellattan kurtulmak için 9 milyar dolar bulmak zorunda. İdam mahkumu kadın, hayatını kurtarmak için zamana karşı yarışıyor. İşte detaylar...
Vietnam'ın eski emlak devi Truong My Lan, dünyanın en büyük bankacılık sahtekarlığının başındaki isim olduğu gerekçesiyle verilen ölüm cezasına yapılan temyiz başvurusunu da kaybetti.
Ölüm cezası nadiren görülen ve şoke edici bir karardı. Vietnam'da beyaz yaka bir suç nedeniyle ölüm cezası alan çok az sayıdaki kadından biri oldu.
10 YILDA 44 MİLYAR DOLAR HORTUMLAMIŞ
BB Türkçe'de yer alan habere göre, mahkeme, Truong My Lan'ın gizlice ülkenin beşinci büyük bankası Saygon Ticari Bankası'nı kontrol ettiğini ve 10 yıldan uzun süre boyunca bir paravan şirketler ağıyla bankadan toplam 44 milyar dolarlık kredi ve nakit parayı hortumladığını tespit etti.
Savcılar, 27 milyar doların beyan edilenden farklı amaçlarla kullanıldığını ve 12 milyar dolarının da zimmete geçirildiğini iddia etti. Truong My Lan, zimmet suçunun sabit görülmesi nedeniyle ölüm cezasına çarptırıldı.
Ancak Vietnam yasalarına göre Truong My Lan, 12 milyar doların yüzde 75'ini, yani 9 milyar doları geri ödeyebilirse, cezası ömür boyu hapse çevirilebiliyor.
TEMYİZ DURUŞMASINDA PİŞMAN GÖRÜNÜYORDU
Emlak şirketi Van Thinh Phat Grubu'nun yönetim kurulu başkanlığını yapan Truong My Lan, Nisan ayındaki davasında bazen meydan okur bir tavır takınmıştı. Ancak temyiz duruşmalarında daha pişman görünüyordu.
Truong My Lan, devlete bu kadar büyük bir yük olmaktan utanç duyduğunu ve tek düşüncesinin aldıklarını geri ödemek olduğunu söyledi.
Truong My Lan, Ho Şi Minh City'deki Çinli-Vietnamlı mütevazı bir ailenin çocuğuydu.
Annesiyle birlikte pazar tezgahlarında makyaj malzemeleri satış yaparak ticarete başladı. Vietnam'ın Doi Moi diye anılan ekonomik reform döneminde mülklere yatırım yaptı. 1990'larda büyük bir oteller ve restoranlar portföyüne sahip olmuştu.
2024 Nisan ayında hüküm giyip, ceza aldığında önde gelen emlak şirketlerinden Van Thinh Phat Grubu'nun başındaydı. Dönemin Komünist Parti Genel Sekreteri Nguyen Phu Trong'un önderlik ettiği yolsuzlukla mücadele programında dramatik bir gelişmeydi.
MERHAMETİ HAK ETMEDİĞİNİ SAVUNUYORLAR
Davadaki diğer 85 sanık da ceza aldı. Dört sanık ömür boyu hapse çarptırılırken, diğer sanıklar 20 yıldan ertelenmiş 3 yıllık hapse kadar çeşitli cezalar aldı. Truong My Lan'ın kocası 9, yeğeni de 17 yıl hapse çarptırıldı.
Vietnam Merkez Bankası'nın bankacılık sektöründe yaygın bir paniği önlemek için Saygon Ticari Bankasını kurtarmaya milyarlarca dolar harcadığına inanılıyor. Savcılar, Truong My Lan'ın suçlarının 'büyük ve eşi benzeri görülmediğini' belirtti ve merhameti hak etmediğini vurguladılar.
Truong My Lan'ın avukatları ise müvekkillerinin gerekli 9 milyar doları bulmak için elinden geldiğince hızlı uğraştığını söylüyor. Ancak varlıklarını satıp, nakite çevirmenin zor olduğunu savunuyorlar.
PARA TOPLAMAK İÇİN ARKADAŞLARININ KAPISINI ÇALDI
Truong My Lan'ın varlıklarının bazıları başkent Ho Chi Minh City'deki, teoride gayet çabuk satılabilecek lüks konutlar. Geriye kalan kısmı ise diğer işletmelerdeki hisseleri ve emlak projelerindeki payları.
Savcılık, sahtecilikle bağlantılı binden fazla farklı varlık tespit etti. Bu varlıklar şimdilik, yetkili makamlarca donduruldu. BBC'nin araştırması, Truong My Lan'ın gerekli parayı toplayabilmek için arkadaşlarının yardımına da başvurduğunu tespit etti.
Avukatları, mali gerekçelerle yargıçlardan müvekkilerine merhamet etmesini istiyordu. Ölüm cezası hükümlüsüyken, varlıklarını ve yatırımlarını mümkün olan en iyi fiyatlara satmasının ve 9 milyar doları toplamasının zor olduğunu söylüyorlardı.
CELLATTEN KURTULMAK İÇİN ZAMANA KARŞI YARIŞIYOR
Ölüm cezası, ömür boyu hapse çevrilirse bunu çok daha rahat yapabileceğini savunuyorlardı.
Truong My Lan'ın avukatı Nguyen Huy Thiep BBC'ye yaptığı açıklamada 'müvekkilinin varlıklarının gerekli tazminat miktarının üzerinde olduğunu' söyledi.
Nguyen Huy Thiep ayrıca, "Ancak bunun için zaman ve satmak için uğraşmak gerek. Çünkü varlıklarının çoğu taşınmazlardan oluşuyor ve nakite çevirmek zaman alıyor. Truong My Lan mahkemenin tazminat ödemesini yapabilmesi için en iyi koşulları sağlamasını umuyor" demişti.
Yargıçların bu söylemden etkilenmesini pek kimse beklemiyordu. Temyiz başvurusunun reddedilmesiyle Truong My Lan, cellattan kurtulmak için kelimenin tam anlamıyla zamana karşı yarışıyor olacak.
Vietnam, ölüm cezalarını bir devlet sırrı olarak görüyor. Hükümet kaç kişinin infaz beklediğini açıklamıyor. Ancak insan hakları grupları 1000 kişiden fazla olduğunu ve Vietnam'ın en çok sayıda ölüm cezası infaz eden ülkelerden biri olduğunu söylüyor.
Genelde infazlar, hükümden uzun süre sonra gerçekleştiriliyor. Ancak mahkumlara infazdan kısa süre önce bildiriliyor. Truong My Lan bu olmadan önce 9 milyar doları toplayabilirse, büyük ihtimalle ölüm cezasından kurtulacak.
