Aydın'da dünyaya gelen Yahudi asıllı Dario Moreno, Türkiye Cumhuriyeti'ne bağlılığıyla biliniyordu. Türkiye pasaportunu Avrupa'da mesleğinin zirvesindeyken bile değiştirmedi. Ömrü boyunca hep 'İzmirli Dario' olarak kendini tanıtan ünlü sanatçı, İzmir'e olan sevgisini, "Ben ölsem İzmir'in kucaklarında olmak istiyorum" sözleriyle dile getirmişti. İşte, Dario Moreno biyografisi...
Sanat kariyerinde onlarca müzik albümüne ve sinema filmine imza atan Dario Moreno adını birçok festival ve ödül töreni düzenlendi. 1969'da Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın Dario Moreno ödülüne, Fransa'daki Türkiye büyükelçiliğinde görevli Esin Afşar ve Jacques Brel layık görüldü. 1988 yılında Akdeniz Müzik Yarışması'nda anısına konulan Altın Hitit ödülünü Gianluigi di Franco adlı şarkıcı aldı. Ayrıca Dario Moreno, Oeil Pour Oeil (Göze Göz) filmi ile Fransa'da en iyi yardımcı aktör ödülünü almaya hak kazandı.
DARIO MORENO'NUN HAYAT HİKAYESİ
3 Nisan 1921 tarihinde Aydın'ın Germencik ilçesinde dünyaya geldi. Dario Moreno aslen Sefarad Yahudisidir. Bazı atıflarda doğum yeri İzmir Mezarlıkbaşı olarak gösterildi. Ünlü müzisyenin bazı belgelerde doğum yeri olarak İzmir'i kullandığı görüldü.
Tren istasyonunda çalışan babası trajik şekilde vurulup öldürülünce yetim kaldı. Bu olaydan sonra annesiyle İzmir'e yerleşti. 4 kardeşi daha olan Dario Moreno, annesi Madam Roza tarafından geçim sıkıntısından dolayı Nido De Guerfanos Yetimhanesi'ne bırakıldı.
İlk öğrenimini Yahudi ilkokulunda gördü. Gençlik yıllarında farklı işlerde çalıştı. En yakın çocukluk dostu Alber Dinar'dı. Çalıştığı yıllarda kendini yetiştirdi ve Kardiçalı Han'da yanında getir götür işlerinde çalıştığı İzmir'in ünlü avukatlarından birinin katipliğini yaptı.
Geceleri Milli Kütüphane'ye gidip Fransızca çalıştı. Bu sırada gitar merakını, eline geçen bir gitar aracılığı ile geliştirdi. Aynı dönemde Bar-Mitsvah törenlerinde şarkılar söylemeye başladı. Gençlik çağlarında kendi semtinde ve İzmir'de iyice tanınır oldu.
ORHAN VELİ İLE ODA ARKADAŞI OLDU
Askerliğini 2. Dünya Savaşı sırasında piyade olarak Akhisar Orduevi'nde yaptı. Burada caz orkestrasında solistlik yaptı ve yine Konya ile Adana'daki askeri gazinolarda sahneye çıktı. Askerlik döneminde müzikle daha içli dışlı olan Dario Moreno, İzmir Kordon'da bulunan NATO binasında yer alan Marmara Gazinosu'nda sahneye çıktı.
İlk konserini Konak vapur iskelesinin üzerindeki gazinoda verdi. Müzisyenliğini biraz daha ilerletince, annesi Madam Roza ile birlikte Mithatpaşa Caddesi üzerinde bulunan Karataş semtindeki Asansör Sokağı'na taşındı. (Sokağın bugünkü adı 'Dario Moreno Sokağı'dır. Halk arasında bu sokak ve çevresi "Asansör" olarak anılır.)
Dario Moreno'nun ünü, İzmir Palas Oteli'nde iyice parladı. Askerlikten sonra bir süre İstanbul Fenerbahçe'deki Belvu Gazinosu'nun sahnesine çıktı. Bu sırada Ankara'da bulunan Bomonti Gazinosu'nda sahne almak üzere 2 gün için Ankara'ya gitti. Fakat 2 yıl Ankara'da kaldıktan sonra tekrar İstanbul'a dönebildi ve Fritz Kerten'in orkestrasına solist olarak girdi.
Ankara'da kaldığı yıllarda Orhan Veli ile oda arkadaşlığı da yaptı. İstanbul'da 1 yıl çalıştıktan sonra Yunanistan'ın Atina kentine gitti. Burada çalışırken Paris'te bulunan bir emprezaryoya telgraf çektikten sonra oraya gitti. Burada ilk olarak Perto Del Sol Müzikholü'nde sahneye çıktı. Almanya'daki ABD askeri kulüplerinde bir müddet şarkı söyledikten sonra Fransa'da ilk defa Jezabel şarkısı ile olağanüstü bir başarı elde etti.
UZUN YILLAR PARİS'TE ŞARKICILIK YAPTI
Paris'te, daha sonra Cannes'da bulunan Palm Beach Oteli'nde şarkı söyleyen Dario Moreno daha sonra söylediği 'Adieu Lisbon' ve 'Cou Courou Cou Cou' adlı kalipsolar ile ününü pekiştirdi. İstanbul'da yanında çalıştığı Fritz Kerten ile annesini yanına aldırdı. Fritz Kerten'in adını Andre Kerr'e çevirterek piyanist olarak yanına aldı.
Sezen Cumhur Önal ve Fecri Ebcioğlu, Dario Moreno'nun şarkılarına Türkçe söz yazdı. Jacques Brel'in yazıp sahneye koyduğu ve başrolünü oynadığı L'Homme de la Mancha adlı müzikal eserde 'Sancho Pancho' rolünü üstlendi. 1961 yılında Brigitte Bardot şarkısı kült eserlerden biri oldu.
Dario Moreno sanat kariyerinde 32 filmde rol aldı. Yazar ve yönetmen Kosta Kortidis, 2015 yılında kendi yazdığı ve hemen aynı yıl Cef Tiyatro'da sahneye taşıyarak kendi yönettiği 'Malulen Emekli Gökbilimci Hüseyin Çineli' tiyatro oyunun 2. perdesinin büyük bölümünü Dario Moreno için yazdı. Aynı oyunda, sanatçının görsellerini ve şarkılarını kullandı. Oyunun künyesinde yazar Kortidis, Dario Moreno'ya gerçek adıyla (David Arugete) yer verdi.
DARIO MORENO'NUN ÖLÜMÜ
1 Aralık 1968 günü İstanbul Atatürk Havalimanı'nda 47 yaşında hayatını kaybetti.
Paris'te galası gerçekleşecek oyununa ve Fransa'da ilk kez yapılacak 'Türk Gecesi'ne gideceği uçağına geç kalması ve uçağa bindirilmemesi üzerine havaalanındaki görevliyle girdiği münakaşa üzerine tansiyonunun yükselmesiyle birlikte geçirdiği rahatsızlık sonrası kanlar içinde kalarak yere yığıldı. Hipertansiyon hastası olan Dario Moreno, bu tartışmanın ardından hastaneye kaldırıldı fakat hastanede ilk müdahaleyi yapan doktorun ifadesine göre hastaneye geldiğinde hayatını kaybetmişti.
İstanbul'da ölen Dario Moreno, cenazesinin İzmir'e gömülmesini vasiyet etmişti. Fakat ölümünün ardından İzmir'den İsrail'e yerleşen annesi Madam Roza, oğlunun naaşını İsrail'deki Holon kentinde toprağa verdi.
DARIO MORENO FİLMLERİ
1953 - Môme vert-de-gris, La
1953 - Salaire de la peur, Le
1953 - Deux de l'escadrille
1954 - Quai des blondes
1954 - Femmes s'en balancent, Les
1954 - Mouton à cinq pattes, Le
1956 - Pardonnez nos offenses
1957 - Feu aux poudres, Le
1957 - Oeil pour oeil
1957 - Tous peuvent me tuer
1958 - Incognito
1959 - Femme et le pantin, La
1959 - Oh! Qué mambo
1959 - Nathalie, agent secret
1959 - Voulez-vous danser avec moi?
1960 - Candide ou l'optimisme au XXe siècle
1960 - Rivolta degli schiavi, La
1960 - Touchez pas aux blondes
1960 - Marie des Isles
1961 - Tintin et le mystère de la Toison d'Or
1962 - Lustige Witwe, Die
1963 - Femmes d'abord, Les
1963 - No temas a la ley
1963 - Tout pour le tout, Le
1963 - Bon roi Dagobert, Le
1964 - Dernier tiercé, Le
1965 - Saintes chéries, Les
1965 - Dis-moi qui tuer
1966 - Saint prend l'affût
1966 - Hotel Paradiso
1968 - Prisonnière
DARIO MORENO ALBÜMLERİ
* Granada- Adios Amigos
* Bossa Nova
* Calypso
* Le coco
* Canım İzmir
* Si Tu Vas A Rio / Viens
* Long Bos
* Moreno Poy Poy
* Mulata Ye Ye Ye
* Hatıralar Hayal Oldu / Olam Boyun Kurbanı
* Tropical Dario
* Oh Que Dario
* Deniz ve Mehtap
