Orta Asya Kafkasya Enstitüsü Uzmanı Gareth Jenkins, Avrupa'nın enerji konusunda Türkiye'ye ihtiyacı olduğunu belirterek, "Avrupa'nın alacağı doğalgaz konusunda, ister ticaret merkezi isterse geçiş noktası olsun, gelecekte Türkiye'ye bağımlılığı artacak." dedi.
Jenkins, Türkiye'nin enerjide yakın gelecekte üstleneceği anahtar role ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Türkiye'nin şu anda Avrupa'nın enerji güvenliğinde rol sahibi olduğuna işaret eden Jenkins, Türkiye'den Avrupa'ya doğalgaz gönderilmesi durumunda bu rolün çok daha önemli hale gelebileceğini söyledi.
Gareth Jenkins, Doğu Akdeniz doğalgazının önemli olduğu ifade ederek, şöyle konuştu:
"Eğer bu gaz büyük miktarlarda Türkiye üzerinden Avrupa'ya gönderilirse Avrupa da kaynaklarını çeşitlendirmiş olur, ki bence bunu yapmak için en ekonomik yol Türkiye'den karadan inşa edilecek boru hatlarıdır. Türkiye şu anda bir enerji ticaret merkezinden ziyade enerji geçiş merkezi konumunda bulunuyor. Türkiye'nin coğrafi konumu görüşmelerde kendisine avantaj sağlayıp güç veriyor, ama buradaki sınıra da dikkat etmek gerekiyor. Eğer Türkiye 'mevcut konumum gayet iyi bunun için çok yüksek transit geçiş ücreti istiyorum' derse, hem satıcı hem alıcı ülkeler uzaklaşabilir. Bu aslında bir tür kart oyunu gibi. Coğrafi konumu elini güçlendiriyor, ama Türkiye'nin de bu eli güzel oynaması gerekiyor."
Jenkins, Avrupa'nın da Rus gazına bağımlı olduğunu ve Türkiye gibi enerji kaynaklarını çeşitlendirme konusunda adımlar atmaya çalıştığını hatırlatarak, "Türkiye'nin sadece Kafkaslardan değil Orta Asya, Irak ve Doğu Akdeniz'den de yeni tedarikçiler edinebilme potansiyeli mevcut. Avrupa ülkeleri, özellikle Almanya bu kadar çok seçeneğe sahip değil. Bu nedenle, Avrupa'nın alacağı doğalgaz konusunda, ister ticaret merkezi, isterse geçiş noktası olsun, gelecekte Türkiye'ye bağımlılığı artacak." değerlendirmesinde bulundu.
TÜRKİYE'NİN MERKEZ OLMA POTANSİYELİ
Kaliforniya'daki Post Carbon Enstitüsü uzmanı Richard Heinberg de Türkiye'nin büyük bir enerji tedarikçisi olmasa da doğalgazın Ortadoğu'dan ve Hazar'dan taşınması için doğal bir merkez ve ticaret için de muhtemel bir pazar olduğunu belirtti.
Doğalgazın çoğunlukla boru hatlarıyla transfer edildiğini ve sınırları geçmesi için basit anlaşmaların yeterli olabildiğini vurgulayan Heinberg, "Örneğin Kanada gazının ABD'ye, ABD gazının Meksika'ya ve Rus gazının Çin'e gönderilmesi gibi uygulamalar var. Avrupa da büyük bir gaz müşterisi ve birçok farklı ülkeyi içeriyor. Ortadoğu'dan ve Hazar'dan Avrupa ülkelerine doğalgaz gelecekse boru hatlarının Türkiye'den geçmesi gerekiyor. Bu durum, dünyadaki diğer örnekler incelendiğinde, Türkiye'nin de enerji merkezi olmak için nasıl bir potansiyele sahip olduğunu gösteriyor." dedi.
Türkiye'nin hem transit bir enerji merkezi hem de ticaret merkezi olabileceğini belirten Heinberg, şunları kaydetti:
"Her iki merkez birden olması için jeopolitik bir destek gerekir. ABD ve AB arasındaki ilişkiler ve Rusya ile ilişkiler gibi birçok etkenden söz edebiliriz. Türkiye de AB de büyüyen doğalgaz ihracatçıları konumunda. Ancak tüm fosil yakıtlar gibi doğalgaz da tükenen ve yenilenemeyen bir kaynak. Endüstriyel ekonomileri bu tükenecek kaynak üzerine inşa etmek ülkeler için yıkım olabilir. Petrol piyasası düşüşte, kömür onu takip ediyor ve son düşecek domino taşı da doğalgaz olacaktır. Bu nedenle, Türkiye bir B planı geliştirmezse, bölgesel bir merkez olmak için şimdiye kadar harcadığı çaba boşa gidebilir."
ANKARA/AA
