Yaklaşık 70 yıllık bir tarihi bulunan angajman kuralları, 2. Dünya Savaşı’nın ardından oluşturulan yenidünya düzeni ve silah teknolojisinde yaşanan gelişmelerin sonucu olarak oluşturulmuştur. Bununla birlikte, uluslararası örgütler ve devletler tarafından uygulanmaktadır…
ANGAJMAN NEDİR?
Bir devletin başka bir devletin hava, kara ve deniz sınırlarının ihlal edilmesi veya tehdit oluşturması durumunda harekete maruz kalan devletin askeri açıdan vereceği tepkinin belirlenmesidir.
ANGAJMAN KURALLARI NEDİR?
Angajman kuralları, uluslararası açıdan diplomatik açıdan ilişkilerin devam ettirilmesinde kullanılacak olan prosedürleri içermektedir. Askeri açıdan bakılacak olduğunda bir ülkenin başka bir ülke tarafından hava, kara ve deniz sınırlarının ihlal edilmesi sonucunda veya herhangi bir güvenlik tehdidi yaşandığı durumlarda askeri açıdan verilmesi gereken tepkinin nasıl olabileceğine dair kurallardır. Bu kurallar, yetkili merciler tarafından onaylanır ve yayımlanır. Bununla birlikte, angajman kurallarının hukuk kuralları, politik organlar tarafından belirlenen politikalar ve askeri amaçlarla uyumlu olması gerekmektedir.
Kısaca özetlemek gerekirse, angajman kuralları, yaşanacak ihlal ve tecavüz gibi durumlarda nasıl karşılık verileceğine dair askeri direktiflerdir. Bir bakıma, tepki emrini veren otoritenin ve askerlerin verilen emirleri yerine getirirken, sınırları çizen ve uyulması gereken kurallardır. Ancak, angajman kuralları, bir ülkenin meşru müdafaa hakkını kullanmasına sınırlama getirmez.
Ulusal askeri doktrinlerde angajman kuralları, emirler, tamamlayıcı, harekât planları, yürürlükteki direktifler, dağıtım emirleri de olmak üzere farklı şekillerde görülmektedir. Bu kurallar, kuvvetlerin nasıl kullanılacağı konusunda sınırlandırma ve yetkilendirmeler içerir.
TÜRKİYE’DE ANGAJMAN KURALLARI NE ZAMAN UYGULANDI?
3 Ekim 2012: Akçakale’de sınıra düşen 5 top mermisi nedeniyle 5 vatandaşın hayatını kaybetmesi olayında angajman kuralları gereği Türkiye, Suriye'deki hedefleri vurarak karşılık verdi.
17 Temmuz 2013: Şanlıurfa Ceylanpınar'da Suriye tarafından açılan ateş nedeniyle bir kişi hayatını kaybetti ve Türkiye de karşılığında hemen cevabı verdi.
2 Ağustos 2013: Türkiye, angajman kuralları çerçevesinde birçok defa Suriye'ye karşılık verdi.
24 Kasım 2015: Rus uçağının uluslararası hava sahasını ihlal etmesi nedeniyle pek çok kez uyarılmasına rağmen ihlale devam etmesinin ardından, angajman kuralları çerçevesinde Türkiye, Rus uçağını düşürdü.
