İstanbul Valiliği 22 Temmuz’da yaptığı açıklamada, İstanbul’da kaydı olmayan Suriyeli sığınmacıların kayıtlı bulundukları illere dönmesi için 20 Ağustos’a kadar süre tanıdı. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ise dün yaptığı açıklamada 12 Temmuz’dan bu yana gerçekleştirdikleri "operasyonlarda" 6 bin 122 kişiyi "yakaladıklarını" söyledi.
İçişleri Bakanı Soylu, “Bunların 2 bin 691’i Afgan, bin 619’u Pakistanlı, sadece bin civarı Suriyeli. Bangladeş, Özbekistan, Sri Lanka, Fas, Cezayir bütün bunları yakalıyoruz ve bunları, Suriyeliler hariç, kendi ülkelerine geri göndermek için geri gönderme merkezlerine gönderiyoruz.” dedi.
Euronews'in haberine göre; Ancak geçtiğimiz hafta sonu Aksaray’da kimliği olmadığı gerekçesiyle çok sayıda Suriyeli sığınmacı elleri kelepçelenerek sınır dışı edildi. Sınır dışı edilenlerden 18 yaşındaki Amjad Tablieh kimliği olduğu halde sınır dışı edildi. Asıl doğum yeri Şam olan Amjad Tablieh’in ailesi euronews’e yaptığı açıklamada oğulları ve beraberindekilerin İdlib’de El Nusra’nın olduğu bölgeye gönderildiğini söyledi.
Öte yandan İstanbul’dan sınır dışı edilen bazı sığınmacılara “Gönüllü olarak gidiyoruz” ibareli bir belgenin "zorla" imzalatıldığı iddia edildi.
Suriye’deki iç savaşın başlamasının ardından önce Mısır’a göç eden Tablieh ailesi ardından Türkiye’ye yerleşti. 5 yıldır İstanbul’da Esenyurt’ta yaşayan 9 kişilik aile İstanbul İl Göç İdaresi'nden İstanbul için oturum izni aldı. Ancak ailenin 18 yaşındaki lise öğrencisi oğulları Amjad Tablieh geçtiğimiz hafta sonu Aksaray’a alış veriş için gittiği sırada kimlik kontrolüne takıldı.
Aksaray’da polislerin kimliği olmadığı gerekçesiyle sınır dışı edilmek üzere gözaltına aldığı kişilerden Amjad Tablieh’in ağabeyi Ahmed Tablieh, kardeşinin Avcılar’da bir lise öğrencisi olduğunu belirterek şöyle konuştu: “Gözaltına alınır alınmaz beni aradı. Polislere kimliğini evde unuttuğunu söylediği halde alıp Tuzla’daki geri gönderme merkezine gönderdiler. Kimliğini alıp önce Göç İdaresi'ne gittim. Orada sınır dışı edileceklerin Tuzla Geri Gönderme Merkezi’ne götürüldüklerini söylediler. Oraya gidip kimliğini teslim ettiğim halde ertesi gün kardeşimi sınır dışı ettiler.”
EL NUSRA BÖLGESİNE GÖTÜRÜLDÜ
Kardeşinin ve beraberindekilerin Tuzla’dan otobüsle Hatay’a gönderildiğini söyleyen Ahmed Tablieh, “İdlib’e gönderildikten sonra telefonla görüştük. Orada El Nusra cephesine teslim edildiklerini söyledi. Nusra’nın kendilerine bir şey yapmadığını söyledi. Tam olarak neredeler bilmiyoruz. Ancak Türkiye sınırına yakın bir bölgede olduğunu biliyoruz.” ifadesini kullandı.
AFGAN SIĞINMACILAR İDLİB'E
Ahmed Tablieh, “Kardeşim sadece Suriyelilerin değil İstanbul’daki bazı Afgan göçmenlerin de İdlib’e gönderildiğini söyledi. Şu an yanında Afganlar da var. Kardeşim bir otobüs dolusu insanla beraber sınır dışı edildiğini söyledi. Kardeşimle birlikte gönderilenlerden bazılarının daha kimliği var. Onlar da kimlikleri olduğu halde İdlib’e gönderilmişler.” diye konuştu.
HER GÜN KİMLİK KONTROLÜ
Ahmed Tablieh, sınır dışı edilmelerin başlamasının ardından son 15 gündür polislerin Esenyurt’ta her gün kimlik kontrolü yaptığını söyledi. Aynı mahalleden bir başka Suriyeli sığınmacının sınır dışı edildiğini söyleyen Ahmed Tablieh, “Bu mahallede tanıdığımız Suriyeli bir çiftten adamın kimliği olmadığı için dün sınır dışı edildi. Eşi burada yalnız kaldı.” dedi. Kimliği olmayan bazı Suriyeli tanıdıklarının da korktukları için kayıtlı olduklar Bursa, Yalova’ya döneceklerini söyledi.
Ahmed Tablieh aynı mahalledeki Suriyeli sığınmacıların tedirginlikle beklediğini söyledi. Daha önce iş başvurularında iş yeri sahiplerinin kimlik sormadığını belirten Ahmed Tablieh, son dönemlerde kimliği olmayanların işten çıkarıldığını ifade etti. Tablieh, kimlikleri oldukları halde sınır dışı edilmeye zorlanmaları durumunda mecburen Suriye’ye döneceklerin söyledi.
Suriyeli sığınmacıların devletten yardım aldıkları yönündeki iddialara da yanıt veren Tablieh, “Biz devletten herhangi bir yardım almıyoruz. Kendimiz çalışarak pazara kazanıyoruz.” diye konuştu.
İstanbul Beyoğlu’nda yaşayan bir başka Suriyeli sığınmacı da 2 yıl önce oturum ve çalışma izni aldığını belirterek, “Ailemde kimliği olmayanlar var. Sınır dışı edilmelerin başlamasıyla kimliği olmayanlar evden çıkmamaya başladı. Kimseyle savaşmak istemediğimiz için geldik. Savaşmak istemiyoruz, komşumuzu öldürmek istemiyoruz. Şimdi yeniden savaşın ortasına bizi göndermek istiyorlar.” dedi.
KALSAK TERÖRİST GÖÇ ETSEK KORKAK
Güvenlik gerekçesiyle isminin ve fotoğrafının yayınlanmasını istemeyen sığınmacı, ”Bizim sürekli devletten para aldığımızı söylüyorlar. Kimseden tek kuruş aldığımız yok. Herkes çalışıyor. Kimi lokantada, kimi başka bir yerde sabah akşam çalışıyorlar. Suriye’de kalıp savaşsak ‘terörist’ diyecekler. Buraya göç ettiğimiz için de ‘Korkak, vatanlarını savunmadılar’ diyorlar. Buradaki mülteciler çalışmadıklarında ‘devletten yardım alıp rahat rahat yaşıyorlar’ diyorlar. Yardım almayıp çalışarak ekmek parası kazandığımızda da ‘bunlar işimizi elimizden alıyorlar’ diye söylenmeye başlıyorlar." şeklinde konuştu.
İstanbul Göç İdaresi Müdürlüğü görevlileri: Sınır dışı edilme söz konusu değil
Suriyeli göçmen Amjad Tablieh'in 'sınır dışı edilmesi'yle ilgili bilgi almak için aradığımız İstanbul valiliğine bağlı İl Göç İdaresi'nden 'sınır dışı edilme söz konusu değil' yanıtını aldık.
Kaç Suriyeli sığınmacının kayıtlı olduğu kente gönderildiğini, kaçının da sınır dışı edildiğini sorduğumuz İstanbul Göç İdaresi Müdürlüğü’nde görevliler, konuya ilişkin sayı veremeyeceklerini belirtti. Görevliler, “Sınır dışı diye bir şey söz konusu değil. Kaydı olmayan sığınmacılar, kayıt açığı olan illere gönderiliyor.” dedi.
Fatih Geri Gönderme Merkezi Görevlileri: Kimlikleri olmayanlar, kayıt yaptırmayanlar sınır dışı edilir
İstanbul Göç İdaresi Müdürlüğü’ne bağlı Fatih Geri Gönderme Merkezi’nde ise kimliği olmayan Suriyeli sığınmacıların kayıtlı oldukları kentlere geri gönderilme işlemleri 2 gündür yoğun bir şekilde devam ediyor.
Fatih Geri Gönderme Merkezi’ndeki görevler, yeni kayıt yaptırmak isteyen Suriyeli sığınmacılara kayıtların artık yapılmayacağını belirterek şu bilgileri aktardı: “Kaydınız hangi şehirdeyse oraya dönmek zorundasınız. 20 Ağustos’a kadar süreniz var. Çalışma iznini de sadece kayıtları İstanbul’da olanlara verebiliyor. İstanbul Valiliği yeni kayıt almamamız gerektiğini söyledi. Eğer verilen süre içerisinde kayıtlı olduğunuz kente geri dönmezseniz kimlik kontrollerinde sınır dışı edilirsiniz. Kaydınız olmadığı halde sizi çalıştıran iş yerlerine de ceza kesilir. Yani kimlikleri olmayanlar sınır dışı edilir. Kimliği olanlar da kayıtlı oldukları kentlere gönderilirler.”
MÜLTECİ DERNEKLERİNDEN AÇIKLAMA
Konuya ilişkin görüşlerine başvurduğumuz İstanbul’da Suriyeli sığınmacılara ve mültecilere dair saha çalışması yapan uluslararası mülteci dernekleri ise kısaca şu açıklamada bulundu: “Konuyu anlamaya çalışıyoruz. Hükümetin neden böyle bir karar aldığını ve buna dair hukuki olarak ne yapabileceğimiz üzerine çalışma başlattık. Şu aşamada yapacağımız her açıklama eksik olur. Önümüzdeki günlerde basın açıklaması yapacağız.”
SEÇİM SONUCU ETKİLEDİ
Öte yandan konuya ilişkin görüşlerine başvurduğumuz İstanbul’da Suriyeli sığınmacılara ve mültecilere dair saha çalışması yapan uluslararası mülteci derneklerinden birinin yöneticisi ise kurumunun ve isminin verilmesini istemeyerek, “İstanbul zaten sığınmacı kaydına geçtiğimiz yıllarda kapatılmıştı. Ancak bunun şimdi uygulanmaya başlaması ve sığınmacıların kayıtlı oldukları şehirlere gönderilmesinin asıl sebebi İstanbul’daki yerel seçim sonucudur.” açıklaması yaptı.
ZORLA MI GÖNDERİLİYORLAR
Euronews’e konuşan İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şube Başkanı Avukat Gülseren Yoleri de son 1 haftada sığınmacıların sınır dışı edilme ve geri gönderme merkezlerine ilişkin İHD’ye başvurularının arttığını söyledi: “Barınmadan çalışma koşullarına kadar her türlü temel ihtiyaçları açısından inanılmaz büyük zorluklarla yaşamlarını sürdüren sığınmacılar, bugün yaşam mücadelesi verdikleri yerden ölüme geri gönderiliyorlar. Bu oldukça can yakıcı bir durum. Son metro çıkışlarında, toplu taşıma duraklarında, fabrika önlerinde polisin kimlik kontrolleri yaptığı ve çoğunun otobüslerle geri gönderme merkezlerine gönderildiklerine dair ihbarlar yapılıyor bize.”
Emjad Tabliya’nın da içinde olduğu grubun sınır dışı edilmeden önce sevk edildikleri Tuzla Geri Gönderme Merkezi’ne ilişkin de değerlendirmede bulunan Yoleri, “Tuzla’daki Geri Gönderme Merkezi’ne bir yakınıyla ilgili bilgi almak isteyen bir başvurucumuza kimliği olduğu halde oradaki görevliler ‘Hiç bize belgeleri göstermeyin. Biz burada herhangi bir kayıt tutmuyoruz. Buraya gelenleri sınır dışı ediyoruz.’ demiş. Bu kişilerin ne sebeple sınır dışı edildikleri tartışılamıyor bile. Yabancılar Yasası valilik kararıyla ‘sınır dışı’ karanın alınabileceğini söylüyor. Ancak yine aynı yasası bir itiraz ibaresi de içeriyor. Yani sınır dışı kararına ilişkin sığınmacıların idare mahkemesine başvurabilir, Anayasa Mahkemesi’nden geri gönderilmemesine ilişkin ‘tedbir’ kararı çıkartılabilir. Ve bu başvuruları yapan sığınmacıların mahkeme karar verene kadar ‘geri gönderilemeyeceğini’ söylüyor yasa. Ancak şu an herhangi bir yasal yola başvuramadan sınır dışı ediliyorlar.” dedi.
GÖNÜLLÜ BELGE İMZALATILIYOR
Son olarak “Gönüllü gidiyorum” ibareli yazının sığınmacılara imzalatılmasına ilişkin değerlendirmede bulunan Yoleri şöyle konuştu: “Bu çokça aldığımız bir şikayet. Bu belge imzalama durumu iki türlü oluyor. Tekil sınır dışı olayları yaşandığında geri gönderme merkezine götürülüyor sığınmacı. Orada hem işlemler çok yavaş yürüyor hem de merkezin yaşam koşulları korkunç. Kişilere ‘Burada 1 yıl beklersiniz. Buna razı olmak istemiyorsanız bunu imzalayın ve gidin’ baskısı çok sıklıkla yapılıyor. Bize başvuru yapanlar bu konuya dair şikayette bulundular. Şu günlerde toplu yapılan sınır dışında ise dil problemi olduğu için önlerine geri dönmeye gönüllü olduklarına dair ifadelerin yer aldığı kağıtları koyup imzalatıyorlar. Buna dair şikayetler bize de geldi.”
SURİYELİLERDEN PROTESTO
İstanbul’da yaşayan Suriyeli sığınmacılar ise ‘geri gönderilmeleri’ protesto etmek için sosyal medya üzerinden perşembe günü ‘işe gitmeme’ ve ‘iş yerlerini’ açmama çağrısında bulundu. Ayrıca Özgü-Der, Mülteci Hakları Derneği ve Hukukçular Derneği 27 Mayıs Cumartesi günü İstanbul Fatih’teki Saraçhane Parkı’nda “Suriyeli muhacirlere yönelik sürgün politikasını protesto ediyoruz.” çağrısında bulundu.
20 AĞUSTOS'A KADAR SÜRE
İstanbul Valiliği ise 22 Temmuz’da "Düzensiz Göçle Mücadele" başlığıyla yaptığı açıklamada Suriyeli sığınmacıların kayıtlı oldukları illere sevk edileceklerini bildirdi. Valilik açıklamasında şu ifadeleri kullandı: "Geçici koruma kapsamında olmayan (kayıtsız ve/veya kimliği bulunmayan) Suriye uyruklu yabancılar, İçişleri Bakanlığımızın talimatı ile belirlenen illere sevk edilmektedir. İstanbul, geçici koruma kaydına kapalıdır. Geçici koruma kapsamında olmakla birlikte, İstanbul ilinde kaydı olmayan (diğer illere kayıtlı) Suriye uyruklu yabancıların, kayıtlı bulundukları illere geri dönmeleri için 20 Ağustos 2019 tarihine kadar süre verilmiştir.
Belirtilen süre sonunda geri dönmediği tespit edilenler, İçişleri Bakanlığımızın talimatı doğrultusunda kayıtlı oldukları illere sevk edileceklerdir. İlimizde yasal kalış hakkı bulunan yabancıların; yaşanabilecek mağduriyetlerin önlenebilmesi amacıyla Pasaport Kanunu ve Geçici Koruma Yönetmeliği hükümleri gereğince kolluk kuvvetleri tarafından yapılan kontrol ve denetimlerde göstermek üzere pasaport ve/veya Geçici Koruma Kimlik Belgelerini yanlarında bulundurmalarını önemle rica ediyoruz. İlimizde ikamet izinli 522.381 yabancı uyruklu, geçici koruma kapsamında 547.479 Suriyeli misafir olmak üzere toplam 1.069.860 kayıtlı yabancı bulunmaktadır. Valiliğimiz koordinasyonunda düzensiz göçle mücadele çalışmaları, yukarıda belirtilen esaslar doğrultusunda kesintisiz devam edecektir.
İstanbul’da 12 Temmuz’dan bu yana operasyon yapıyoruz. Altı bin 122 kişi yakaladık. Günde ortalama 600 kişi yakalanıyor ve bunların iki bin 691’i Afgan, bin 619’u Pakistanlı, sadece bin civarı Suriyeli. Bangladeş, Özbekistan, Sri Lanka, Fas, Cezayir bütün bunları yakalıyoruz ve bunları, Suriyeliler hariç, kendi ülkelerine geri göndermek için geri gönderme merkezlerine gönderiyoruz.”