Paskalya tüm Hristiyanlar tarafından kutlanır. Yaygın olarak kiliselerde düzenlenen ayinlerin dışında, kutlandığı ülkeye göre değişik gelenekler vardır. Bunlar arasında en yaygını şahısların birbirine genellikle çikolatadan yapılan Paskalya tavşanı ve Paskalya yumurtası hediye etmesidir. Paskalya Günü için evlerde özel çörekler (Paskalya çöreği) yapılır; haşlanmış yumurtalar boyanır; mumlar yakılır; dualar okunur.
PASKALYA BAYRAMI NE ZAMAN 2021?
Hristiyanlık dininin kutsal günlerinden biri olan Paskalya Bayramı, Doğu Kiliseleri'nde (Apostolik Ortodoks Süryani, Kıpti, Habeş) 4 Mayıs tarihinde kutlanırken; Batı Kiliseleri'nde (Katolik, Ortodoks, Ermeni Apostolik ve bu kiliselere bağlı Hristiyan cemaatleri) ise 4 Nisan günü kutluyor.
PASKALYA BAYRAMININ ÖNEMİ NEDİR?
Hristiyanlar tarafından kutlanan en önemli dini bayramlardan biri olan Paskalya Bayramı'nda, Hz. İsa'nın çarmıha gerildikten 3 gün sonra dirilişi kutlanır.
Paskalya Bayramı'nın kutlanması konusunda belirli bir gün yoktur. Kiliselerde pazar günleri kutlanan Paskalya, mart ayı sonundan nisan ayının sonuna kadar olan dönemi kapsar.
PASKALYA BAYRAMI İLK NE ZAMAN KUTLANDI?
Hz. İsa MS 29 - 33 yılları arasında çarmıha gerildi. Paskalya Bayramı'na dair en eski kayıtlar ise ikinci yüzyıla aittir. Fakat Hz. İsa'nın dirilişinin anılması muhtemelen daha eski tarihlere dayanmaktadır.
8. yüzyıla kadar Hz. İsa'nın dirildiği güne karar verme konusu, Doğu ve Batı kiliseleri arasında tartışma konusu oldu.
Anadolu'daki Hristiyanlar İsa'nın çarmıha gerildiği günü, Yahudilerin Pesah (Hamursuz Bayramı) olarak kutladığı, baharın ilk dolunayından sonraki 14. gün (Yahudi Takvimi'ne göre 14 Nisan) olarak belirledi. Diriliş gününü ise (haftanın hangi gününe geldiğine bakılmaksızın) bundan üç gün sonrası, yani 17 Nisan olarak belirledi.
Fakat Yahudi Takvimi'nde de adı nisan olan bu ay, günümüzde kullandığımız Gregoryen Takvimi'ndeki nisan ayı ile örtüşmez. Modern mart ve nisan aylarının bir kısmını kapsar.
Batı Kiliseleri'nde ise İsa'nın bir pazar günü dirildiğine inanıldığı için Yahudi 14 Nisan'ından sonraki ilk pazar günü 'Diriliş Günü' kabul edildi. Zamanla diğer kiliseler de bu geleneğe uydu ve kutlamalar pazar günü yapılmaya başlandı.
PASKALYA BAYRAMI TARİHÇESİ
Günümüzde Quartodesiman (14. gün) denen ve Diriliş Günü'nü haftanın hangi gününe geldiğine bakmaksızın kutlayan kiliselerin sayısı oldukça azdır.
325 yılındaki İznik Konsili'nde, Paskalya'nın bahar ekinoksundan (21 Mart) sonraki ilk dolunayın ardından gelen pazar günü kutlanması kararı alınması nedeniyle Paskalya, Gregoryen Takvimi'ne göre 22 Mart ile 25 Nisan arasındaki pazar günlerinden birine denk gelir.
Doğu Ortodoks Kiliseleri, Jülyen Takvimi'ni temel aldıkları için kutlamalar genellikle Protestan ve Katolik kiliselerinden sonra gerçekleşir. Ayrıca yine Ortodoks kiliselerinde Paskalya'nın Yahudi Pesah Bayramı ile aynı güne denk 'gelmemesine' dikkat edilir.
20. yüzyılda Paskalya Bayramı için sabit bir tarih belirleme çalışmaları yapılmış ve özellikle nisan ayının ikinci pazarı üzerinde durulduysa da uygulamaya geçilemedi.
PASKALYA BAYRAMI NASIL KUTLANIR?
Paskalya döneminin kutlanışı ülkeden ülkeye değişiklik göstermektedir. Kilisede yapılan ayinler dışında en yaygın kutlama şekli Hristiyanlığa inananların birbirine genellikle çikolatadan yapılan Paskalya tavşanı ve farklı renklere boyanan ve haşlanan Paskalya yumurtası hediye etmesidir. Paskalya Günü için evlerde özel çörekler (Paskalya çöreği) yapılır, mumlar yakılır ve dualar okunur.
Katolik Kiliseleri'nde, Paskalya gecesi ayininde yeni ateş kutsanır, Paskalya mumu yakılır; Kitabı Mukaddes'ten bölümler okunur, vaftiz törenleri yapılır. Hristiyanlığın başlangıç döneminde vaftiz törenleri, yılda yalnızca bir kez, Paskalya gününde yapılırdı.
Rum ve Rus Ortodoks Kiliselerinde gece ayinlerinden önce kilise dışında bir ayin alayı düzenlenir. Alay kiliseden çıkarken hiç ışık yakılmaz; dönüşte ise, İsa'nın dirilişini simgelemek için yüzlerce mum yakılır.